Λιβάνι και κάνναβη. Το πρώτο για το μεθυστικό άρωμά του, τη δεύτερη για την ψυχοτρόπο δράση της. Και τα δύο χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι ιερείς στο Ισραήλ προσφέροντας θυσίες.

Και παρ΄ότι δεν είναι η πρώτη φορά – κάθε άλλο – που οι πηγές αναφέρουν τη χρήση ψυχοτρόπων ουσιών στην αρχαιότητα, είτε σε τελετουργίες είτε ακόμη και για θεραπευτικούς  σκοπούς, εδώ υπάρχουν και οι απτές αποδείξεις: Υπολείμματα κάνναβης πάνω σε έναν τελετουργικό βωμό, μαζί μάλιστα με κατάλοιπα ζωικής κοπριάς, που όπως συνηθιζόταν, είχε χρησιμοποιηθεί για την καύση του φυτού.

Όλα αυτά στον ναό του Τελ Αράντ, που χρονολογείται στο 750 -715 π.Χ. στην έρημο του Νεγκέβ (περίπου 10 χλμ. από την ισραηλινή πόλη Αράντ). Δύο μικρούς βωμούς είχε φέρει στο φως η ανασκαφή που είχε γίνει πριν από 50 και πλέον χρόνια, όμως τα ευρήματα που είχαν απομείνει πάνω τους δεν είχαν εξετασθεί ως σήμερα.

Από ασβεστόλιθο και οι δύο, ύψους 40 και 50 εκατοστών,  είχαν βρεθεί πεσμένοι στην είσοδο του ιερότερου σημείου του κτίσματος, καθώς διαδραμάτιζαν προφανώς σημαντικό ρόλο στις λατρευτικές πρακτικές του ιερού. Ένα άγνωστο μαύρο, στερεοποιημένο οργανικό υλικό είχε διατηρηθεί παρά τους αιώνες στις επιφάνειες των βωμών κι τώρα που έγινε η ανάλυσή του με σύγχρονες μεθόδους αποκαλύφθηκε ότι στην μία περίπτωση ήταν λιβάνι και στην άλλη κάνναβη.

Πρόκειται για μοναδικά ευρήματα, που ρίχνουν νέο φως στις λατρευτικές πρακτικές στη Βιβλική Ιουδαία υποδηλώνοντας, ότι η κάνναβη χρησιμοποιήθηκε σκόπιμα ως ψυχοδραστικό, για να διεγείρει την έκσταση των πιστών στο πλαίσιο των τελετουργιών, που πραγματοποιούσαν οι ιερείς.

Όπως λέει μάλιστα ο επικεφαλής του Μουσείου του Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ, Eran Arie «Είναι η πρώτη φορά που η κάνναβη εντοπίζεται αρχαία Εγγύς Ανατολή. Η χρήση της στο ιερό πρέπει να διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στις λατρευτικές τελετές που πραγματοποιούνταν εκεί».

Δεδομένου μάλιστα, ότι δεν υπάρχουν καν στοιχεία, που να δείχνουν, ότι η κάνναβη καλλιεργείτο στην περιοχή κατά τον 8ο π.Χ. αιώνα θεωρείται βέβαιο, ότι γινόταν  εισαγωγή της ακριβώς, λόγω της  ψυχοδραστικής της  επίδρασης. Όσον αφορά το λιβάνι, η προέλευσή του είναι φυσικά αραβική.