Όταν ο Τσίπρας καλοδεχόταν τον Γιαν Φαμπρ, που παραπέμπεται τώρα για σεξουαλική παρενόχληση

Ο Αλέξης Τσίπρας με τον Γιαν Φαμπρ, παρουσία και του Αριστείδη Μπαλτά το 2016

Αλέξης Τσίπρας: «Βασιζόμαστε πολύ σε εσάς…». Γιαν Φαμπρ: «Μην βασίζεστε και τόσο πολύ…».

Σύντομες ατάκες, που είχαν ακουστεί εκείνη την 30ή Μαρτίου του 2016, όταν ο «αιρετικός», όπως χαρακτηριζόταν τότε με την έννοια του κομπλιμέντου, Βέλγος σκηνοθέτης, εικαστικός και χορογράφος Γιαν Φαμπρ συναντούσε τον Αλέξη Τσίπρα στο Μέγαρο Μαξίμου. Μόλις του είχε ανατεθεί η καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ Αθηνών από τον παρόντα επίσης, υπουργό Πολιτισμού τότε, Αριστείδη Μπαλτά και «με τη μία», όπως λέμε, ο νεοδιορισθείς καλλιτέχνης άδειαζε τον πρωθυπουργό.

Βεβαίως, ο Αλέξης Τσίπρας δεν είχε ιδέα από πολιτισμό -όπως και τώρα- αλλιώς κάτι θα είχε ακούσει για την παράσταση του καλεσμένου του, που είχε προκαλέσει σοκ στη Θεσσαλονίκη λίγους μήνες πριν και είχε μείνει γνωστή ως «Παλλόμενα πέη». Αλλά αφού τον είχε επιλέξει ο σεβάσμιος καθηγητής του, Μπαλτάς, δεν μπορούσε παρά να του έχει εμπιστοσύνη.

Ούτε που θα θέλει να θυμάται όμως σήμερα, εκείνες τις αλήστου μνήμης μέρες -γιατί κοντά στους άλλους είχε ξεσηκωθεί κι ο …ΣΥΡΙΖΑ- πόσω μάλλον που ο ευνοούμενος εκείνων των ημερών παραπέμπεται τώρα σε δίκη στην πατρίδα του την Αμβέρσα για σεξουαλική παρενόχληση μελών του θιάσου του κατά τη διάρκεια εργασίας και για προσβολή της αιδούς. Εν τέλει, δεν ήταν μόνον η τέχνη του προκλητική, σαδιστική και ακραία τολμηρή, όπως έχει πολλάκις κατηγορηθεί, αλλά στο δικαστήριο, όπου παραπέμπεται, θα δικασθεί για «βία» και «σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία» σε βάρος δώδεκα εργαζομένων, αλλά και για «προσβολή της αιδούς», σύμφωνα με την ανακοίνωση της Εισαγγελίας.

Η υπόθεση μάλιστα δεν είναι καινούργια, αφού από το 2018 περί τους 20 χορευτές και χορεύτριες, πρώην συνεργάτες του στο θίασο Troubleyn είχαν καταγγείλει με ανοικτή επιστολή τους τις «ταπεινώσεις» που υφίσταντο, καθώς και εκβιασμούς σεξουαλικού χαρακτήρα. «Η ταπείνωση ήταν ο επιούσιος άρτος», ανέφεραν στο κείμενό τους οι καταγγέλλοντες, από τους οποίους οι περισσότερες είναι γυναίκες.

Και, όπως εξηγούσαν, η μέθοδος του Γιαν Φαμπρ ήταν πανομοιότυπη: Προσκαλούσε τους καλλιτέχνες στο σπίτι του, προκειμένου να γίνουν κάποιες αναπαραστάσεις τέχνης και τότε επιχειρούσε μία σεξουαλική προσέγγιση. Δεν δίσταζε, εξάλλου, σύμφωνα με τις καταγγελίες πάντα, να προσφέρει και χρηματικά ποσά. Μόνον που όσοι τα αρνούνταν βρίσκονταν αυτομάτως αντιμέτωποι με την δυσαρέσκεια του σκηνοθέτη και έβλεπαν τη συμμετοχή τους στις παραστάσεις να μειώνεται.

«Ουδέποτε είχα την πρόθεση να εκφοβίσω ή να τραυματίσω τους ανθρώπους ψυχολογικά ή σεξουαλικά», είχε δηλώσει όμως τότε ο Γιαν Φαμπρ, αλλά αυτό δεν έπεισε, όπως φαίνεται, την επιθεώρηση εργασίας της Αμβέρσας, που είχε αρχίσει έρευνα μετά την καταγγελία.

Και είναι ακριβώς στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας που ακολουθεί η βελγική δικαιοσύνη, που αποφασίστηκε η παραπομπή του ενώπιον του δικαστηρίου. Κάτι που θα γίνει αρχικά με μία ακροαματική συνεδρίαση, η οποία έχει ορισθεί για τις 21 Σεπτεμβρίου, όταν θα ορισθεί και το χρονοδιάγραμμα για τη δίκη, στην οποία πάντως δεν θα είναι απαραίτητη η παρουσία του.

Το τελευταίο πέρασμα του Γιαν Φάμπρ από την Ελλάδα εξάλλου, ήταν ατυχές. Γιατί η παράστασή του με τίτλο «Mount Olympus/24h: Η αποθέωση της κουλτούρας της τραγωδίας», η οποία δόθηκε τον Οκτώβριο του 2015 στο Φεστιβάλ των Δημητρίων στη Θεσσαλονίκη είχε αφήσει εντελώς αμφιλεγόμενες εντυπώσεις, με τις αρνητικές να κερδίζουν κατά κράτος. Μία 24ωρη παραγωγή, υπερφιλόδοξη και υπερπροκλητική, κατά την οποία όλα γίνονταν επί σκηνής και στα άκρα. Σχολιάσθηκε και επικρίθηκε, ιδίως εξ αιτίας της σκηνής με τους γυμνούς άνδρες, ωστόσο δεν θα μπορούσε να περιμένει κανείς τίποτε λιγότερο από τον ίδιο.

Ο 62χρονος σήμερα Γιαν Φαμπρ δεν έκρυψε ποτέ, ότι το έργο του βασίζεται πρωτίστως στο γυμνό, στο σεξ, αλλά και στο αίμα -σε μία παράστασή του έφτιαχνε ζωγραφιές με το ίδιο του το αίμα- όπως και στη βία. Την τελευταία, μάλιστα, εις βάρος άτυχων ζώων, όπως είχε συμβεί το 2012, όταν, σε ένα σόου, άνθρωποί του πετούσαν γάτες στον αέρα. «Χρειάστηκε να τρέξω για να μη με λιντσάρουν οι θεατές και κοιμόμουν για αρκετές μέρες σε διαφορετικά σπίτια», είχε πει τότε, γιατί πράγματι ο κόσμος είχε εξαγριωθεί, καθόλου ικανοποιημένος από τη συγνώμη και τη δικαιολογία του, ότι ήθελε να αναπαραστήσει ένα έργο του Νταλί.

Στο Φεστιβάλ της Αβινιόν, εξάλλου, παρουσίασε έργα με θέμα το αίμα και τα ούρα, ενώ στην Μπιενάλε της Βενετίας προκάλεσε σκάνδαλο με μία «Πιετά» αλά Μιχαήλ Άγγελος, μόνον που η Παρθένος ήταν μία νεκροκεφαλή και ο Ιησούς ο ίδιος ο Φαμπρ. «Ο Φαμπρ βγάζει το ψωμί του προκαλώντας», έχει γράψει κατόπιν αυτών η Liberation. Ωστόσο, έχει διακοσμήσει, ύστερα από πρόσκληση της βασίλισσας Πάολα του Βελγίου και το ταβάνι μιας αίθουσας του Παλατιού των Βρυξελλών 1. 600.000 κουφάρια σκαραβαίων ενώ έχει κάνει έκθεση και στο Λούβρο.

Στην Ελλάδα, το πέρασμά του από το Φεστιβάλ Αθηνών έληξε άδοξα, παρά την θερμή υποδοχή που του είχε επιφυλάξει τότε ο κ. Τσίπρας. Γρήγορα και εκ των έσω κατηγορήθηκε ότι θέλει να «βελγοποιήσει» το Φεστιβάλ, αφού έφερνε όλες τις παραγωγές της πατρίδας του εν Ελλάδι και έτσι, με συνοπτικές διαδικασίες, μας εγκατέλειψε.

Διαβάστε ακόμη:

Η ληστεία του αιώνα: Ο κλεμμένος Πικάσο επιστρέφει στην Πινακοθήκη

Οι συλλέκτες και τα έργα τους για το ΄21 στο Μουσείο Μπενάκη

Θεατές και θεώμενοι, τα πρόσωπα γύρω μας – Έκθεση Σακαγιάν