Χάλκινη αιχμή δόρατος από άγαλμα
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Με το πλοίο «Typhoon», που παραχωρεί το Ίδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη, θα συνεχισθεί σε λίγες μέρες η υποβρύχια ανασκαφή στα Αντικύθηρα.
Εκεί, όπου τον 1ο π.Χ. αιώνα είχε ναυαγήσει το πλοίο με τους περίφημους θησαυρούς, μεταξύ των οποίων ο Έφηβος και ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, που ανελκύσθηκαν το 1900 και όπου, από το 2012, έχει ξεκινήσει μία νέα αρχαιολογική έρευνα με πολύ σημαντικά ευρήματα. Μόνιμος υποστηρικτής του ανασκαφικού προγράμματος, το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη δίνει, έτσι, με τον «Τυφώνα» την λύση για την διενέργεια της ανασκαφής, που είχε διακοπεί για δύο χρόνια, λόγω σοβαρής διένεξης μεταξύ των επιστημόνων που την είχαν αναλάβει.
Το συγκεκριμένο πλοίο, μάλιστα, πέραν του μεγέθους του, έχει τη δυνατότητα να διατηρείται ακίνητο πάνω από οποιοδήποτε σημείο του βυθού, επιτρέποντας στους καταδυόμενους αρχαιολόγους να το χρησιμοποιούν ως σταθερή βάση εξόρμησης, ακριβώς επάνω από το αρχαίο ναυάγιο. Στόχος της πολυαναμενόμενης αρχαιολογικής έρευνας είναι η ανέλκυση αρχαιοτήτων, που έχουν ήδη εντοπισθεί από τους ερευνητές, επίσης η επικαιροποίηση της σχεδιαστικής αποτύπωσης του αρχαιολογικού χώρου και, βέβαια, η αξιολόγηση της κατάστασης, στην οποία βρίσκεται σήμερα το διάσημο ναυάγιο.
Ήδη άλλωστε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο παραχώρησε προχθές την έγκρισή του για την συνέχιση της ανασκαφής. Ελληνική και μόνον θα είναι αυτή τη φορά, εξάλλου, η διεπιστημονική ομάδα που θα την αναλάβει, υπό την διεύθυνση, πάντα, της αρχαιολόγου, κυρίας Αγγελικής Σίμωση, και με την συμμετοχή καταδυομένων αρχαιολόγων, τεχνικών δυτών και κινηματογραφιστών. Πολύτιμη, όμως, θα είναι και η συμβολή τετραμελούς ομάδας από βαθυκαταδύτες της Μονάδας Υποβρυχίων Αποστολών του Λιμενικού Σώματος.
Η διένεξη
Να σημειωθεί ότι οι νέες ανασκαφές στο ναυάγιο των Αντικυθήρων είχαν ξεκινήσει ως διεθνείς, με την συνεργασία της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ και του Wood’s Hole Oceanographic Institute της Μασαχουσέτης, με διευθύντρια την κυρία Σίμωση και κύριο ερευνητή τον δρ Brendan Foley από το Πανεπιστήμιο Lund της Σουηδίας.
Ο ίδιος είχε προχωρήσει και στην ίδρυση της μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Αργώ», για την εξασφάλιση χορηγιών και χρηματοδοτήσεων της ανασκαφής, όπως και έγινε. Η διάλυση, όμως, αυτής της εταιρείας από τον ίδιο τον Foley, παράλληλα με τις προσπάθειές του, όπως καταγγέλθηκε, για επιστημονική οικειοποίηση της ανασκαφής και των ευρημάτων της, οδήγησε στην διακοπή, όχι μόνον της συνεργασίας, αλλά και της έρευνας.
Ως τώρα, πάντως, έχουν έρθει στο φως ενδιαφέροντα ευρήματα, μεταξύ των οποίων το χέρι και τμήμα ενδύματος, με πτυχώσεις από χάλκινα αγάλματα, δύο χάλκινα δόρατα από αγάλματα που επίσης δεν έχουν εντοπισθεί ακόμη, ένας χάλκινος δίσκος, τμήματα από τη χάλκινη διακόσμηση περίτεχνων ξύλινων επίπλων, ένα χρυσό δακτυλίδι, γυάλινα αγγεία, αλλά και κομμάτια από το ίδιο το σκαρί του πλοίου, ακόμη και αντικείμενα καθημερινής χρήσης από τους επιβάτες του.
Πιθανή, έτσι, θεωρείται η ανεύρεση και άλλων αρχαιοτήτων, που μπορεί να βρίσκονται σε κάποιο προσεγγίσιμο σημείο του βυθού, καθώς το πλοίο που τα
μετέφερε ήταν γεμάτο.
Οι κίνδυνοι
Τα σημαντικότερα, όπως είναι γνωστό, είχαν ανελκυστεί στην αρχή του 20ού αιώνα από σφουγγαράδες από τη Σύμη, οι οποίοι είχαν αγκυροβολήσει στο νησί, προκειμένου να αποφύγουν μια θαλασσοταραχή. Μια παρόμοια καταιγίδα είχε βουλιάξει πριν 2000 χρόνια και το ρωμαϊκό πλοίο που τα μετέφερε από την Ελλάδα στη Ρώμη, καθώς το εμπόριο των κλεμμένων αρχαιοτήτων είχε αρχίσει από τότε.
Συνολικά πρόκειται για 36 αγάλματα και, επιπλέον, ο αινιγματικός -για πολλά χρόνια- και μοναδικός Μηχανισμός. (Όλα φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο). Το μεγάλο βάθος ωστόσο -55 μέτρα- που βρίσκεται το ναυάγιο και είχε αφήσει από τότε δύο σφουγγαράδες παράλυτους και έναν νεκρό, δεν επέτρεπε, ως πριν από μερικά χρόνια, την συστηματική ανασκαφή του. Ως και ο Κουστώ, με την ομάδα του, που επιχείρησαν κατάδυση αργότερα, το 1976, δεν έμειναν παρά ελάχιστα στον βυθό.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας, όμως, πλέον προσφέρει τη δυνατότητα παραμονής και έρευνας σε μεγάλα βάθη, κάτι το οποίο εφαρμόζεται χωρίς κινδύνους. Εκτός από το Ίδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη, την αρχαιολογική αποστολή στο ναυάγιο των Αντικυθήρων στηρίζει, για μία ακόμη χρονιά, η ωρολογοποιία Hublot, ενώ ο δήμος Κυθήρων προσφέρει σταθερά την αρωγή του.
