Κοκό Σανέλ: Μια έκθεση για την επαναστάτρια δημιουργό που έδωσε ελευθερία στις γυναίκες

Η Κοκό Σανέλ το 1937

Περιεχόμενα

Από τα εγκαίνια της πρώτης μπουτίκ της στο Παρίσι το 1910 ως την παρουσίαση της τελευταίας συλλογής της το 1971, όλα θα είναι εκεί! Φορέματα, αξεσουάρ, κοσμήματα, καλλυντικά και αρώματα. Γιατί η Γκαμπριέλ –κατά κόσμον Κοκό- Σανέλ με το απαράμιλλο στιλ της, την αστείρευτη έμπνευσή της και κυρίως με το πάθος της για την ανάδειξη ενός επαναστατικού, νέου είδους θηλυκότητας θέλησε να καλύψει όλη τη σφαίρα του γυναικείου κόσμου.

Είναι αυτός ο κόσμος, που θα παρουσιαστεί από τις 16 Σεπτεμβρίου στο Μουσείο Victoria & Albert του Λονδίνου στην πρώτη μεγάλη έκθεση, αφιερωμένη στην γαλλίδα couturière στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Δεν χωράει καμιά αμφιβολία, ότι η Κοκό Σανέλ άφησε μέσα από τη δουλειά της μια κληρονομιά, η οποία συνεχίζει να εμπνέει και να επηρεάζει τον τρόπο που ντυνόμαστε σήμερα. Δημιουργώντας ρούχα, που η ίδια ήθελε να φορέσει, μπόρεσε να προβλέψει τις επιθυμίες και τις ανάγκες της σύγχρονης, πιο ανεξάρτητης γυναίκας του 20ου αιώνα. Κάτι που γίνεται φανερό και μέσα από τα εμβληματικά σακάκια της σε τουίντ και τα παντελόνια.

Κι όπως λέει ο Μπρούνο Παβλόφσκι, πρόεδρος της Chanel fashion «Η Γκαμπριέλ Σανέλ επαναπροσδιόρισε με τόλμη τη σύγχρονη γυναικεία γκαρνταρόμπα». Είναι η γυναίκα που αναμόρφωσε το πώς ήταν να ντύνεσαι στις αρχές του 20ου αιώνα μέσα από τις πρωτοποριακές σιλουέτες της, που έδιναν προτεραιότητα στην ελευθερία έναντι της παράδοσης.

Το Μουσείο Βικτόρια και Άλμπερτ του Λονδίνου

Για παράδειγμα η τσάντα της, η Chanel 2.55 – η διασημότερη του οίκου ακόμα και σήμερα – ήταν η πρώτη mainstream τσάντα ώμου και ήταν γεμάτη με πρακτικές λεπτομέρειες: Από μια μεσαία θήκη που προοριζόταν για την αποθήκευση κραγιόν έως ένα διακριτικό εσωτερικό με φερμουάρ, φτιαγμένο για να κρύβει ερωτικά γράμματα! Ακόμη και το λουράκι της αλυσίδας ήταν εμπνευσμένο από τα μικροσκοπικά βάρη που χρησιμοποίησε η Σανέλ για να δώσει στα μπουκλέ της υφάσματα ένα άψογο φινίρισμα.

Η Κοκό Σανέλ στα πρώτα της βήματα στη μόδα

Η επιτομή του στυλ

«Η Γκαμπριέλ Σανέλ ήταν μάστορας της τέχνης της», όπως λέει και ο Τρίστραμ Χαντ, διευθυντής του μουσείου Victoria & Albert. «Ως εξαιρετικά εφευρετική σχεδιάστρια τελειοποιούσε συνεχώς αυτό, που ήταν η πεμπτουσία του στυλ της. Το πρωτοποριακό βραδινό παντελόνι, το άρωμα με την υπογραφή Νο. 5, το διαχρονικό ημερήσιο κοστούμι, το χαλαρό – αλλά εκλεπτυσμένο – επίσημο φόρεμα». Κι όλα αυτά θα είναι στην έκθεση. Με άλλα λόγια, το όνειρο κάθε θαυμαστή της Σανέλ.

Περισσότερα από 200 ρούχα περιλαμβάνονται στην παρουσίαση, που έχει τίτλο «Γκαμπριέλ Σανέλ. Μανιφέστο Μόδας» και βασίζεται στην ομώνυμη έκθεση που είχε οργανωθεί στο Palais Galliera στο Παρίσι αλλά τώρα παρουσιάζεται επανασχεδιασμένη. Σ΄αυτήν εξάλλου θα περιλαμβάνονται σπάνια κομμάτια από τη συλλογή του V&A μαζί με μουσειακά κομμάτια από τις συλλογές κληρονομιάς της Σανέλ.

Ανάμεσά τους, ένα από τα πρώτα σωζόμενα σχέδια της Σανέλ από το 1916, συγκεκριμένα μια μπεζ μεταξωτή μπλούζα αλλά και κοστούμια για την παραγωγή του 1924 των Ballet Russes του Ντιαγκίλεφ για το μπαλέτο «Το μπλε τραίνο» σε σενάριο Ζαν Κοκτό και με το πρόγραμμα σχεδιασμένο από τον Πικάσο! Επίσης όμως, μοναδικά κομμάτια που φόρεσαν θρύλοι της Χρυσής εποχής του Χόλιγουντ, όπως η Μάρλεν Ντίτριχ και η Λορίν Μπακόλ με το ροζ κοστούμι της Σανέλ που είχε φορέσει στις διακοπές της στο Μπίαριτζ το 1959.

Ακόμη, θα εκτεθεί ένα μαύρο δαντελένιο, βραδινό φόρεμα, που κάποτε ανήκε στο κορυφαίο μοντέλο της δεκαετίας του ΄50 την Αν Γκάνινγκ, αλλά και ορισμένα ακόμη, έξοχα κεντημένα, βραδινά φορέματα. Επίσης ,μία σειρά από τα πιο διάσημα σχέδιά της για το «μικρό μαύρο φόρεμα», που κάθε γυναίκα ήθελε –και θέλει- να έχει στην γκαρνταρόμπα της, το διαχρονικό κοστούμι Chanel, με περισσότερα από 50 στην έκθεση και ασφαλώς οι περίφημες πέρλες και οι χρυσές αλυσίδες της.

Τα αριστοκρατικά τουίντ

Μία επιλογή από τα κλασικά τουίντ σύνολα της Σανέλ κατέχει ειδική θέση στην έκθεση. Ο «μύθος» λέει, ότι τα τουίντ της Σανέλ προέκυψαν ως έμπνευση από κομμάτια που είχε δανειστεί η ίδια από τον εραστή της, τον δούκα του Γουέστμινστερ κατά τις επισκέψεις της στα Χάιλαντς της Σκωτίας. Και γεγονός είναι, ότι στην έκθεση η σχέση της Σανέλ με τη Βρετανία θα αποτελέσει ένα κομβικό σημείο.

«Η Σανέλ πέρασε πολύ χρόνο στη Βρετανία και αυτό επηρέασε την αντίληψή της για τη χρήση των τουίντ», λέει η Όριολ Κάλεν, ανώτερη επιμελήτρια Μόδας και Κλωστοϋφαντουργίας στο Μουσείο Victoria and Albert. «Ήταν εδώ», προσθέτει «που μπήκε στους βρετανικούς, αριστοκρατικούς κύκλους, συμπεριλαμβανομένου του δούκα του Γουέστμινστερ, με τον οποίο είχε μια μακρά σχέση».

Έχοντας δει λοιπόν, τις δυνατότητες του πρακτικού τουίντ στη μόδα, η Σανέλ ίδρυσε την εταιρεία British Chanel Ltd το 1932 για την παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Και τον Μάιο του ίδιου έτους φιλοξένησε μια σειρά από επιδείξεις πασαρέλας στην πλατεία Γκρόβενορ του Μέιφερ χρησιμοποιώντας ως μοντέλα νεαρές αγγλίδες αριστοκράτισσες της εποχής. Φυσικά, φωτογραφίες, ρούχα και υφάσματα από αυτή την παρουσίαση θα αναδειχθούν σε ειδικό τμήμα της έκθεσης.

Μεμονωμένες ενότητες της έκθεσης εξάλλου, θα είναι αφιερωμένες στο Chanel No 5 και τον αντίκτυπό του, όπως και στο κλείσιμο του οίκου κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Πρωτοπορία και μελανές κηλίδες

Οκτώ θεματικές ενότητες θα τα περιλαμβάνουν όλα αυτά, διερευνώντας την καινοτόμο προσέγγισή της στο ύφασμα, τη σιλουέτα και την κατασκευή, όπως επίσης την επαγγελματική της σταδιοδρομία, το προσωπικό της στυλ και τον αντίκτυπο της δουλειάς της στη βιομηχανία της μόδας.

Γεννημένη στο 1883 στο Σομίρ της κοιλάδας του Λίγηρα ως Γκαμπριέλ Μπονέρ Σανέλ, η μετέπειτα διάσημη σχεδιάστρια μόδας είχε μεγαλώσει σε ορφανοτροφείο ενώ η πρώτη της δουλειά ήταν η κατασκευή καπέλων και η πώλησή τους σε κατάστημα, που άνοιξε το 1912. Η μοντέρνα και νεωτεριστική φιλοσοφία της, το εμπνευσμένο της σχέδιο, η αναζήτηση της πολυτελούς απλότητας, την έφεραν γρήγορα στην πρωτοπορία της μόδας ενώ και ως γυναίκα ήταν μπροστά από την εποχή της. Κι ενώ δεν μίλησε ποτέ για φεμινισμό, στην πραγματικότητα συνέβαλε πολύ στο κίνημα απελευθέρωσης των γυναικών.

Αρνητικά στην ιστορία της ωστόσο, ήταν ο αντισημιτισμός της και η συνεργασία με τους Ναζί κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μεταπολεμικά, έπειτα από εξορία ετών στην Ελβετία επέστρεψε στο Παρίσι και συνέχισε να κάνει μόδα. Πέθανε το 1971.