Καραντίνα και γενειάδα… μέσα από την τέχνη

Ένα από τα συμπτώματα της καραντίνας: Μαλλιά και γένια μακριά!

Η ιστορία της τέχνης όμως, έχει καλά νέα για όσους μάκρυναν τα μαλλιά και τα γένια τους σ’ αυτό το διάστημα του περιορισμού στο σπίτι, κάτι που για κάποιες χώρες ισχύει ακόμη.

Τα μεταφέρει ο συγγραφέας Κρίστοφερ Όλντστοουν-Μουρ, που το βιβλίο του «Γενειάδα και άντρες: Η αποκαλυπτική ιστορία των τριχών του προσώπου» έχει γίνει μπεστ σέλλερ στην Αμερική.

Άλλωστε από τον …Δία ως τον Μωυσή του Μιχαήλ Άγγελου πλήθος ανδρών, θεών ή θνητών που απεικονίσθηκαν καλλιτεχνικά σε πίνακες ζωγραφικής ή στη γλυπτική έχουν γενειάδα.

«Ένας από τους λόγους, που οι άνδρες αφήνουν γενειάδα σε τέτοιες συνθήκες, θα μπορούσε να είναι ψυχολογικός», όπως λέει ο Κρίστοφερ Όλντστοουν-Μουρ.

«Μπορεί να είναι ένα είδος δήλωσης για την ένταση που βιώνει ο καθένας. Ένας τρόπος να πεις: Είμαι σκληρός. Μπορώ να αντέξω τις αντιξοότητες ».

Ο ίδιος λοιπόν προτείνει μερικά από τα πρόσωπα της τέχνης με γενειάδα:

Από την Χατσεπσούτ (1479–1458 π.Χ.) με την ψεύτικη γενειάδα, που βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης ως τον …κοκκινοτρίχη «Λούκας Σπιλχάουζεν» (1532) από τον Λούκας Κράναχ τον Πρεσβύτερο, επίσης στο Μητροπολιτικό Μουσείο.

Ακόμη τα τρία πρόσωπα του Κάρολου 1ου με το περιποιημένο πάντα γενάκι στον πίνακα του Βαν Ντάικ (1635-36) που βρίσκεται στη Βασιλική Συλλογή του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά και το πορτρέτο του «Μαχαραγιά Σαντάρ Σινγκ του Μπικάνερ» (1860 -1870) της Ινδίας φιλοτεχνημένο από έναν καλλιτέχνη, γνωστό ως Τσότου.

Επίσης τον «Άγιο Ιερώνυμο» (1610) του Γκρέκο με την μακριά, ασκητή γενειάδα του, τον τολμηρό πίνακα «Δίας και Θέτις» (1811) με τον Δία αναμαλλιασμένο του Ζαν Ωγκίστ Ντομινίκ Ινγκρές, τον «Ταυρομάχο» (1866 – 1867) του Μανέ με τις πλούσιες φαβορίτες ή ακόμη το «Πορτρέτο του Ζοζέφ Ρουλέν» (1889), ενός ταχυδρόμου με πλούσια μπουκλωτή γενειάδα από τον Βαν Γκογκ.

Στο βιβλίο του «Γενειάδα και Άντρες» ο Κρίστοφερ Όλντστοουν-Μουρ κάνει την υπόθεση, ότι η σημερινή επαναφορά αυτής της μόδας για τους άνδρες, ανεξαρτήτως φυσικά καραντίνας, αποτελεί απλώς μία στάση σ΄έναν κύκλο αιώνων, όπου τα ανδρικά χτενίσματα διαφοροποιούνται σε συνάρτηση με τα διαρκώς μεταβαλλόμενα ιδανικά της αρρενωπότητας.

Για παράδειγμα το καθαρό, ξυρισμένο πρόσωπο υπερίσχυσε για αιώνες στη δυτική ιστορία από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου ως πρότυπο κάλλους. Κάτι όμως που άλλαξε αίφνης από την εποχή του Αδριανού τον 2ο αιώνα.

«Το καθαρό ξυρισμένο πρόσωπο σήμερα σηματοδοτεί έναν ενάρετο και κοινωνικό άνθρωπο ενώ αντίθετα η γενειάδα κάποιον αυτόνομο και αντισυμβατικό», όπως λέει ο ίδιος. «Η ιστορία λοιπόν έχει καθιερώσει συγκεκριμένες έννοιες για τα γένια στο πρόσωπο, τα οποία εμπνέουν και περιορίζουν τις επιλογές ενός άνδρα στον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται στον κόσμο».

Αυτή η διαφορετική ιστορία του έτσι, ρίχνει φως στις επιλογές που κάνουν οι άντρες όσον αφορά το πρόσωπό τους, απεικονίζοντας έντονα τη σχέση μεταξύ περιποίησης, ταυτότητας, πολιτισμού και αρρενωπότητας. Πιστεύει άλλωστε, ότι σε μεγάλο βαθμό, η ιστορία των ανδρών είναι γραμμένη στα πρόσωπά τους!

Όπως έχουν γράψει μάλιστα οι New York Times, που χαρακτήρισαν το βιβλίο του «αξιοθαύμαστο», «Ο Όλντστοουν – Μουρ βλέπει πράγματα, που άλλοι ιστορικοί αγνοούν και κάνει χρήσιμες, ακόμη και πρωτότυπες συνδέσεις. Για παράδειγμα όσον αφορά τον Χίτλερ και τον Στάλιν, αναφέρει, ότι μία ανάλυση σχετική με το μουστάκι τους θα μπορούσε να έχει προειδοποιήσει τους δυτικούς συμμάχους για την πραγματική φύση της γερμανο-σοβιετικής συμφωνίας. Και ίσως να ήταν πιο επιφυλακτικοί…».