Η θεαματική Λίντα Καπετανέα για το διεθνές φεστιβάλ χορού Καλαμάτας -και όχι μόνο

Η καλλιτεχνική διευθύντρια του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού της Καλαμάτας Λίντα Καπετανέα δημιουργεί νέες αισθητικές συνάψεις όπου και αν σταθεί. Οι παραστάσεις των Rootless Root κόβουν την ανάσα με την αρχετυπική, ζωώδη έντασή τους καθώς και την ποιητική αισθαντικότητά τους. Η κινησιολογική φιλοσοφία τους όπως ενσωματώνεται στο πρόγραμμα Fighting Monkey,  εκφράζει επίσης κάτι πηγαία ενστικτώδες και διαχρονικό, σαν να αρύεται από την πλούσια μυθολογική εικονογραφία. Στο νέο της θεσμικό ρόλο από το 2015, διατηρεί και ενισχύει τον καινοφανή χαρακτήρα του Φεστιβάλ που το έχει καταξιώσει ανάμεσα στα πιο αξιόλογα της Ευρώπης. Ειδικά σε ένα καλοκαίρι που ο πολιτιστικός τουρισμός κρίνεται απαραίτητος, η πραγματοποίησή του διατηρεί ιδιαίτερα συμβολικό χαρακτήρα.

Πώς αισθάνεστε αυτή τη στιγμή που εγκαινιάζεται το συγκεκριμένο φεστιβάλ; Υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος συμβολισμός;

Η φετινή συγκυρία είναι πρωτόγνωρη παγκοσμίως και την ώρα που μιλάμε χιλιάδες χώροι της τέχνης και του πολιτισμού παραμένουν κλειστοί ενώ επίσης πολλά φεστιβάλ έχουν ήδη ακυρωθεί και μεταφερθεί για του χρόνου. Όταν ξεκίνησε το σταδιακό άνοιγμα της οικονομίας στη χώρα μας αναμέναμε κι εμείς, όπως τόσοι άλλοι, το πράσινο φως για να υλοποιήσουμε τη φετινή διοργάνωση και αμέσως μόλις δόθηκε -χωρίς να έχουμε σταματήσει να δουλεύουμε-, αρχίσαμε να εφαρμόζουμε το προσαρμοσμένο πλέον στις συνθήκες πρόγραμμα του Φεστιβάλ. Αποφασίσαμε ότι το κεντρικό μας μήνυμα σε όλο το κοινό είναι να διατηρήσουμε ζωντανή τη σχέση μας με την τέχνη του χορού που βασίζεται εξ ολοκλήρου στο ανθρώπινο σώμα και την ανθρώπινη επαφή. Και ως κεντρικό θέμα προβάλλουμε τη σχέση των ανθρώπων με τη Φύση, με τον Εαυτό και με τον Άλλο.

Υπάρχουν πολλά, θεωρώ, που χρειάζονται αναθεώρηση. Αυτό μας διδάσκει η κατάσταση στην οποία ζούμε.

Οφείλουμε να αλλάξουμε στάση και αντίληψη απέναντι σε ξεπερασμένες πλέον κοινωνικές και πολιτισμικές πρακτικές. Έχουμε φτιάξει έναν πολιτισμό που μας αρρωσταίνει. Που δεν μας επιτρέπει να αναπνέουμε ελεύθερα. Δεν έχετε παρά να έρθετε στο Φεστιβάλ για να συζητήσουμε όλα αυτά τα θέματα που μας αφορούν όλους.

Θα παρακολουθήσετε όλες τις παραστάσεις;

Πάντα παρακολουθώ όλες τις παραστάσεις του Φεστιβάλ, από την πιο μικρή εκδήλωση μέχρι και όλα τα σεμινάρια. Αυτή είναι η δουλειά μου. Ο σχεδιασμός του Φεστιβάλ δεν είναι θεωρητική υπόθεση. Στην πράξη πρέπει να δεις αν αυτό που έχεις σχεδιάσει ανταποκρίνεται στους αρχικούς σου στόχους. Θέλω να καταλαβαίνω τι χρειάζονται τα νέα παιδιά, τι μπορούμε να βελτιώσουμε στην οργάνωσή μας, πώς βλέπουν οι φιλοξενούμενοι καλλιτέχνες το πρόγραμμα, πώς το προσλαμβάνει το κοινό. Νιώθω ότι έτσι έχω πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το τι θα χρειαστεί να κάνουμε στο μέλλον, πού δηλαδή θα στραφούμε.

Ξεχωρίζετε κάποια συγκεκριμένη; Όπως το Βιμ Βαντεκέιμπους;

Δεν ξεχωρίζω καμία. Κάθε έργο είναι προσεκτικά επιλεγμένο και ενταγμένο στο πρόγραμμα μετά από πολλή σκέψη και φροντίδα. Αν θα πρότεινα κάτι τότε σίγουρα θα αφορούσε τους καλλιτέχνες οι οποίοι είναι πρωτοεμφανιζόμενοι στο Φεστιβάλ και στην Ελλάδα για τον προφανή λόγο ότι δεν τους έχει ξαναδεί το ελληνικό κοινό και τους συστήνουμε εμείς για πρώτη φορά σε αυτό.

Η επιλογή των παραστάσεων πραγματοποιείται από εσάς;

Ναι. Βλέπω όλες τις προτάσεις που κατατίθενται στο Φεστιβάλ και οι επιλογές μου προέρχονται τόσο μέσα από αυτές όσο και από καλλιτέχνες και σχήματα της διεθνούς σκηνής που με ενδιαφέρουν.Ωστόσο το Φεστιβάλ δεν είναι μόνο οι παραστάσεις. Για μένα το Φεστιβάλ λειτουργεί ως δεκαήμερο «σχολείο» όπου θεατές, χορευτές και δάσκαλοι μπορούν να συγκεντρωθούν για να ανταλλάξουν σκέψεις και εικόνες. Τα εκπαιδευτικά σεμινάρια είναι εξίσου σημαντικά με τις παραστάσεις ώστε οι σπουδαστές να βλέπουν πώς εφαρμόζονται επί σκηνής όλα όσα διδάσκονται.

Ποιες αισθητικές γραμμές ακολουθήσατε για το φετινό πρόγραμμα (αν υπάρχει συνειδητός αισθητικός άξονας), πέρα από τους πρακτικούς παράγοντες που φέτος έπρεπε να συνυπολογίσετε;

Περισσότερο έχει να κάνει με το κεντρικό θέμα, το έργο των δημιουργών και κυρίως τη δουλειά που έχει γίνει σε κινησιολογικό επίπεδο. Επιλέγω παραστάσεις όχι ονόματα. Παραστάσεις που με έχουν αγγίξει και ξέρω ότι είναι απαιτητικές για τους χορευτές τους.

 Ποιες αρχές διέπουν το αισθητικό σύμπαν των RootlessRoot?

Η κίνηση που προκύπτει από την αναγκαιότητα και όχι επειδή είναι όμορφη. Ο διάλογος και ο πειραματισμός με βασικά υλικά του πολιτισμού όπως ο πηλός, το χαρτί, το μέταλλο, το ξύλο ή ακόμη και το μάρμαρο που δουλεύουμε στo τελευταίο μας έργο στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, το Stones and Bones. Η διάθεση για παιχνίδι, κυρίως ζωώδες και πρωτόγονο. Η ανάγκη δημιουργίας ποίησης με απλά μέσα, εννοώντας βέβαια μια κοπιώδη αναζήτηση του απλού, του απαλλαγμένου από τα περιττά. Πιστεύουμε ότι η σημερινή εποχή μας κάνει να ξεχνάμε πόση δύναμη σε ατομικό επίπεδο κρύβουμε μέσα μας. Και ψάχνουμε αφορμές να ξυπνήσουμε στο σώμα μας το ζώο, τον ήρωα, τη θεότητα, άρα τον άνθρωπο. Πράγματα, δηλαδή, που ανήκουν στο παρελθόν. Ή και όχι.

Ζευγάρι στη ζωή και επί σκηνής: συμβάλλει στον εμπλουτισμό της δημιουργίας;

Ζευγάρι στη ζωή και στη διδασκαλία. Όχι πλέον στη σκηνή γιατί ο Γιόζεφ τα τελευταία χρόνια έχει επιλέξει να μην βρίσκεται επί σκηνής. Στη δημιουργία βοηθάει η συνεννόηση αλλά και οι διαφωνίες μας. Ευτυχώς στο τέλος υπερισχύει πάντα η καλύτερη ιδέα.

Γιόζεφ Φρούτσεκ προέρχεται από τις πολεμικές τέχνες. Πώς πραγματοποιείται τόσο αρμονικά και με τόση πλαστικότητα η μεταφορά της έκφρασής του στο σύγχρονο χορό;

Κατ’ αρχάς ο Γιόζεφ έκανε πρωταθλητισμό. Αργότερα συνέχισε με σπουδές στο θέατρο και κατόπιν τελείωσε το διδακτορικό του πάνω στη σχέση κίνησης και φωνής. Παράλληλα ασχολήθηκε με τις πολεμικές τέχνες.

Όταν άρχισε να κάνει ακροάσεις σε ομάδες χορού πάντα τον επέλεγαν γιατί έχει αυτήν την ευκολία στη σκηνή: να ερμηνεύει τα πάντα και αμέσως να τραβάει το βλέμμα. Επίσης επειδή δεν έχει σπουδάσει χορό ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει την κίνηση είναι πιο άμεσος και πρακτικός. Δεν μπορεί να κάνει κάτι απλά και μόνο επειδή φαίνεται όμορφο.

Ο Έλιοτ είχε δηλώσει ότι δεν μπορεί κανείς να γίνει σύγχρονος αν δεν γνωρίσει πρώτα πολύ καλά τους κλασικούς. Στην περίπτωση του χορού, ισχύει κάτι τέτοιο κατά τη γνώμη σας;

 Στην περίπτωση του χορού μιλάμε για κάτι που ξεπερνάει τα όρια του κλασικού. Ο χορός είναι από τις πιο αρχαίες μορφές έκφρασης και μάλιστα συνεχίζει να έχει ζωντανή λαϊκή παράδοση σε όλες τις χώρες του κόσμου. Αν πάμε στην Αφρική, εκεί από όπου ξεκίνησαν όλα, θα δούμε καλύτερα τι σημαίνει ρυθμός και κίνηση. Όπως και αν πάμε στην Ασία ειδικά στην Ινδία. Ή στην Αμερική. Δεν είναι τυχαίο ότι η πιο σύγχρονη έκφραση στο χορό προέρχεται από τους δρόμους και από την street dance. Ο ρυθμός είναι πολύ παλιά ιστορία. Ο ρυθμός είναι το παν για το σώμα αλλά και για τον τρόπο που ζούμε. Έχει να κάνει με την καρδιά, με την αναπνοή και το συντονισμό όλων των μελών μας, όλων των αρθρώσεων και των μυών ακόμα και του λόγου και τη φωνής. Είναι το κλειδί για να κάνουμε πράξη αυτό που επιθυμούμε, για να ξεπερνούμε εμπόδια, για να διατηρούμε την ενέργειά μας σε ψηλά επίπεδα. Σε μέρη λοιπόν όπου τα ρυθμικά μοτίβα είναι σύνθετα και πολύπλοκα μπορείς να γνωρίσεις πραγματικά την κίνηση.

Εξηγείστε τη φιλοσοφία της πρακτικής Fighting Monkey. Πώς και πού μπορεί κανείς να μυηθεί σε αυτήν την τεχνική;

 Είναι πρακτική όχι τεχνική. Είναι μια πρακτική που στοχεύει στη ανθρώπινη ανάπτυξη και στην υγιή γήρανση μέσω της κίνησης. Είναι μια ανορθόδοξη πρόταση για εξάσκηση ώστε να μπορεί κάποιος ανά πάσα στιγμή να τεστάρει τις δυνατότητές του. Έχουμε βασίσει την ερευνά μας στο εξής: με ό,τι και αν ασχολείσαι, αφού δεν ξέρεις τι θα φέρει το μέλλον, πώς θα προετοιμαστείς σήμερα? Μόνο το άγνωστο είναι βέβαιο. Θεωρούμε λοιπόν ότι οι τυπικές μορφές σωματικής άσκησης που μας είναι γνωστές δεν έχουν την πολυπλοκότητα της αληθινής ζωής και άρα, για να είναι αποτελεσματική η δουλειά που κάνουμε με το σώμα μας καθημερινά, απαιτείται μια τελείως διαφορετική προσέγγιση η οποία να είναι πιο κοντά στο πολύπλοκο σύμπαν που μας περιβάλλει. Στο fighting monkey δημιουργούμε περιβάλλοντα στα οποία οι άνθρωποι ζουν την αληθινή δυσκολία και πρόκληση της κίνησης αλλά και των λύσεων που πρέπει να βρει το σώμα τους για να επιβιώσει, να δημιουργήσει, να επικοινωνήσει. Μπορούν να μας βρουν παντού σ’ όλο τον κόσμο στα διάφορα σεμινάρια που διοργανώνουμε.

Γιατί αποχωρήσατε από την Κρατική σχολή ορχηστρικής τέχνης; Ο νυν διευθυντής ποια δυσκολία θα αντιμετωπίσει κατά κύριο λόγο;

Λόγω των συνεχών ταξιδιών και μετακινήσεων σε όλο τον κόσμο για το Fighting Monkey και της περιοδείας των έργων μας ήταν πολύ δύσκολο να βρίσκομαι συνέχεια στην Αθήνα σε σταθερή βάση και πρόγραμμα. Μόνο ως επισκέπτρια καθηγήτρια μπορώ να δουλέψω στην Κρατική με καθορισμένους κύκλους σεμιναρίων.

Όχι μόνο ο νυν αλλά και ο κάθε διευθυντής πιστεύω ότι έχει να αντιμετωπίσει θεσμικά, οργανωτικά και οικονομικά ζητήματα, ζητήματα ανάπτυξης και παρουσίας της σχολής σε μια διεθνή κοινότητα και όλα τα σχετικά.

Όμως το θέμα του οράματος και της κατεύθυνσης της σχολής είναι το βασικότερο και αυτό που επηρεάζει άμεσα το πρόγραμμα σπουδών. Τι μαθαίνουν τα παιδιά δηλαδή και πώς. Αυτό είναι ένα στοίχημα που πρέπει ο κάθε διευθυντής να αντιμετωπίσει.

Ο Δάφνις είμαι σίγουρη ότι θα κάνει εξαιρετική δουλειά. Είναι ένας σημαντικός καλλιτέχνης με πολύ γερές βάσεις, μεγάλη θέληση και με τεράστια εμπειρία στη σκηνή την οποία απέκτησε κοντά στην Πινα Μπαους.

Στο χορό που προαπαιτεί κοπιαστική, καθημερινή προπόνηση αέναα, τι σημαίνει ταλέντο;

Αν έχεις ανοικτό μυαλό, μεγάλη θέληση, κουράγιο, επιμονή και πειθαρχία μιλάμε για τον τέλειο συνδυασμό. Αν έχεις τα παραπάνω και ταλέντο μαζί, ακόμα καλύτερα.

Χορό ξεκινήσατε σχετικά αργά στα 16 έχοντας εκπαίδευση στη ρυθμική. Γιατί αυτό; Πώς καταφέρατε παρ‘ όλα αυτά να φτάσετε τόσο ψηλά και μάλιστα με τόσο δυναμικό ξεκίνημα από την αρχή;

Ξεκίνησα χορό στα δεκάξι μου, μετά από πολλά χρόνια στην ενόργανη γυμναστική σε επίπεδο πρωταθλητισμού.

Από τη μία μου έλεγαν να σταματήσω την ενόργανη γιατί ήμουν αρκετά ψηλή αλλά ήταν και το μοναδικό πράγμα που ήξερα να κάνω από παιδί και από την άλλη όταν ξεκίνησα χορό με θεωρούσαν πολύ αθλητική και μυώδη. Δεν ήταν εύκολο να αλλάξω κάποιες ποιότητες στο σώμα μου. Πέρασα δύσκολα στην αρχή. Σιγά σιγά όμως και με πολλή υπομονή κατάφερα αυτό να το αλλάξω. Μέχρι σήμερα συνεχίζω να θέλω να μαθαίνω καινούρια πράγματα χωρίς να θεωρώ τίποτα δεδομένο.

Τί συμβουλεύετε τις σημερινές φοιτήτριες και μελλοντικές χορεύτριες;

Ποτέ δεν θα είναι έτοιμες. Πάντα να θέλουν να βελτιώνονται και να εξελίσσονται. Είναι δύσκολη ανηφόρα αλλά όμορφη αν την αγαπήσεις. Αλλιώς δεν αξίζει να την ανέβεις γιατί θέλει πολλά χρόνια και πάντα θα παραμένει ανηφορική.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Το 26o Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας θα πραγματοποιηθεί από τις 21 έως τις 30 Αυγούστου. http://kalamatadancefestival.gr/

To επόμενο εντατικό πρόγραμμα Fighting Monkey θα πραγματοποιηθεί στην Αρχαία Ολυμπία στις 3 με 8 Αυγούστου. Περισσότερες πληροφορίες στο https://fightingmonkey.net