Δίσκος της Φαιστού: Ένα άλυτο μυστήριο γίνεται τέχνη

Κλεοπάτρα Χατζηγιώση

Περιεχόμενα

Ο μεγάλος αρχαιολόγος Γιάννης Σακελλαράκης έλεγε με χιούμορ, ότι κάθε μέρα φθάνει στο γραφείο του και από μία …ερμηνεία του Δίσκου της Φαιστού. Φυσικά για το καλάθι των αχρήστων… Η Κλεοπάτρα Χατζηγιώση όμως, δεν μπήκε στον πειρασμό να διαπράξει τέτοιο ολίσθημα, άλλωστε διαφορετική είναι η ειδικότητά της, αφού ως καλλιτέχνις μπορεί να προσεγγίσει τα μυστήρια του προϊστορικού κόσμου με άλλους τρόπους. Εικαστικούς για την ακρίβεια.

Έτσι, μέσα από το έργο της «Synthespian», που παρουσιάζεται στο καφέ του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου σε επιμέλεια Χριστόφορου Μαρίνου δραματοποιεί ζωγραφικά και γλυπτικά τα 45 εικονογράμματα του Δίσκου της Φαιστού, μετατρέποντας αυτό το μοναδικό αντικείμενο της 2^ης π.Χ. χιλιετίας σε μια πρωτότυπη γλυπτική εγκατάσταση.

Φτιαγμένα από πηλό σε διαστάσεις 30×40 εκατοστά, τα επιζωγραφισμένα γλυπτά της Χατζηγιώση ζωντανεύουν με πιστότητα τις αντίστοιχες δισδιάστατες μορφές του δίσκου, χωρίς καμία διάθεση αποκρυπτογράφησης του αινιγματικού του μηνύματος και του νοήματος της οπτικής γραφής του.

Στόχος της είναι η εξοικείωση του θεατή με την αρχαία τέχνη αναδεικνύοντας τις εικονοποιητικές δυνατότητες αυτού του αρχαιολογικού ευρήματος, που εξάπτει τη φαντασία. Να σημειωθεί, ότι ο περίφημος Δίσκος της Φαιστού, που αποτελεί ένα από τα άλυτα μυστήρια της αρχαιολογίας ανακαλύφθηκε στην Κρήτη το 1908 από τον Ιταλό αρχαιολόγο και ακαδημαϊκό Λουϊτζι Περνιέ και σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.

Γλυπτά εικονογράμματα

Τι είναι όμως αυτά τα γλυπτά εικονογράμματα; Η καλλιτέχνις χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της φωτογραμμετρίας και του animation, σε συνδυασμό με τη χρήση της τεχνολογίας της επαυξημένης πραγματικότητας, δημιουργεί μια ψηφιακή αναπαράσταση του προπλάσματος του σημείου no. 2, με την προτεινόμενη ονομασία «κοννοφόρος» (Plumedhead), το οποίο εμφανίζεται συχνότερα στις δύο όψεις του δίσκου. Και η ψηφιοποιημένη φιγούρα παραπέμπει σε avatar, που μοιάζει βγαλμένο από κάποιο videogame με φουτουριστικό/εσχατολογικό περιεχόμενο.

Μέσα από αυτό το παράδειγμα η Χατζηγιώση μας παρουσιάζει τη δυναμικότητα του Δίσκου της Φαιστού, τη δημιουργική ερμηνεία του.

Άλλωστε η ανάγνωση του Δίσκου δεν είναι μονοσήμαντη, αλλά εμπεριέχει την πολλαπλότητα: τα εικονογράμματα μπορούν να διαβαστούν, μεταξύ άλλων, ως ημερολόγιο, λατρευτικό κείμενο, ερωτικά τραγούδια, προσευχή, ύμνος, κατάρα, κείμενο διδασκαλίας ανάγνωσης, ακόμα και ως επιτραπέζιο παιχνίδι.

Η σύζευξη

Όπως προσθέτει η ίδια «Τα εκτιθέμενα έργα συνοδεύει ο σχεδιασμός ενός ανατροφοδοτούμενου QR του εικονιστικού σημείου no. 2 του Δίσκου της Φαιστού με πληροφορίες για αρχαίες ερμηνευτικές αποδόσεις της δομής του.

Έτσι μέσω της διάδρασης του QR με τον θεατή επιτυγχάνεται η σύζευξη της σύγχρονης τέχνης με την αρχαιολογία στο πεδίο της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς (ΑRT- CHAEOLOGY, ή VIRTUAL – HERITAGE)».

Το συγκεκριμένο πρότζεκτ της ήταν η θεματική της μεταπτυχιακής εργασίας της με αντικείμενο το «Αnimation» στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.

Γεννημένη στη Θεσσαλονίκη όπου τελείωσε τη Γερμανική Σχολή Κλεοπάτρα Χατζηγιώση έχει σπουδάσει στη Σχολή Γραφικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών Βακαλό και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, έχοντας καθηγητές στη ζωγραφική τον Δημήτρη Μυταρά και στη γλυπτική τον Γιώργο Λάππα.