Από την «Αρέθουσα» στο Ελληνικό – Ο εμβληματικός τόμος του Μουσείου Χαλκίδας από την Lamda Development

Ολόκληρη η Εύβοια και η Σκύρος, τόποι με τεράστια ιστορία που αρχίζει από τα Παλαιολιθικά χρόνια με εξέχουσες πτυχές το εμπόριο και τη μεταλλουργία, τον αποικισμό και τη διάδοση του ευβοϊκού αλφαβήτου στη Δύση,  τη σύνδεση του ομηρικού έπους με το ιερό της Αρτέμιδας στην Αυλίδα αλλά και αργότερα, το φημισμένο Νεγροπόντε των Βενετών περιλαμβάνονται στον αφιερωματικό τόμο «Αρέθουσα – Το Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας», που παρουσιάσθηκε από την Lamda Development στο πλαίσιο της σειράς «Ο Κύκλος των Μουσείων». Μία εκδοτική πρωτοβουλία, που όπως είπε στη συνέντευξη τύπου  στον εντυπωσιακό χώρο The Ellinikon Experience Centre ο κ. Βαγγέλης Χρόνης, αντιπροέδρος της Lamda Development, προσκαλεί σε ένα γνωστικό ταξίδι στην ιστορία και προϊστορία της Ελλάδας, αποτελώντας ένα μοναδικό εγχειρίδιο γνώσης για ερευνητές αλλά και για το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Ο πρόεδρος της Lamda Development  κ. Τάσος Γιαννίτσης, ο διευθύνων σύμβουλος κ. Οδυσσέας Αθανασίου και μεγάλος αριθμός  επιστημόνων από τον αρχαιολογικό χώρο ήταν επίσης παρόντες στην εκδήλωση.

Λεύκωμα ιδιαίτερης καλαισθησίας, που χαρακτηρίζεται από την ποιότητα και τον σεβασμό στην πολιτιστική κληρονομιά η «Αρέθουσα» αποδίδει με ξεχωριστό τρόπο το περιεχόμενο του μουσείου μέσα από τα κείμενα της αρχαιολόγου δρος Αγγελικής Σίμωσι, που διατρέχουν τη λαμπρή ιστορία των νησιών ως τον προηγούμενο αιώνα αλλά και τις εξαιρετικές φωτογραφίες τόπων και ευρημάτων από τον φωτογράφο Σωκράτη Μαυρομμάτη. Πρόκειται για τον 21^ο τόμο της σειράς από τις εκδόσεις ΟΛΚΟΣ με την εκδοτική  φροντίδα της κυρίας Ειρήνης Λούβρου.

Η προβολή της Χαλκίδας                                                                                               

«Έχοντας από την πρώτη στιγμή κερδίσει μια καίρια και κομβική θέση στην πολιτιστική και κοινωνική ζωή της πόλης και λειτουργώντας ήδη ως σημαντικός μοχλός της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης, το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Χαλκίδας ‘Αρέθουσα’ προβάλλεται ευρύτερα τώρα με αυτήν την έκδοση», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά  η υπουργός Πολιτισμου Λίνα Μενδώνη. Η ίδια άλλωστε έδωσε μεγάλο βάρος τα τελευταία χρόνια στη δημιουργία αυτού του μουσείου, το οποίο στεγάζεται σε ένα  βιομηχανικό κτήριο των αρχών του 20ου αιώνα, την οινοπνευματοποιία με την επωνυμία «Αρέθουσα Α.Ε.». Ένα κτίριο, που σταμάτησε να λειτουργεί το 1980 και σήμερα αποτελεί κηρυγμένο μνημείο πολιτισμικής κληρονομιάς. Είχε κτισθεί το 1902, έξω από τα τότε όρια της πόλης, για λογαριασμό της εταιρείας των αδερφών Ζάχου και του Χ. Δαβούρτζικα, οι οποίοι το λειτούργησαν ως οινοπνευματοποιείο – ποτοποιείο και ως παγοποιείο.

 Να σημειωθεί επίσης, ότι η περιοχή του μουσείου  βρίσκεται κοντά στο αρχαίο λιμάνι της Χαλκίδας των κλασικών – ρωμαϊκών χρόνων ενώ και στην ευρύτερη περιοχή έχουν εντοπιστεί αρχαία δημόσια κτήρια, βιοτεχνικές και λιμενικές εγκαταστάσεις.

Η ιστορία του νησιού

 Η μετατροπή του κτιρίου αυτού σε διαχρονικό μουσείο είχε ολοκληρωθεί το 2020. Και όπως λέει η συγγραφέας του τόμου πρόκειται για ένα σύμβολο πλέον της πόλης, καθώς ξετυλίγει την ιστορία των υπερδραστήρων κατοίκων των νησιών. «Από το πρώτο ελληνικό φύλο, τους Αβάντες, προγόνους των Ευβοέων», σημειώνει η κυρία Σίμωσι «οι κάτοικοι του νησιού μαζί με εκείνους της παρακείμενης Σκύρου έχουν να επιδείξουν πολυσχιδές πνεύμα και  υψηλό ιδεώδες. Πρωτοπόροι στο δεύτερο αποικισμό, οι Ευβοείς και οι κάτοικοι της Σκύρου διαδίδουν το πρώτο ελληνικό αλφάβητο, το χαλκιδικό, στην Κάτω Ιταλία και τη Σικελία καθιστώντας το πρόδρομο του ετρουσκικού και στη συνέχεια του λατινικού. Οι Ευβοείς αναδεικνύονται δεινοί έμποροι, που διασχίζουν ανά τους αιώνες τις μακρινές θάλασσες των καιρών εκείνων»

«Οι δ΄ Εύβοιαν έχον μένεα πνείοντες Άβαντες / Χαλκίδα τ΄ Ειρέτριάν τε πολυστάφιλόν θ΄ Ιστιαίαν…», αρχίζει εξάλλου ο Όμηρος την περιγραφή του στον Νηών Κατάλογο της Ιλιάδας για την συμμετοχή των Ευβοέων στην εκστρατεία εναντίον της Τροίας. Αναφέροντας, εκτός από την Χαλκίδα και την Ερέτρια, την παραθαλάσσια Κήρινθο και την Κάρυστο και τα Στύρα.

Ο πλούτος της αρχαιότητας

 Ακολουθώντας χρονολογική σειρά, όπως εξελίσσεται και η έκθεση στο μουσείο, στο βιβλίο παρουσιάζεται αρχικά η «Πολιτειακή Οργάνωση»  όπως διαμορφώθηκε από την 3η χιλιετία π.Χ. ως τους ιστορικούς χρόνους, στη συνέχεια στα φεουδαλικά κρατίδια και τέλος έως την Οθωμανική εποχή. Είναι τα συστήματα εξουσίας, τα νομισματοκοπεία της Εύβοιας και της Σκύρου, οι ιεροί νόμοι, τα μνημεία αγωνιστικού χαρακτήρα, τα τιμητικά ψηφίσματα και τα διατάγματα. Έτσι, τα πλούσια κτερίσματα των ταφών από το Ηρώο της Τούμπας στο Λευκαντί μαρτυρούν την ευημερία της Εύβοιας και τις ανεπτυγμένες εμπορικές επαφές με την ανατολική Μεσόγειο κατά τον 10ο αιώνα π.Χ. Το πολιτειακό τοπίο της αρχαιότητας μεταβάλλεται μετά τα Ελληνιστικά χρόνια με την κυρίαρχη μορφή του μονάρχη, που συγκεντρώνει όλες τις εξουσίες. Βασιλεύς στην Ελληνιστική εποχή, αυτοκράτορας στη Ρωμαϊκή, ελέω Θεού αυτοκράτορας στη Βυζαντινή και σουλτάνος στην Οθωμανική. Η έντονη παρουσία Βενετών στο νησί αποτυπώνεται στα νομίσματα και τα γλυπτά της Λατινοκρατίας.

Ακολουθεί η «Οικονομία» μέσα από την καλλιέργεια της γης, ο ορυκτός πλούτος και το εμπόριο. Εδώ παρουσιάζεται η γεωργία, η κτηνοτροφία και η αλιεία αλλά ενώ αναδεικνύεται η σημασία του πηλού από το Λαλάντιο πεδίο. Επίσης τα λατομία της Εύβοιας, όπου εξορυσσόταν η Καρυστία λίθος, η ιστορία της διακίνησης και κατεργασίας του χαλκού στο Παλαμάρι Σκύρου κατά την 3η χιλιετία π.Χ. και ακόμη το θαλάσσιο εμπόριο από τα Κλασικά έως τα Οθωμανικά χρόνια.

Η λατρεία και η Άρτεμις

Η «Λατρεία» είναι η τελευταία ενότητα, που μιλάει για την λατρεία στην προϊστορική εποχή, την πολυθεϊστική θρησκεία στη συνέχεια, τις αρχαίες τελετουργίες έως την επικράτηση του χριστιανισμού. Παρουσιάζονται ειδώλια και τελετουργικά αγγεία από προϊστορικές ευβοϊκές θέσεις, εκθέματα σχετικά με θεότητες του ελληνικού πάνθεου αλλά και ευρήματα από την Αυλίδα, από το μυκηναϊκό νεκροταφείο στο Μικρό Βαθύ και το ιερό της Αυλιδείας Αρτέμιδας.

 Να σημειωθεί, ότι το λεύκωμα θα διανεμηθεί δωρεάν σε αρχαιολογικά τμήματα πανεπιστημίων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σε αρμόδια τμήματα του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, σε ξένες αρχαιολογικές σχολές και ινστιτούτα, όπως επίσης και σε επιλεγμένες εγχώριες και διεθνείς βιβλιοθήκες και οργανισμούς. Η έκδοση είναι διαθέσιμη σε ψηφιακή μορφή, στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα, στην ιστοσελίδα της Lamda Development στον ακόλουθο σύνδεσμο

Διαβάστε επίσης

Κυριάκος Μητσοτάκης: Στη Βεργίνα για τα εγκαίνια του Πολυκεντρικού Μουσείου Αιγών