Κλέαρχος Μαρουσάκης, μετεωρολόγος: Η κακοκαιρία δεν έχει πει την τελευταία της λέξη

Νέα βίαιη επιδείνωση του καιρού αναμένεται να σημειωθεί σε όλη τη χώρα από το βράδυ της Δευτέρας. Ο μετεωρολόγος Κλέαρχος Μαρουσάκης αναφέρει χαρακτηριστικά:

Σε εξέλιξη βρίσκεται το κύμα κακοκαιρίας που εδώ και 48 ώρες επηρεάζει το σύνολο της χώρας μας με κύρια χαρακτηριστικά τις εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες που σε ορισμένες περιοχές της δυτικής Μακεδονίας έπεσαν και κάτω από τους -15 βαθμούς κελσίου, τις πυκνές χιονοπτώσεις που σε ορισμένες περιπτώσεις αλλού τις περιμέναμε και αλλού πήγαν, τις ισχυρές καταιγίδες στις θαλάσσιες και παραθαλάσσιες περιοχές αλλά και τους ενισχυμένους ανέμους στα πελάγη που οδήγησαν ακόμη και σε απαγορευτικό απόπλου.

Αιτία για την παραπάνω εξέλιξη του καιρού αποτέλεσε ένα ισχυρό βαρομετρικό χαμηλό το οποίο δημιουργήθηκε στα νότια τμήματα της Αδριατικής και καθώς μετατοπίστηκε ανατολικά νοτιοανατολικά επηρέασε τη χώρα μας αρχικά με νοτιάδες και βροχές και στη συνέχεια με βοριάδες, τσουχτερό κρύο και χιόνια μιας και ο συνδυασμός αυτού με τις υψηλές πιέσεις βορειότερα οδήγησαν πολικής προέλευσης αέριες μάζες να κινηθούν προς μικρότερα γεωγραφικά πλάτη επηρεάζοντας τόσο τη χώρα μας αλλά και την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της νότιας-νοτιοανατολικής Ευρώπης γενικότερα.

Στα προγνωστικά στοιχεία των παγκόσμιων μοντέλων μπορέσαμε κι εντοπίσαμε αρκετά γρήγορα αυτή την διαταραχή κι έτσι εκδόθηκαν αρκετά έγκαιρα προειδοποιήσεις προς τους πολίτες γι αυτή τη βίαιη μεταβολή του καιρού η οποία είχε αρκετά χρόνια να εμφανιστεί στην περιοχή μας. Αντίστοιχης έντασης μεταβολές από συνοπτικής κλίμακας είχαν εμφανιστεί ξανά το 2002 και το 2004 και θα μπορούσε κανείς να πει ότι αυτή η μεταβολή βρέθηκε κάπου στη μέση των δύο παραπάνω που αναφέρθηκαν όπου ως προς την ένταση τείνει πιο πολύ σε αυτή του 2004 ενώ ως προς την διάρκεια σε αυτή του 2002. Τέτοιου είδους διαταραχές για τα δικά μας γεωγραφικά πλάτη έχουν σαν βασικό αίτιο τον ίδιο μηχανισμό όπου ένα ισχυρό βαρομετρικό χαμηλό συνδυάζεται με ένα εκτεταμένο και ισχυρό συνήθως αντικυκλωνικό σύστημα όπου στην ουσία γίνεται μια “μάχη” ανάμεσα σε αέριες μάζες διαφορετικών θερμουγρομετρικών χαρακτηριστικών όπου από την μια μεριά έχουμε πολύ ψυχρές και ξηρές αέριες μάζες και από την άλλη θερμότερες και υγρότερες. Ο ψυχρός αέρας ως πυκνότερος τείνει να κινηθεί γρηγορότερα και να καταλάβει τη θέση του θερμότερου και αραιότερου συνάμα αέρα προκαλώντας μια ανάμειξη αερίων μαζών που οδηγεί σε έντονη θερμοδυναμική αστάθεια που είναι και η βασική αιτία για την δημιουργία βίαιων μετεωρολογικών φαινομένων (βροχή,χαλάζι,χιόνι κτλ).

Μπορεί τα Μετεωρολογικά μοντέλα παγκόσμιας κλίμακας να εντόπισαν αρκετά έγκαιρα και με καλή ακρίβεια αυτή την διαταραχή, όμως είχαμε αρκετές αστοχίες όταν άρχισε να μπαίνει στο “παιχνίδι” και ο παράγοντας θάλασσα. Η διαταραχή καθώς μετατοπίστηκε νότια ήρθε αντιμέτωπη με τέσσερις αρκετά εκτεταμένες θαλάσσιες εκτάσεις, τη θάλασσα της Αδριατικής, τη θάλασσα του Ιονίου, τη θάλασσα του Αιγαίο αλλά και τη Μαύρη θάλασσα. Καθώς η πολύ ψυχρή αέρια μάζα άρχισε να αλληλεπιδρά με τη θερμότερη θάλασσα του Ιονίου άρχισαν να δημιουργούνται δευτερεύουσες διαταραχές ως συνέπεια της έντονης αστάθειας που άφησε πίσω της η κύρια διαταραχή σε συνδυασμό και με τον εμπλουτισμό σε υδρατμούς από την θάλασσα του Ιονίου. Οι μικροδιαταραχές αυτές καθώς μετατοπίστηκαν από το νότιο Ιόνιο και τη θάλασσα Κυθήρων βορειοανατολικότερα οδήγησαν σε πισωγύρισμα της πολύ ψυχρής αέριας μάζας στη μέση τροπόσφαιρα προς τα νοτιοδυτικά κρατώντας στην ουσία το δυναμικό αίτιο της διαταραχής για περισσότερες ώρες πιο δυτικά απ ότι στην αρχή προβλεπόταν. Έτσι είχαμε διαδοχικές καταβάσεις ψύχους που εμπλοτίζονταν με υγρασία από τα νότια τμήματα της Αδριατικής αλλά και του Ιονίου προς την πλευρά της δυτικής Ελλάδας και συγκεκριμένα από το ύψος της Ηπείρου και νοτιότερα και από το ύψος της Ηλείας και βορειότερα. Σε αυτές τις περιοχές είχαμε εκδήλωση πυκνών χιονοπτώσεων για ένα 12ωρο περίπου με έμφαση στην περιοχή της Αχαίας μιας και ο Πατραικός κόλπος λειτούργησε σαν “lake effect” στις ήδη εμπλουτισμένες με υδρατμούς από το Ιόνιο και την Αδριατική αέριες μάζες. Εκεί είχαμε και την μεγαλύτερη αστοχία στην πρόγνωση όπου ενώ περιμέναμε ανοιχτό καιρό και μάλιστα με αρκετές ώρες ηλιοφάνειας, η εξέλιξη ήταν εντελώς διαφορετική με αρκετές ώρες πυκνών χιονοπτώσεων και αρκετά προβλήματα στο έθνικό δίκτυο Κορίνθου-Πατρών όπου είχαμε για αρκετές ώρες και εγκλωβισμένους οδηγούς.

Από την άλλη πλευρά και εξαιτίας της παραπάνω διαδικασίας που περιγράψαμε είχαμε προγνωστική αστοχία προς την αντίθετη κατεύθυνση αυτή τη φορά για το νομό Αττικής όπου ενώ περιμέναμε πυκνές χιονοπτώσεις δεν επαληθεύτηκε αυτή η εξέλιξη μιας και οι δευτερεύουσες μικροδιαταραχές οδήγησαν περισσότερες ώρες σε βορειοδυτικό άνεμο στην επιφάνεια με αποτέλεσμα το κύμα των χιονοπτώσεων να ήταν μετατοπισμένο μερικά χιλιόμετρα ανατολικότερα προς την Εύβοια όπου είχαμε και πάρα πολλά προβλήματα κάτι το οποίο είχε προβλεφθεί με αρκετά καλή ακρίβεια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ανάλογες αποτυχίες είχαν σημειωθεί και στο κύμα χιονιά το 2002 που είχε παραλύσει την Αττική όπου σε αυτή την περίπτωση η διαταραχή βρέθηκε πολύ πιο ανατολικά κι ένα πισωγύρισμα αυτής εξαιτίας του εμποδισμού που συνάντησε από αντικυκλώνα βορειοανατολικότερα οδήγησε σε νέα τροφοδότηση αυτής από τα νερά του Αιγαίου όπου τότε λειτούργησαν σαν “lake effect” για τα ανατολικά προσήνεμα και κατά διαβολική σύμπτωση τις ίδιες ημέρες του έτους!

Με την κακοκαιρία να βρίσκεται πλέον σε πλήρη εξέλιξη αναμένεται να βρεθούμε σε άλλη μία “προγνωστική πρόκληση” την ερχόμενη Τρίτη όπου άλλη μια διαταραχή φαίνεται να σχηματίζεται στο νότιο Ιόνιο και προς τη θάλασσα των Κυθήρων με τα προγνωστικά στοιχεία να δυσκολεύονται αρκετά να δουν που αυτή θα λάβει τελικά χώρα. Μέσα στην ήδη πολύ ψυχρή τροπόσφαιρα η διαταραχή αυτή θεωρείται αρκετά επικίνδυνη για όλες τις περιοχές που βρέχονται από το Αιγαίο δημιουργώντας πολλαπλά κύματα χιονοπτώσεων τα οποία θα ντύσουν στα λευκά πολλές περιοχές από τις Κυκλάδες και βορειότερα ακόμα και σε μηδενικά υψόμετρα με την Αττική αλλά και την Θεσσαλονίκη αυτή τη φορά να είναι μέσα στο προγνωστικό παιχνίδι. Έτσι λοιπόν καλό είναι να συνεχίσουμε να βρισκόμαστε σε ετοιμότητα για τις επόμενες 3 με 4 ημέρες μιας και η κακοκαιρία φαίνεται να έχει δρόμο ακόμα και ίσως να μην έχει πει την τελευταία της λέξη για την Αττική που συνήθως στο τελείωμα τέτοιου είδους διαταραχών αρχίζει να παίρνει μερικές φορές και με το παραπάνω το μερίδιο που της αναλογεί.