Ο Τσώρτσιλ, το «τέλος της αρχής» και πού πάει τώρα η ελληνική αγορά

«This is not the end. It is not even the beginning of the end. But it is, perhaps, the end of the beginning».  – Winston Churchill

Το Νοέμβριο του 1942, μετά από μια επιτυχία της Βρετανίας κατά τη διάρκεια του 2^ου Παγκόσμιου Πολέμου εναντίον των Γερμανών, ο Ουίνστον Τσώρτσιλ είχε προειδοποιήσει ότι «δεν είναι ούτε το τέλος, ούτε καν η αρχή του τέλους, αλλά ενδεχομένως το τέλος της αρχής». Και δικαιώθηκε αφού χρειάστηκαν άλλα τρία σχεδόν χρόνια για την οριστική επικράτηση των συμμαχικών δυνάμεων απέναντι στις δυνάμεις του Άξονα. Αυτά μνημονεύει ο Bill Gates (Economist, 24/4/2020) για να προειδοποιήσει ότι ο πόλεμος κατά του covid-19 θα απαιτήσει αρκετό ακόμη χρόνο, μέχρι την τελική νίκη που εκτιμά ότι θα επέλθει όταν υπάρξει αποτελεσματικό εμβόλιο, εξέλιξη που ελπίζει  ότι θα συμβεί περί το 2^ο εξάμηνο του 2021!

Με αυτά τα δεδομένα, η σημερινή αναγγελία από τον Πρωθυπουργό του οδικού χάρτη για τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων είναι ασφαλώς θετική εξέλιξη καθώς η ελληνική κοινωνία βιώνει εδώ και αρκετές εβδομάδες την παύση του μεγαλύτερου μέρους των λειτουργιών της. Ωστόσο, η επανεκκίνηση της οικονομίας αναμένεται να είναι μια δύσκολη και αργή διαδικασία καθώς συνυφαίνεται με τρείς παράγοντες: πρώτον τη σταδιακή ενσωμάτωση των οικονομικών δραστηριοτήτων στην κανονικότητα  όπως θα προσδιοριστεί από την κυβέρνηση, δεύτερον τη σταδιακή απομάκρυνση του φόβου και της αρνητικής ψυχολογίας των πολιτών σε σχέση με την επάνοδό τους στην κανονικότητα και τρίτον τις αρνητικές επιπτώσεις της έντονης ύφεσης στην αγοραστική δύναμη εκτεταμένων κοινωνικών στρωμάτων. Έτσι, η διαδικασία της «από ελικοπτέρου καταβολής χρημάτων» σε μεγάλο μέρος πληττόμενων εργαζομένων (επίδομα 800 ευρώ) και επιχειρήσεων (επιστρεπτέα προκαταβολή για 100 χιλ. επιχειρήσεις) που είναι ήδη σε εξέλιξη, είναι πιθανό να συνεχιστεί και μετά το Μάιο, αναγκάζοντας τον Υπουργό Οικονομικών να χρησιμοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος από τα κρατικά αποθεματικά (μαξιλάρι) ύψους 35,7 δις. ευρώ.

Με αυτά τα δεδομένα και λαμβάνοντας υπόψη την αυξημένη εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από τον τουρισμό, τις υπηρεσίες και τις μεταφορές (σχεδόν 1/3 του ΑΕΠ), η ύφεση της ελληνικής οικονομίας δύσκολα θα αποφύγει τα δυσοίωνα σενάρια που μιλούν για φετινή μείωση του ΑΕΠ περισσότερο  από 10%, ενώ δεν είναι τυχαίο ότι ο Έλληνας Πρωθυπουργός ζήτησε ειδική πολιτική για τον τουρισμό επ’ ωφελεία των χωρών του Νότου στη Σύνοδο Κορυφής της 23/4.Επί του παρόντος, η ελληνική οικονομία διατήρησε την ίδια βαθμολογία από τρεις οίκους πιστοληπτικής ικανότητας που ωστόσο υποβάθμισαν τις προοπτικές της και προσβλέπει στην είσπραξη σημαντικών κονδυλίων τόσο από το πακέτο στήριξης που θα είναι διαθέσιμο από 1 Ιουνίου, όσο και από το Ταμείο Ανάπτυξης που θα διαμορφωθεί με αποφάσεις του Eurogroup της 6^ης Μαΐου. Ταυτόχρονα, προσβλέπει στην ανάδειξη της σε προτιμητέο προορισμό των ταξιδιωτών όλου του κόσμου, όταν οι συνθήκες επιτρέψουν να αποτελέσει πάλι ο τουρισμός βασική επιλογή των πολιτών του πλανήτη.

Την ίδια ώρα, οι πετρελαϊκές αναταραχές συνεχίζονται καθώς η αγορά της κορυφαίας πρώτης ύλης επηρεάζεται από τον ταυτόχρονη επενέργεια τριών παραγόντων: του παγκόσμιου shutdown που έχει καθηλώσει αυτοκίνητα, πλοία, τραίνα και αεροπλάνα συμπιέζοντας δραματικά τη ζήτηση από τον τομέα των μεταφορών αλλά και μεγάλου μέρους της αργούσας βιομηχανικής δραστηριότητας. Την εξάντληση της δυναμικότητας αποθηκευτικών χώρων για πετρελαιοειδή. Τη αδυναμία των παραγωγών να διακόψουν τη λειτουργία των μονάδων ενόψει του απαγορευτικού κόστους που συνεπάγεται η επαναλειτουργία σε μελλοντικό χρόνο, με αποτέλεσμα να προτιμούν να πουλούν ακόμη και «τζάμπα» τα προϊόντα τους !

Με αυτά τα δεδομένα, η σταθεροποίηση του ελληνικού χρηματιστηρίου πάνω από τις 600 μονάδες είναι μια ικανοποιητική εξέλιξη, με το Γενικό Δείκτη να θέτει υποψηφιότητα για να προσεγγίσει τις 650 μονάδες στο βαθμό που ο τραπεζικός κλάδος βελτιώσει τη συμπεριφορά του και  υπάρξει συναλλακτική ανάκαμψη. Η σχετική αναβάθμιση  της επενδυτικής ψυχολογίας και ο συγχρονισμός του ελληνικού χρηματιστηρίου με τις ευρωπαϊκές κυρίως αγορές δίνει προβάδισμα στο αισιόδοξο σενάριο, με το σενάριο της εκ νέου οπισθοδρόμησης προς τις 580 μονάδες να απομακρύνεται  προσώρας. Παράλληλα, όσοι  διαθέτουν επενδυτικό ορίζοντα που ξεπερνά το 2021 και διαβάζουν σωστά τους επερχόμενους οικονομικούς μετασχηματισμούς στην παγκόσμια οικονομία, έχουν την ευκαιρία για τοποθετήσεις με ελπιδοφόρες μεσοπρόθεσμα προοπτικές.

Δημήτρης Τζάνας

Δ/ντης Επενδύσεων Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ