Είχαμε να δούμε τέτοιες εξελίξεις από το τέλος της δεκαετίας του 1960 και τις αρχές αυτής του 1970.

Ξεπέρασε το 10% (έναντι 6 σημαντικών νομισμάτων) η πτώση του δολαρίου στο πρώτο εξάμηνο του 2025, μόνο που τούτη την φορά δεν υπάρχει η αποκοπή από την μετατροπή σε χρυσό για να σώσει την παρτίδα, όπως το 1971.  Πρέπει να μας ανησυχεί η πτώση του δολαρίου, αναρωτήθηκαν οι Financial Times, κι ας έχει πλησιάσει το 14% η πτώση έναντι του ευρώ; Απάντησαν πως δεν πρέπει.  Όπως τα περισσότερα πράγματα στον σύγχρονο κόσμο, έτσι και με το δολάριο, υπάρχει η αβεβαιότητα, υπάρχουν τα θετικά και τα αρνητικά και ουδείς είναι σε θέση να προβλέψει με ακρίβεια.

Οι αγορές (και όχι μόνο του συναλλάγματος) είναι αναστατωμένες. Δύο μεγάλες συμφωνίες για τους δασμούς (deals αλά Τραμπ) με την Κίνα και με την Ε.Ε. πρέπει θεωρητικά να ανακοινωθούν πριν τις 15 Αυγούστου. Ταυτόχρονα βρίσκεται σε εξέλιξη η διαμάχη του Τραμπ με τον κεντρικό τραπεζίτη J. Powell, καθώς o πρόεδρος θέλει να χαμηλότερα επιτόκια και ο δεύτερος είναι επιφυλακτικός και τα διατηρεί σταθερά. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, πάντως, η πτώση της συναλλαγματικής αξίας του δολαρίου συνοδεύτηκε, το 2024 με οριακή μείωση (μισής ποσοστιαίας μονάδας) των δολαρίων που αποτελούν μέρος των  παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων. Στην διάρκεια της περιόδου 2000-2024 όμως η μείωση ήταν της τάξης των 12 ποσοστιαίων μονάδων. Σύμφωνα με την Goldman Sachs το 2025 η πτώση συνεχίστηκε κατά 3,7 μονάδες για να φτάσει στο παγκόσμιο χαμηλό του 54,1% του συνόλου.

Τα χαμηλότερα επιτόκια οδηγούν σε πτώση του δολαρίου, οπότε οι εισαγωγές είναι πιο ακριβές, οι εξαγωγές φτηνότερες, η εξυπηρέτηση του χρέους που κρατάνε τρίτες χώρες σε δολάριο κοστίζει λιγότερο, οι τιμές των εμπορευμάτων (commodities) που εκφράζονται σε δολάριο τείνουν να ακριβύνουν, αλλά είναι φτηνότερες με αναφορά σε άλλα νομίσματα (non-dollar terms). Ως το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, όμως, η πτώση του δολαρίου έχει αρνητικές γεωπολιτικές επιπτώσεις, ενώ κατά κανόνα βλέπουμε να εντείνεται η φυγή κεφαλαίων από τις ΗΠΑ.

Για τις επιχειρήσεις, και ιδιαίτερα τις πολυεθνικές, η πτώση του δολαρίου ενέχει κατά κανόνα αυξήσεις κόστους. Ταυτόχρονα, όμως, αυξάνει η αξία των κερδών που επαναπατρίζουν και αυτό ενισχύει την μετοχή τους. Θετικό θα πείτε—ιδιαίτερα αν στηρίζετε τις εταιρείες τεχνολογίας. Από την άλλη πλευρά, όμως, η αξία της απόδοσης των μετοχών εκφραζόμενη σε μη δολάρια είναι περίπου 10% χαμηλότερη απ’ ότι σε δολάρια.

Η παγκόσμια τάση είναι, λοιπόν, μία σταδιακή, βραδεία, αποδέσμευση άλλων χωρών από το δολάριο, κυρίως επειδή εκφράζονται δικαιολογημένοι φόβοι για την σταθερότητα της αμερικανικής διακυβέρνησης. Η ισορροπία μεταξύ των θετικών και των  αρνητικών επιπτώσεων δεν θα καθοριστεί παρά μόνο όταν θα αποσαφηνιστεί η στάση της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ. Κι αυτή με την σειρά της θα εξαρτηθεί από την πορεία του πληθωρισμού στις ΗΠΑ και το αποτέλεσμα της σύγκρουσης Tramp- Powell.

Για τον Αμερικανό πρόεδρο, μετρούν οι εξελίξεις στις ΗΠΑ – γι’ αυτό και θέλει άπλετο χρήμα να κινείται η οικονομία. Πιστεύει ότι η αύξηση της προσφοράς θα καλύψει την αύξηση της ζήτησης, οπότε δεν θα ενισχυθεί ο πληθωρισμός. Στο κάτω-κάτω, ο ίδιος ο Τραμπ δεν καταλαβαίνει τι μεγάλη διαφορά υπάρχει ανάμεσα σε πληθωρισμό 2% και σε άλλον του 3%. Ο Powell, δεν συντάσσεται με τα οικονομικά της προσφοράς, πιστεύει ότι αν ο πληθωρισμός δεν διατηρηθεί στο 2% – 2,5%, υπάρχει κίνδυνος να εκτιναχτεί σε πολύ υψηλότερα επίπεδα και δεν θα υποχωρήσει στην πίεση του Προέδρου. Όσο για τις δασμολογικές συμφωνίες—αυτές εύκολα ανατρέπονται.

Η άνοδος της τιμής του χρυσού κατά 25% μέσα σ’ ένα χρόνο αντανακλά το ρεαλιστικό αίσθημα πολλών επενδυτών για την οικονομική πραγματικότητα και προοπτική.  Αν ήταν να μπει ένα στοίχημα υποπτεύομαι ότι οι bookies θα έδιναν τουλάχιστον 2 προς 1 πως η πτώση του δολαρίου θα συνεχιστεί, καθώς η πολιτική ηγεσία των ΗΠΑ τρέφεται με αυταπάτες.

Διαβάστε επίσης

Η Μέρκελ πίσω από τις γραμμές: Δεν φώναξε ποτέ — τα είπε όλα με υπονοούμενα