Κάθε φορά που η κυβέρνηση (η εκάστοτε) αποπειράται να βάλει τάξη στον πολεοδομικό χάρτη, γίνεται πανικός και ξεκινά πόλεμος.

Η έννοια του σχεδιασμού πάντοτε μοιάζει ύποπτη, η ρύθμιση ισοδυναμεί με τιμωρία, και η προστασία της φύσης εκλαμβάνεται ως επίθεση στην ιδιοκτησία. Το νέο Προεδρικό Διάταγμα επιχειρεί να οριοθετήσει τους οικισμούς προ του 1923, με λιγότερους από 2.000 κατοίκους και προσδιορίζει τις ζώνες δόμησης για 10.000 κοινότητες ανά την επικράτεια. Πρώτοι και καλύτεροι διαμαρτύρονται βουλευτές επειδή τα δέντρα δεν ψηφίζουν αλλά οι ιδιοκτήτες των οικοπέδων και θα ψηφίσουν και θα μαυρίσουν.

Η συζήτηση στράφηκε από την πρώτη μέρα αποκλειστικά στις χαμένες αρτιότητες, στη μείωση αξίας. Ούτε μία αναφορά στις χαμένες πλαγιές, στα χτισμένα δάση, στην απειλούμενη βιοποικιλότητα. Σαν να μην υπάρχει φυσικό περιβάλλον, παρά μόνο χαρτιά ιδιοκτησίας.Είναι ίσως από τις λίγες φορές που ο χωροταξικός λόγος επιχειρεί να ενσωματώσει την αξία του οικοσυστήματος. Να βάλει φρένο στο αυθαίρετο χτίσιμο, στην άναρχη ανάπτυξη, στον οικιστικό όνειρο που προορίζει την κάθε ραχούλα σε ένα μελλοντικό εξοχικό.

Οι ζώνες που θεσπίζονται επιχειρούν να αναγνωρίσουν πού υπάρχει πραγματικός οικιστικός ιστός και πού απλώς κάποιες ιδιοκτησίες χωρίς καμία λογική χωρικής συνοχής. Η δόμηση δεν απαγορεύεται συλλήβδην αλλά τίθεται υπό στοιχειώδεις όρους, όπως η ύπαρξη προσώπου σε κοινόχρηστο δρόμο. Δεν έγινε καμία πράσινη επανάσταση αλλά γίνεται ένα βήμα που οδηγεί σε τείχος αντίδρασης. Είναι διαδεδομένη η πεποίθηση ότι η γη έχει αξία μόνον όταν χτίζεται.

Το δικαίωμα στην ιδιοκτησία προβάλλεται σχεδόν ως φυσικός νόμος, υπέρτερος οποιουδήποτε δημοσίου συμφέροντος. Είναι η λογική που επί δεκαετίες μετέτρεψε τον αγροτικό χώρο σε μωσαϊκό από τσιμεντένιες ψηφίδες. Χωρίς αποχέτευση, χωρίς υποδομές, χωρίς σχέδιο. Και τώρα, επειδή το κράτος αποφασίζει (καθυστερημένα και με επιφυλάξεις) να οριοθετήσει τα αυτονόητα, κατηγορείται για απαξίωση περιουσιών.

Μα τι αξία έχει άραγε ένα οικόπεδο μέσα σε δάσος, χωρίς δρόμο, χωρίς κοινωφελείς χρήσεις, με μόνη προοπτική την ανέγερση ενός ακόμη εξοχικού που θα κατοικείται δέκα μέρες τον χρόνο;Η ιδιωτική περιουσία δεν μπορεί να αγνοεί τη δημόσια απώλεια. Όταν ένα κτήμα χάνει το δικαίωμα δόμησης, ίσως δεν χάνει την αξία του. Αποκτά μια άλλη αξία, μεγαλύτερη και πιο σημαντική για το σύνολο. Να μείνει χώρος ελεύθερος, αδόμητος, να λειτουργήσει ως ζώνη ανάσχεσης απέναντι στην υπερδόμηση, να κρατήσει το νερό του, να προστατεύσει το χώμα του. Σε λίγα χρόνια αυτό το «άχρηστο» οικόπεδο θα είναι πιο πολύτιμο απ’ όλα.

Όσοι επιμένουν να βλέπουν αρνητικά το διάταγμα, ας θυμηθούν οικισμούς που κόβουν την πρόσβαση στη θάλασσα, ας θυμηθούν βίλες στις κορυφογραμμές, ας θυμηθούν τη φωτορύπανση τη νύχτα στα απομακρυσμένα εξοχικά που φυτεύουν φωτιστικά, ας θυμηθούν τις πλημμύρες επειδή οικοδομές κόβουν τη ροή του νερού. Ο Έλληνας δεν θα διστάσει να χτίσει στα πιο όμορφα σημεία, δίπλα από αρχαιολογικούς χώρους, σε προστατευόμενες περιοχές, πάνω στην άμμο.

Η έννοια της «περιουσίας» πνίγει κάθε ιδέα για τα δημόσια αγαθά. Να το πούμε ανοιχτά κάποια στιγμή, ότι ορισμένα οικοδομικά όνειρα πρέπει να περιοριστούν επειδή είναι αντικοινωνικά.Η κυβέρνηση θα μπορούσε να εξηγήσει, να διαβουλευθεί, να επανεξετάσει όπου απαιτείται. Να υπογραμμίσει ταυτόχρονα ότι δεν είναι δικαίωμα το να χτίζουμε παντού. Σε κάθε περίπτωση το Προεδρικό Διάταγμα για να αντέξει στο χρόνο, πρέπει να θεμελιωθεί στη συναίνεση. Και φυσικά να μην δούμε μια νέα γενιά τσιφλικάδων να αγοράζει τα απαξιωμένα οικόπεδα, να τα συνενώνει και να τα αξιοποιεί μόνο και μόνο επειδή είχε το κεφάλαιο να αγοράσει πολλά όμορα στρέμματα.

Διαβάστε επίσης:

ΗΠΑ- Ουκρανία: Υπέγραψαν συμφωνία για τα ορυκτά – Ταμείο επενδύσεων για την ανοικοδόμηση – Η δήλωση Τραμπ

ΔΕΗ: Τι φέρνει η πλήρης απογραφή της περιουσίας της στις οικονομικές καταστάσεις

Οικισμοί: Το σχέδιο για να μπορούν να χτιστούν χιλιάδες οικόπεδα – Η μεταβατική ρύθμιση