Γιατί το παγκόσμιο μοντέλο ανάπτυξης είναι στραβό

Όπως αναφέρει το έγκριτο περιοδικό Economist, βόρεια της Κινσάσα κατά μήκος του ποταμού Κόνγκο, υπάρχει μία τεράστια περιοχή πλούσια σε τύρφη και σκεπασμένη με ελώδη ύδατα

Κάτω από τα συμπιεσμένα για αιώνες δέντρα και φυτά υπάρχουν αποθέματα πετρελαίου της τάξης  των 16 δισ. βαρελιών, συνολικής εκτιμώμενης αξίας $650 δις.

Το Κονγκό είναι μία από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Τα χρήματα από τα κοιτάσματα μπορούν να χτίσουν νοσοκομεία, σχολεία, δρόμους. Μπορούν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη του Κογκό. Γι’ αυτό η κυβέρνηση προτίθεται να χωρίσει την περιοχή σε 26 «οικόπεδα» και να τα βγάλει σε πλειστηριασμό.

Υπάρχει ένα πρόβλημα, βέβαια. Τα οικόπεδα καλύπτουν μία περιοχή 11 εκατομμυρίων εκταρίων τύρφης και 11 εκατομμυρίων τροπικού δάσους (rainforest).

Υπάρχει και ένα δεύτερο πρόβλημα: τώρα η περιοχή είναι καλυμμένη με νερό, οπότε δεν εκπέμπει αέριου του θερμοκηπίου.

 Αν ξεκινήσει η εκμετάλλευση, τότε τα αέρια θα απελευθερωθούν και, ταυτόχρονα, θα προχωρήσει η εκμετάλλευση του πετρελαίου, γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με την πράσινη ανάπτυξη.

Αυτό το δίλημμα από μόνο του φτάνει για να δείξει πόσο στρεβλό είναι το παγκόσμιο μοντέλο ανάπτυξης που έχουμε ακολουθήσει. Έχοντας ως μοναδικό Θεό και Σκοπό την απόκτηση υλικών αγαθών, προχωρήσαμε στην υλοποίηση του στόχου χωρίς καμία σκέψη είτε για την ηθική των πράξεων μας είτε για τις πάσης μορφής επιπτώσεις της.

Δεν θα εμπλακώ σε συζήτηση για την φύση του ιμπεριαλισμού και τους άνισους όρους εμπορίου που επέβαλε η μητέρα-χώρα στην αποικία. Θα σταθώ μόνο στην χρήση ενέργειας.

Το γεγονός είναι, λοιπόν, ότι οι σήμερα αναπτυγμένες (τις λέμε και προηγμένες) οικονομίες χρησιμοποίησαν το κάρβουνο, το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο για να εξελιχθούν. Η χρήση ήταν τόσο εκτεταμένη που επηρέασε το φυσικό περιβάλλον και, ακόμη χειρότερα, το ίδιο το κλίμα.

Οι αναπτυγμένες χώρες, λοιπόν, που δημιούργησαν το πρόβλημα, άρχισαν σταδιακά (και με πολλές αντιρρήσεις) να αντιλαμβάνονται το πρόβλημα και να αναζητούν λύσεις. Στην διαδικασία αυτή αναγνώρισαν (με πολλές διαφωνίες)  ότι το πρόβλημα ήταν παγκόσμιο, οπότε οι λύσεις όφειλαν να είναι παγκόσμιες. Τέθηκαν, λοιπόν, (με πολλές εξαιρέσεις) παγκόσμιοι στόχοι.

Σε θεωρητικό επίπεδο, αν το Κογκό προχωρήσει στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων του προκειμένου να βγει από την φτώχεια, τότε υπονομεύει τον παγκόσμιο στόχο της μείωσης των εκπομπών άνθρακα. Αν δεν τα εκμεταλλευτεί, τότε καταδικάζει τον ήδη φτωχό λαό του σε νέο γύρο φτώχειας.

Το ερώτημα δικαιοσύνης: πως μπορεί η παγκόσμια κοινότητα και, πολύ περισσότερο οι αναπτυγμένες χώρες που δημιούργησαν το πρόβλημα, να ζητήσει από το Κογκό να μην πειράξει το τροπικό δάσος και την τύρφη; Με ποιο δικαίωμα και στο όνομα ποιας αρχής;

Το ηθικό ερώτημα: αν οι χώρες που έχουν την ευθύνη για την κλιματική αλλαγή, πραγματικά και ειλικρινά πιστεύουν στην προσπάθεια της πράσινης ανάπτυξης, τότε γιατί δεν πληρώνουν το Κογκό να μην εκμεταλλευτεί τα κοιτάσματα του;

Δυστυχώς, η ανεπτυγμένη Δύση διέπεται και από εγωισμό και από υποκρισία. Έκανε την ζημιά και θέλει τώρα όλοι να πληρώσουν για την αποκατάστασή της.

Η ηθική και δίκαιη πράξη θα ήταν να χρηματοδοτηθεί με επιδοτήσεις και μόνο το Κογκό να χτίσει τα σχολεία, τα νοσοκομεία τους δρόμους που θα έχτιζε με τα λεφτά από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων. Αυτό θα στήριζε την μετάβαση στην πράσινη ανάπτυξη και ταυτόχρονα θα επέτρεπε σε μία από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου να βρει στον ήλιο μοίρα.

Για τις αναπτυγμένες χώρες (που τώρα συμπεριλαμβάνουν και την Κίνα και την Ρωσία) αυτό συνεπάγεται κόστος – πρωταρχικά σε χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης και υψηλότερη ανεργία.

Είναι σαφές ότι διάθεση αποδοχής αυτού του κόστους δεν υπάρχει. Στο όνομα της ουσιαστικής διατήρησης του στρεβλού μοντέλου ανάπτυξης των τελευταίων 350 ετών, προτιμάται η ανηθικότητα και η υποκρισία.

Κι’ αυτό δεν θα αλλάξει όσο η ευτυχία μετριέται με βάση το ΑΕΠ.

Διαβάστε επίσης

Προσοχή στην «ύβρις»