Πόσα θα πληρώσουμε για τις μονάδες απορριμμάτων που καθυστερούν ή παγώνουν στα δικαστήρια – Οι ευθύνες Πατούλη

Σε κόστος ύψους 91 εκατ. ευρώ έως και το 2024 οδηγεί η καθυστέρηση της διαδικασίας δημοπράτησης 14 μονάδων απορριμμάτων σε όλη την Ελλάδα.

Εννέα διαγωνισμοί έχουν κολλήσει στη μέγγενη των προσφυγών από μέρους των ενδιαφερομένων σχημάτων, τα οποία είτε εντοπίζουν λάθη και παραλήψεις στους όρους δημοπράτησης είτε μάχονται μεταξύ τους.

Επίσης, σύνηθες είναι το φαινόμενο να γίνονται προσφυγές από Δήμους και από τοπικούς φορείς που είναι αντίθετοι με την υλοποίηση των έργων.

Επιπλέον τουλάχιστον 5 μονάδες τελούν ακόμα υπό διαγωνιστική διαδικασία, δεν έχουν δηλαδή υποβληθεί ακόμα οι προσφορές των σχημάτων, ή αναμένεται να δημοπρατηθούν σύντομα.

Οι κίνδυνοι: Το κόστος για τους Δήμους και η χρηματοδότηση

Έτσι δημιουργείται ένα διττό πρόβλημα που αφορά στο τέλος ταφής που καλούνται να καλύψουν οι Δήμοι και στη χρηματοδότηση των έργων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι δήμοι με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων θα κληθούν να πληρώνουν από τις αρχές του 2022 ένα νέο τέλος ταφής που  θα ξεκινάει από τα 20 ευρώ ανά τόνο απορριμμάτων σε ετήσια βάση. Αυτό θα αυξάνεται κατ’ έτος κατά 5 ευρώ, ενώ έως το 2027 θα έχει φτάσει στα 55 ευρώ, όπως προκύπτει από το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος για τη  διαχείριση αποβλήτων που ψηφίστηκε στα μέσα Ιουλίου.

Για την ολοκλήρωση και τη λειτουργία μιας μονάδας απορριμμάτων χρειάζονται 24 μήνες κατ’ ελάχιστον.

Επίσης, τα χρονοδιαγράμματα δημοπράτησης των μονάδων απορριμμάτων οδηγούνται σε παρατάσεις, γεγονός και το οποίο σημαίνει καθυστέρηση για την ολοκλήρωση των μονάδων απορριμμάτων σε νευραλγικούς δήμους της χώρας μας, ενώ αρκετές φορές υπάρχουν καθυστερήσεις και κατά τη διάρκεια της υλοποίησης των έργων. Επομένως είναι πολύ πιθανό να “χαθεί” και το 2024.

Το δεύτερο πρόβλημα που δημιουργείται από την κατάσταση αυτή αφορά στη χρηματοδότηση των έργων. Τα περισσότερα έργα δημοπρατούνται ως δημόσια. Αυτό σημαίνει πως η χρηματοδότηση τους  προκύπτει από κοινοτικά κονδύλια και πιο συγκεκριμένα από το ΕΣΠΑ 2014-2020 μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος  «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΥΜΕ-ΠΕΡΑΑ).

Όπως κάθε προγραμματική περίοδος, έτσι και το εν λόγω ΕΣΠΑ θα λήξει εντός τριετίας, με αποτέλεσμα τα χρονοδιαγράμματα για την ολοκλήρωση των μονάδων να είναι αρκετά στενά. Σε περίπτωση που οι μονάδες δεν έχουν ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2023 τότε θα πρέπει τα έργα να ενταχθούν στο επόμενο ΕΣΠΑ (2021-2027) και να αποτελέσουν “έργα-γέφυρες” ή να απενταχθούν από την κοινοτική χρηματοδότηση και να αναζητηθούν νέοι πόροι.

Το ενδεχόμενο αυτό γεννά ερωτήματα σχετικά με την αρχιτεκτονική των διαγωνισμών, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση δε φαίνεται πρόθυμη να διαθέσει νέα κονδύλια για τα έργα διαχείρισης απορριμμάτων στη χώρα μας.

Επομένως θα πρέπει να αναζητηθεί ένα διαφορετικό μοντέλο δημοπράτησης, όπως για παράδειγμα οι Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου (ΣΔΙΤ).

Βέβαια, οι ΣΔΙΤ, που αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο και συνειδητή απόφαση της πολιτείας για τα μεγάλα έργα στην Ελλάδα, χρησιμοποιούνται κυρίως για έργα υψηλού προϋπολογισμού. Ωστόσο, το κόστος για μερικές από τις μονάδες που τελούν ήδη υπό δημοπράτηση, αλλά έχουν “εγκλωβιστεί” στον κυκεώνα των δικαστικών προσφυγών, ίσως να μην είναι αρκετό για να προτιμηθεί η δημοπράτηση μέσω ΣΔΙΤ.

Ποια έργα «κολλούν» στα δικαστήρια

Η πιο πολύκροτη περίπτωση  έργου που κόλλησε πρόσφατα στα δικαστήρια είναι η μονάδα στο Γραμματικό καθώς έγιναν πρόσφυγες προς την Αρχή Έγκρισης Προδικαστικών Προσφυγών από τις ΗΛΕΚΤΩΡ και Archirodon με αποτέλεσμα η αναθέτουσα αρχή να προσφύγει στο ΣτΕ.

Μπορεί ο διαγωνισμός να μην ματαιώθηκε, όπως έχει συμβεί σε άλλα έργα, αλλά η εξέλιξη αυτή έφερε ένα ντόμινο παρατάσεων με αποτέλεσμα η ΜΕΑ Γραμματικού να βρίσκεται στην τρίτη παράταση για την υποβολή των προσφορών.

Όπως έχει ήδη γράψει το mononews.gr, μέρος των κατασκευαστικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στις μονάδες απορριμμάτων κάνουν λόγο για καθυστέρηση των δημοπρατήσεων από μέρους του Περιφερειάρχη Αττικής, Γιώργου Πατούλη, κατά δυόμισι χρόνια.

Επίσης, εκτιμούν πως δε θα έχει ολοκληρωθεί η δημοπράτηση καμίας μονάδας απορριμμάτων στην Αττική έως τη λήξη της θητείας του Γιώργου Πατούλη. Αυτό σημαίνει πως μπορεί να υπάρξουν παρατάσεις και για τις δύο μονάδες στις μονάδες στη Φυλή και το Σχιστό.

Πρόκειται για έργα που τελούν υπό διαγωνιστική διαδικασία, η οποία γίνεται μέσω ΣΔΙΤ.

Στη Θεσσαλονίκη, όπου κι εδώ χρησιμοποιείται η μέθοδος των ΣΔΙΤ, μπορεί να μην υπάρχουν προσφυγές εκ μέρους των εταιρειών που έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους για τη μονάδα στο Δυτικό τομέα, αλλά εκκρεμεί η απόφαση για την προσφυγή του Δήμου Λαγκαδά στο ΣτΕ. Σε περίπτωση που το ΣτΕ εντοπίσει ασάφειες ως προς το διαγωνισμό, τότε μπορεί και εδώ να υπάρξουν καθυστερήσεις.

Στην Κρήτη αντιμέτωπη με τις προσφυγές στην ΑΕΠΠ και στο ΣτΕ είναι μονάδα στη Σητεία για την οποία και εκκρεμεί η έκδοση της σχετικής απόφασης. Στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκεται και η μονάδα στη Ναύπακτο, όπου αναμένονται εξελίξεις από τις αρχές του 2022, ενώ σε περίπτωση που η ΑΕΠΠ γνωμοδοτήσει υπέρ των εναγόντων, τότε η δημοπράτηση μπορεί να καθυστερήσει έως και ένα χρόνο.

Την επέτειο του ενός έτους παρατάσεων “γιορτάζει” και η μονάδα απορριμμάτων στην Κέρκυρα καθώς οι πρώτες προσφυγές έγιναν από την ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ το Σεπτέμβριο του 2020, ενώ τον Απρίλιο του 2021 έγινε προσφυγή από την ΗΛΕΚΤΩΡ.

Σε πεδίο μάχης έχει εξελιχθεί και η μονάδα απορριμμάτων στα Τρίκαλα, όπου προς το παρόν  μεταξύ των ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, Intrakat-Watt, ΘΑΛΗΣ Περιβαλλοντικές Υπηρεσίες ΕΡΕΤΒΟ-Γκολιόπουλος και  Μεσόγειος δεν έχει αναδειχθεί επίσημα ο ανάδοχος λόγω συνεχών προσφυγών.

Στη Δυτική Ελλάδα από τις προσφυγές “χωλαίνει” και το έργο της μονάδας στη Ναύπακτο καθώς και τα τρία ενδιαφερόμενα σχήματα (Μεσόγειος-Γκολιόπουλος, Intrakat-Watt και ΗΛΕΚΤΩΡ) έχουν απευθυνθεί στην ΑΕΠΠ.

Σε ακόμα χειρότερη κατάσταση είναι η μονάδα στην Καβάλα, καθώς ύστερα από νέες  προσφυγές της ΗΛΕΚΤΩΡ ο διαγωνισμός ματαιώθηκε και αναμένεται η επαναπροκήρυξή του το αμέσως επόμενο διάστημα.

Πού καθυστερεί η ανάδειξη αναδόχων και τα νέα έργα με ορίζοντα το 2022

Δύο μονάδες που καθυστερεί η ανάδειξη των αναδόχων, αλλά δεν έχουν γνωστοποιηθεί ακόμα πιθανές προσφυγές είναι αυτές στην Χερσόνησο, την Κεφαλλονιά και το Αγρίνιο.

Ταυτόχρονα, ακόμα και για τους διαγωνισμούς, που έχουν προκηρυχθεί πρόσφατα χωρίς να έχει επέλθει ακόμα η προθεσμία για την υποβολή των προσφορών, όπως για παράδειγμα τις νέες μονάδες στο Ηράκλειο (Αλεβίζι) και τη Ρόδο, η ανάδειξη του αναδόχου μπορεί να γίνει στις αρχές του 2022.

Επίσης σύντομα αναμένεται να δημοπρατηθεί η μονάδα στην Πάτρα.

Επιπλέον, σημαντικά καθυστερεί και η προκήρυξη της μονάδας για τη μονάδα στην Ανατολική Θεσσαλονίκη, η οποία αρχικά τοποθετούνταν μαζί με τη δημοπράτηση της μονάδας στη Δυτική Θεσσαλονίκη ή έστω στο αμέσως επόμενο διάστημα.

Η εξέλιξη αυτή σημαίνει πως η υπογραφή των έργων θα γίνει μεταξύ του α’ και του β’ τριμήνου του 2022 και έκτοτε θα ξεκινήσουν οι εργασίες κατασκευής.

Διαβάστε επίσης

Μια πρωτοποριακή Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων «βάζει στην πρίζα» εκατοντάδες νοικοκυριά στην Ηλεία