«Παράθυρο» για τη ρήτρα διαφυγής και το 2023 – Τα περιθώρια «ελιγμών» της Αθήνας

Με τον πληθωρισμό να σπάει κάθε ιστορικό ρεκόρ και τις τιμές στην ενέργεια να οδηγούνται σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσανατολίζεται σε επέκταση της δημοσιονομικής ευελιξίας στα κράτη μέλη.

Στο χθεσινό έκτακτο Ecofin μάλιστα, έγινε μια πρώτη συζήτηση για το ενδεχόμενο παράτασης της ρήτρας γενικής διαφυγής, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 2020, λόγω της πανδημίας.

Στην πράξη η δημοσιονομική ευελιξία επιτρέπει στις κυβερνήσεις να αποκλίνουν από τους δημοσιονομικούς στόχους που ορίζει το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, δηλαδή το έλλειμμα να μην ξεπερνά το 3% του ΑΕΠ και το χρέος να διατηρείται κάτω από το όριο του 60% του ΑΕΠ. Αν και το όριο για το χρέος θεωρείται παρωχημένο εδώ και χρόνια, η Κομισιόν τηρεί αυστηρά τον στόχο για τα ελλείμματα.

Το μέτρο της ρήτρας γενικής διαφυγής θα επανεξεταστεί τον Μάιο και τον Ιούνιο σε συνάρτηση με τις εξελίξεις στο μέτωπο της Ουκρανίας, ωστόσο η συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχει ανοίξει διάπλατα, με αποτέλεσμα για πολλούς να θεωρείται επιτακτική ανάγκη να επεκταθεί και το 2023.

Τι σημαίνει για την Ελλάδα

Στο οικονομικό επιτελείο της χώρας μας έχει σημάνει συναγερμός για το νέο κύμα των ανατιμήσεων που είναι προ των πυλών, με βάση την πορεία των διεθνών τιμών στην ενέργεια, που θα φέρει ανατιμήσεις σε ενέργεια, λιπάσματα και σιτάρι, και κραδασμούς στον τουρισμό.

Μάλιστα, η ανακοίνωση της Eurostat ότι ο πληθωρισμός στην Ελλάδα εκτοξεύθηκε το Φεβρουάριο στο 6,3%, από 5,5% τον Ιανουάριο, αποτελεί πλέον, έναν μόνιμο «πονοκέφαλο», αφού στις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας δεν έχουν συμπεριληφθεί οι σημερινές αυξήσεις σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο.

Με φόντο τα παραπάνω, η ελληνική κυβέρνηση αναζητά κονδύλια τα οποία θα μπορούν να χρηματοδοτήσουν νέα μέτρα στήριξης για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων τους επόμενους μήνες. Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι οι τιμές ρεκόρ του περασμένου Δεκεμβρίου, μόλις που έχουν αρχίσει να αποτυπώνονται στους λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αερίου.

Θεωρητικά, το ελληνικό οικονομικό επιτελείο από τη στιγμή που δεν θα έχει την υποχρέωση επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος το 2023 (εφόσον επεκταθεί η δημοσιονομική ευελιξία) θα μπορούσε να δαπανήσει επιπλέον κονδύλια για τη στήριξη της αγοράς και των νοικοκυριών, ως «ανάχωμα» στην ενεργειακή κρίση.

Επιμονή στους στόχους

Ωστόσο, αρμόδιες πηγές του Υπουργείου Οικονομικών σημειώνουν πως πρόθεση της Αθήνας είναι να παραμείνουν αμετάβλητοι οι στόχοι του προϋπολογισμού, δηλαδή στο τέλος του έτους το πρωτογενές έλλειμμα να μειωθεί στο 1,4% του ΑΕΠ και του χρόνου να καταγραφεί επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα έστω και σε οριακό επίπεδο. Κι αυτό, όπως σημειώνουν γιατί η μετέπειτα δημοσιονομική προσαρμογή θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ελληνική οικονομία, η οποία παρακολουθείτε στενά από τις διεθνείς αγορές, ενώ τα ελληνικά ομόλογα δεν βρίσκονται σε επενδυτική βαθμίδα (στόχος να αναβαθμιστούν εντός του 2023).

Με το ισχύον χρονοδιάγραμμα άλλωστε, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, η χώρα μας θα εξέλθει της ενισχυμένης εποπτείας τον Αύγουστο του 2022. Η τήρηση του προϋπολογισμού, παρά τις διεθνείς αναταράξεις θα αποτελέσει μια μάλλον θετική είδηση για τις αγορές και κατ’ επέκταση το κόστος δανεισμού της χώρας μας.

Άλλωστε, πέραν της δημοσιονομικής προσαρμογής έχει ανοίξει ήδη (διάπλατα) η συζήτηση στην Ευρώπη για την εξεύρεση κοινών κονδυλίων για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων, προκειμένου να μην επιβαρυνθούν εκ νέου οι κρατικοί προϋπολογισμοί.

Υπενθυμίζεται πως κάθε μήνα το οικονομικό επιτελείο ανακοινώνει μέτρα ύψους 300 εκατ. ευρώ για την επιδότηση των αυξήσεων στην ενέργεια, ποσά που θα φτάνουν σε ακόμα υψηλότερα νούμερα τους επόμενους μήνες, με βάση τις τρέχουσες χονδρεμπορικές τιμές.

Μέχρι πρότινος, η Ελλάδα χρηματοδοτούσε τις επιδοτήσεις από τα κονδύλια του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, ωστόσο αρμόδιες πηγές του οικονομικού επιτελείου έχουν παραδεχθεί πως αργά ή γρήγορα θα πρέπει να μπει «χέρι» και στον κρατικό προϋπολογισμό, κάτι που θα αυξήσει το έλλειμμα της χώρας.

Διαβάστε επίσης

Κομισιόν: Ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά η γενική ρήτρα διαφυγής – Τέλος η δημοσιονομική προσαρμογή