Π. Λιαργκόβας (ΚΕΠΕ): «Με τις εκταμιεύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης θα δούμε μαζικά επενδύσεις»

Ένα ανέλπιστα καλό νέο, που δημιουργεί αισιοδοξία πως είναι εφικτή η ανάπτυξη της τάξης του 4,5% φέτος, ήταν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την ύφεση το 2020, εκτιμά ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και Επιστημονικός Διευθυντής του Κέντρου Προγραμματισμού & Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) κ. Παναγιώτης Λιαργκόβας.

Μιλώντας στο mononews.gr, αξιολογεί το state of play στην ελληνική οικονομία, αναμένει ανάπτυξη στο δεύτερο τρίμηνο, της τάξης του 3% αφού πρώτα περάσουμε από ένα «εφιαλτικό» πρώτο τρίμηνο με ύφεση 10,4%. Θεωρεί πως η σύνδεση των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης με μεταρρυθμίσεις θα πολλαπλασιάσει την δυναμική τους και θεωρεί πως «όταν αρχίσουν οι εκταμιεύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, κυρίως στο τέταρτο τρίμηνο του έτους, θα δούμε μαζικά τις επενδύσεις να παίρνουν σάρκα και οστά».

Όπως δε επισημαίνει «σχεδόν όλος ο πλανήτης είναι ένα χρέος με πολλά μηδενικά» και «θα κατευθυνθούμε σε μια “συνολική ευρωπαϊκή λύση” προκειμένου να αντιμετωπίσουμε όλοι μαζί την διόγκωση των ελλειμμάτων και του χρέους, ιδιωτικού και δημόσιου».

1. Η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι η ύφεση το 2020 ήταν 8,2% και όχι 10% όπως ήταν η κυρίαρχη προσδοκία. Πόσο επηρεάζει αυτή η εξέλιξη την δυναμική της ανάκαμψης το 2021, ειδικά αφού δύο διαδοχικά τρίμηνα (το τρίτο και το τέταρτο) ήταν σε θετικό έδαφος;

Ήταν ένα ανέλπιστα καλό νέο. Η εξέλιξη αυτή βελτιώνει τη βάση εκκίνησης του 2021 και μειώνει σημαντικά την αρνητική επίδραση εκ μεταφοράς (carry over) από το τέταρτο τρίμηνο του 2020 στο πρώτο τρίμηνο του 2021. Δημιουργεί την αισιοδοξία ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε και να πετύχουμε το 2021 ρυθμό ανάπτυξης γύρω στο 4,5%.

2. Εκτιμάτε πως καλώς εχόντων των πραγμάτων θα μπορούμε τον Απρίλιο να μιλούμε για την έναρξη του αναπτυξιακού κύκλου στην ελληνική οικονομία; 

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΚΕΠΕ, η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θα εμφανιστεί στο δεύτερο τρίμηνο του έτους και θα είναι της τάξης του 3,0%. Για να φτάσουμε όμως εκεί, θα περάσουμε από ένα «εφιαλτικό» πρώτο τρίμηνο με ύφεση 10,4%. Η προβλεπόμενη πορεία του πραγματικού ΑΕΠ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021, και συνεπώς, οι συνολικές οικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα, μπορεί να εξελιχθούν σύμφωνα με ένα περισσότερο ή λιγότερο ευνοϊκό σενάριο από το εκτιμώμενο, σε εξάρτηση από τις επιδράσεις μιας σειράς σημαντικών παραγόντων, αρκετοί από τους οποίους συνδέονται άμεσα με την εξέλιξη της πανδημίας. Το σύνολο των εν λόγω παραγόντων θα καθορίσουν, μεταξύ άλλων, τη δυναμική της ζήτησης και της προσφοράς, την εξαγωγική επίδοση της Ελλάδας, τις επενδυτικές και αποταμιευτικές αποφάσεις των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, τα μεγέθη της απασχόλησης και της ανεργίας και κατ’ επέκταση τα εισοδήματα, καθώς και τις χρηματοοικονομικές συνθήκες και τα δημοσιονομικά μεγέθη.

3. Ποιες είναι οι εκτιμήσεις του ΚΕΠΕ για την δυναμική της φετινής τουριστικής σεζόν;

Αν όλα πάνε καλά, θα υπάρξει δυνατότητα κορύφωσης της ανάπτυξης στο τρίτο (τουριστικό) τρίμηνο του 2021 που πιθανότατα θα εξουδετερώσει τις όποιες αρνητικές εξελίξεις του πρώτου τριμήνου. Όμως, για να γίνει αυτό, θα πρέπει μέχρι τον προσεχή Ιούνιο, να έχουν εμβολιαστεί πάρα πολλοί άνθρωποι όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και αλλού. Μόνο έτσι θα αρχίσει να δημιουργείται κάποια ανοσία στον κορονοϊό. Το κλίμα θα βελτιωθεί αισθητά και οι μετακινήσεις θα ομαλοποιηθούν. Τότε λοιπόν, θα περιμένουμε στην Ελλάδα την επιστροφή των επισκεπτών μας. Δεν θα δούμε βέβαια τους τεράστιους αριθμούς που είχαμε δει το 2019, δηλαδή 31,4 εκατ. τουρίστες που δαπάνησαν γύρω στα 18 δισ. ευρώ. Όμως θα έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την δυναμική αύξηση των τουριστικών αφίξεων, περίπου στο ήμισυ του 2019.

4. Τι πρέπει να προσέξουμε κατά την αξιοποίηση της μοναδικής ευκαιρίας αξιοποίησης των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης; 

Ήδη έχουμε κάνει πολλά. Πρώτα-πρώτα έχουμε συγκεκριμένο σχέδιο ανάπτυξης για την επόμενη δεκαετία, το σχέδιο της επιτροπής Πισσαρίδη. Επιπλέον είμαστε από τις πρώτες χώρες που έστειλαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον συγκεκριμένο φάκελο με προτεινόμενα έργα. Στο ΚΕΠΕ επεξεργαζόμαστε, μετά από αίτημα της κυβέρνησης, τις αναπτυξιακές επιπτώσεις διαφόρων επενδυτικών έργων. Παράλληλα γίνονται προσπάθειες για την εξοικονόμηση χρόνου στις διάφορες διαδικασίες που απαιτούνται για την υλοποίηση επενδύσεων.

5. Πώς μπορεί να αυξηθεί η αναπτυξιακή δυναμική των κεφαλαίων αυτών; 

Βασική προϋπόθεση είναι η σύνδεση των έργων αυτών με μεταρρυθμίσεις. Όπως για παράδειγμα το πρόγραμμα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ. Κατά την άποψή μου μεταρρυθμίσεις πρέπει να γίνουν παντού. Από την αλλαγή των όρων εισαγωγής στα ΑΕΙ και την ασφάλεια στα πανεπιστήμια, μέχρι την μεταρρύθμιση στο ΕΣΥ.

Από την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών των σχολικών μονάδων μέχρι την αναμόρφωση του δικαίου των δημοσίων συμβάσεων και την απλοποίηση της αδειοδότησης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που θα επιτρέψει την ανάπτυξη επενδυτικών σχεδίων και τη δημιουργία νέων και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας. Από τις προωθούμενες αλλαγές στην αγορά εργασίας και στο ασφαλιστικό, μέχρι την επιτάχυνση του ρυθμού απονομής δικαιοσύνης. Από την μείωση του κόστους εργασίας, όπως εισηγείται η έκθεση Πισσαρίδη, έως την περαιτέρω ψηφιοποίηση του Δημοσίου, την μείωση του ενεργειακού κόστους για την βιομηχανία, την μείωση του μεγέθους του κράτους μέσω ιδιωτικοποιήσεων αλλά και τις συγχωνεύσεις οργανισμών που κάνουν παρόμοια πράγματα, επιβαρύνοντας τον κρατικό προϋπολογισμό και τους φορολογούμενους πολίτες.

6. Πώς μπορεί η Ελλάδα να περιορίσει την άνοδο της ανεργίας μετά την απόσυρση των μέτρων στήριξης; 

Η ριζική αντιμετώπιση της ανεργίας είναι μέσω των επενδύσεων και της ανάπτυξης. Σε αυτό θα βοηθήσει πολύ το Ταμείο Ανάκαμψης. Όταν αρχίσουν οι εκταμιεύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, κυρίως στο τέταρτο τρίμηνο του έτους,  θα δούμε μαζικά τις επενδύσεις να παίρνουν σάρκα και οστά. Ώστε να καλύψουμε το χαμένο έδαφος της τελευταίας δεκαετίας όπου ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου – δηλαδή ο οικονομικός δείκτης που αποτυπώνει την συνολική πορεία των επενδύσεων- έχει «κολλήσει» στα 20-25 δισ ευρώ το χρόνο, αισθητά χαμηλότερα από τα 60,5 δισ ευρώ το 2007.

7. Γίνεται μεγάλη συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την διαχείριση του πανδημικού χρέους. Πώς πιστεύετε πως πρέπει να αντιμετωπιστεί; 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, «υπό την πίεση της πανδημίας η ΕΕ έχει κάνει δύο θετικά βήματα, τη δημιουργία κοινού ευρωπαϊκού χρέους μέσω της Κομισιόν και το Ταμείο Ανάκαμψης. Όλα αυτά είναι θετικά. Δείχνουν ότι οι επενδυτές και γενικότερα το χρηματοπιστωτικό σύστημα θα στηρίξουν οικονομίες με πολύ μεγαλύτερο χρέος, που πιθανότατα θα πρέπει να λειτουργούν και με διαφορετικό τρόπο από αυτόν που ξέραμε μέχρι πρότινος. Το πώς ακριβώς, θα το δούμε μετά το καλοκαίρι, όταν θα έχει περάσει η καταιγίδα του κορονοϊού. Τότε θα έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε διάφορα τολμηρά σχέδια που εκπονούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, με προεξάρχουσα την ΕΚΤ.

8. Ανησυχείτε για μια έκρηξη λουκέτων μετά την πανδημία με δεδομένο πως μιλάμε για μια οικονομία με πολλές πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις; Πώς θα επιβιώσουν και θα γίνουν πιο ανταγωνιστικές, μεταπανδημικά; 

Θα επικαλεστώ το πρόσφατο βιβλίο μου με τίτλο «Δέκα Χρόνια Κρίση, τρία μνημόνια και μία πανδημία». Έγραφα, λοιπόν, τον Σεπτέμβριο 2020, ότι στη μετά κορονοϊό εποχή το τοπίο θα μοιάζει με «μεταπολεμικό τοπίο». Δυστυχώς έτσι έχουν τα πράγματα. Με εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις να βρίσκονται με κατεβασμένα ρολά και χιλιάδες εργαζομένους σε αναστολή εργασίας, κάθε ημέρα που περνάει, το πρόβλημα διογκώνεται. Αυξάνονται συνεχώς οι υποχρεώσεις για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Ο λογαριασμός δεν εξαφανίζεται, θα βρίσκεται εκεί, απειλητικά, μετά τον εφιάλτη της πανδημίας όταν η χώρα θα επιστρέψει στη νέα κανονικότητα. Κάποιες επιχειρήσεις, δυστυχώς δεν θα τα καταφέρουν. Η κυβέρνηση θα πρέπει να στηρίξει όλους όσους χάσουν τη δουλειά τους.

9. Κάποιοι φοβούνται πως η Ελλάδα θα επιστρέψει στην εποχή των μνημονίων. Σας ανησυχεί κάτι τέτοιο; 

Κατά την άποψή μου κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να γίνει για τον απλούστατο λόγο ότι αυτή τη φορά δεν είμαστε μόνοι. Υπάρχουν και άλλες χώρες που έχουν παρόμοιο πρόβλημα και ας μην έχουν μεταμνημονιακή εποπτεία. Έχουν όμως και αυτές δημοσιονομικούς κανόνες η τήρηση των οποίων θα είναι εξαιρετικά δύσκολη το 2022 και γι’ αυτές. Οι περισσότερες χώρες της ΕΕ είναι στην ουσία σε μια κούρσα υπερχρέωσης. Για την ακρίβεια, σχεδόν όλος ο πλανήτης είναι ένα χρέος με πολλά μηδενικά. Άρα, θα κατευθυνθούμε σε μια «συνολική ευρωπαϊκή λύση» προκειμένου να αντιμετωπίσουμε όλοι μαζί την διόγκωση των ελλειμμάτων και του χρέους, ιδιωτικού και δημόσιου.

Διαβάστε επίσης:

Παναγιώτης Λιαργκόβας: Ο καθηγητής καταγράφει δέκα χρόνια κρίσης και μία πανδημία

DBRS: Μάννα εκ Βρυξελλών για την Ελλάδα το Ταμείο Ανάκαμψης-Τα 3 «κλειδιά» για να μη χαθούν κονδύλια