Προκόπης Παυλόπουλος
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Στο 4ο Τριετές Συνέδριο της Αθήνας, με κεντρικό θέμα «Αλλάζει αυτός ο κόσμος;» (The 4th Athens Triennial Meeting – «Is this world changing?»), και με το ρόλο του κεντρικού ομιλητή βρέθηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, όπου και αναφέρθηκε στις αλλαγές που πρέπει να γίνουν ώστε να δημιουργηθεί μία ισχυρή Ευρώπη.
Ο κ. Παυλόπουλος ξεκίνησε την ομιλία του αναφερόμενος στη συγκεκριμένη συνάντηση, τονίζοντας πως είναι μία συνάντηση σταθμός γιατί «πρώτα από όλα από το επίπεδο των ανθρώπων οι οποίοι βρίσκονται σήμερα εδώ, ανθρώπων της οικονομικής επιστήμης και της οικονομικής πράξης σε υψηλότατο επίπεδο αλλά βεβαίως και το θέμα το οποίο διαπραγματεύεται το συνέδριο -Πόσο ο κόσμος αλλάζει, και αν αλλάζει και προς ποια κατεύθυνση πρέπει να αλλάξει».
Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε στην ανάγκη δόμησης μιας ισχυρής Ευρώπης μέσω της θεσμικής και πολιτικής συνοχής όλου του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Τόνισε πως η περιπέτεια για την Ελλάδα πέρασε, μέσω της απόφασης του ελληνικού λαού να παραμείνει η χώρα στην Ευρώπη και τον σκληρό πυρήνα της, την Ευρωζώνη. Η Ελλάδα, υποστήριξε, όχι απλά αποφάσισε να παραμείνει στην Ευρώπη, αλλά να παίξει και το ρόλο που της αναλογεί μέσω της ιστορίας της και της προοπτικής της.
Υποστήριξε πως ο ρόλος που καλείται να διαδραματίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι άκρως σημαντικός και πλανητικός με την έννοια ότι ο ρόλος αυτός είναι υπαρξιακός για την «μοίρα» της ανθρωπότητας στο σύνολό της, αναφορικά με την εκπλήρωση του προορισμού της.
Ο κ. Παυλόπουλος ανέφερε πως «ο ρόλος της Ευρώπης δεν είναι ο ρόλος μια δύναμης η οποία θα είναι στην κορυφή της οικονομίας».
«Δεν φτιάχτηκε και δεν πρόκειται να γίνει ποτέ η Ευρώπη η δύναμη η οποία θα θελήσει να παίξει το ρόλο του ηγέτη στο χώρο της οικονομίας. Όπως επίσης η Ευρώπη δεν φτιάχτηκε και δεν πρόκειται να γίνει ποτέ η μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη, και μακάρι να μην χρειαστεί να υπάρξει τέτοια στρατιωτική δύναμη γιατί μακάρι να υπάρξει κοινή ειρήνη η οποία θα οδηγεί τους ανθρώπους να λειτουργήσουν έτσι», τόνισε ο ΠτΔ.
Υποστήριξε ότι η μορφή που πρέπει να πάρει ευρωπαϊκό οικοδόμημα μετά το πέρας της ευρωπαϊκής ενοποίησης είναι αυτό της ομοσπονδίας όπου όλα τα κράτη μέλη θα διατηρούν την ανεξαρτησία τους, αλλά θα είναι αλληλέγγυα το ένα στο άλλο κάτω από μία και μόνο διακυβέρνηση η οποία θα στηρίζεται στο σεβασμό της δημοκρατικής αρχής μέσω των θεσμικών αντηρίδων της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.
Ασθενικό, αλλά πανίσχυρο το Eurogroup
Ο κ. Παυλόπουλος τόνισε επίσης, αναφερόμενος στο Eurogroup, πως θα πρέπει να ενισχυθεί το θεσμικό πλαίσιο λήψης αποφάσεων, τόσο στην ενιαία εξωτερική πολιτική και πολιτική άμυνας όσο και στην οικονομική διακυβέρνηση με τη θεσμική κατοχύρωση του Eurogroup, με την ενίσχυση των εποπτικών αρμοδιοτήτων της ΕΚΤ και με τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου. Συγκεκριμένα, ανέφερε «το Eurogroup το ζούμε καθημερινά. Από θεσμική πλευρά είναι ασθενικό και στην αφάνεια ενώ από οικονομικής απόψεως είναι πανίσχυρο».
Όσον αφορά τον πλανητικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνέχισε, συνίσταται στο ότι -με βάση την Ιστορία της, τον Πολιτισμό της και τις συνθήκες γέννησης του οράματος που οδηγεί τα βήματα της ολοκλήρωσής της- οφείλει να εξελιχθεί στη δύναμη εκείνη που θα υπερασπισθεί υπαρξιακές, για την ανθρωπότητα, αρχές και αξίες: τις αξίες της Ειρήνης, της Δημοκρατίας -ειδικότερα της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας- και των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου -κυρίως δε των Δικαιωμάτων που συνδέονται αρρήκτως με την έννοια της Δικαιοσύνης, ιδίως δε της Κοινωνικής Δικαιοσύνης.
Ο Προκόπης Παυλόπουλος υπογράμμισε ότι το όλο εγχείρημα της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης, πρέπει να συνδυασθεί και με τη δημιουργία και αποτελεσματική λειτουργία αξόνων δράσης, στους τομείς της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και της Πολιτικής Ασφάλειας και, δεύτερον, της Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής.
Ανέφερε επίσης πως δεν νοείται η Ευρωπαϊκή Ένωση να μην έχει μηχανισμό κρίσεων και αναφέρθηκε στην περίπτωση της Ελλάδας όπου λόγω μη ύπαρξης Ταμείου της Ευρώπης η χώρα αναγκάστηκε να απευθυνθεί στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Στη συνέχει επισήμανε πως είναι αρνητικό το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έπαιξε ενεργό ρόλο στην επίλυση της κρίσεως στη Μέση Ανατολή και την Ευρωπαική Άνοιξη και πως παρενέβη μόνο μετά το Μπατακλάν, δηλαδή με τεράστια καθυστέρηση. Η μη αποτελεσματική στρατηγική αυτή έφερε στο φως και το σημαντικό θεσμικό και πολιτικό κενό που προκύπτει εκ του ότι ο άξονας της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, των άρθρων 23 επ. της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣυνθΕΕ), ήταν και παραμένει σχεδόν «ατροφικός».
Κατά συνέπεια, συνέχισε παρίσταται, έστω και τώρα, άμεση ανάγκη ολοκληρωμένης ενεργοποίησης και εφαρμογής των θεσμών της ΚΕΠΠΑ, στο πλαίσιο των διατάξεων των άρθρων 23 επ. της ΣυνθΕΕ. Τούτο συνεπάγεται, περαιτέρω, και:
α) Τον πλήρη σεβασμό της αρχής της Συνεννόησης και, ιδίως, της Αλληλεγγύης κατά τη χάραξη και εφαρμογή της ΚΕΠΠΑ, όπως ρητώς ορίζουν οι διατάξεις του άρθρου 32 παρ. 1 εδ. α΄ της ΣυνθΕΕ.
β) Καθώς και τον πλήρη σεβασμό της αρχής της Αλληλεγγύης στους τομείς του Ασύλου και της Μετανάστευσης, δηλαδή τον πλήρη σεβασμό των διατάξεων των άρθρων 77 επ. της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), και κατ’ εξοχήν του άρθρου 80 που ρητώς αναφέρεται στην ως άνω αρχή της Αλληλεγγύης. Αυτό καθίσταται τόσο περισσότερο αναγκαίο, όσο κατά την κρίση στην Μέση Ανατολή παρατηρείται, όπως ήδη επισημάνθηκε αναλυτικώς, εκ μέρους ορισμένων κρατών-μελών, μια προκλητική παραβίαση της αρχής της Αλληλεγγύης ως προς την αντιμετώπιση των προσφύγων υπό όρους ανθρωπισμού και δικαιοσύνης, ήτοι υπό όρους πλήρους σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου. Παραβίαση, η οποία συνοδεύεται και από μιαν εξίσου προκλητική άγνοια της έννοιας των θαλασσίων συνόρων των κρατών-μελών, επέκεινα δε της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του τρόπου φύλαξής τους υπό όρους πλήρους σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου.
Εκτεταμένη αναφορά έκανε και στην οικονομική και νομισματική πολιτική σημειώνοντας ότι οι θεσμοί, μέσω των οποίων λειτουργεί ο άξονας της Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρουσιάζουν σημαντικά κενά και, άρα, εξίσου σημαντικές ατέλειες, οι οποίες μπορεί να υπονομεύσουν κυρίως την αναπτυξιακή προοπτική της ευρωζώνης και την αντίστοιχη προοπτική του κοινού νομίσματος, του ευρώ.
Για ν’ αντιμετωπισθεί το ενδεχόμενο αυτό και, επέκεινα, να ευοδωθεί ουσιαστικώς το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης, κρίνονται αναγκαίες οι εξής τομές ως προς συγκεκριμένους θεσμούς της Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης:
Πρώτον, απαιτείται η ολοκλήρωση των θεσμικών μεταβολών, μέσω των οποίων θα προσδιορισθεί επακριβώς -υπό όρους Ευρωπαϊκού Κράτους Δικαίου- η όλη οργάνωση και λειτουργία του Eurogroup. Έτσι ώστε να πάψει να υφίσταται η κατά τη νομολογία του ΔΕΕ -όπως αναλύθηκε προηγουμένως- θεσμική «αφάνεια» του Eurogroup. «Αφάνεια», η οποία δεν είναι συμβατή με τον καθοριστικό ρόλο, τον οποίο διαδραματίζει στην πράξη το Eurogroup για την Ευρωζώνη στο σύνολό της. Δηλαδή, σε τελική ανάλυση, δεν είναι συμβατή με τις θεμελιώδεις αρχές του ευρωπαϊκού Κράτους Δικαίου και της εξ αυτού απορρέουσας αρχής της νομιμότητας.
Δεύτερον, απαιτείται ο άμεσος εφοδιασμός της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) με όλα εκείνα τα θεσμικά μέσα, με τα οποία μπορεί να φέρει σε πέρας την, κατά τον προορισμό της, αποστολή της.
Εξήγησε δε ότι η ανάγκη διασφάλισης στην ΕΚΤ των κατάλληλων μέσων για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη γίνεται ακόμη πιο επιτακτική, λόγω του ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται μπροστά σε μια τεραστίων διαστάσεων κρίση χρέους, η οποία φέρνει στην επικαιρότητα τη θεωρία της «Στιγμής Μίνσκι» ή της «Στιγμής του Τσακαλιού» («Minsky Moment», «coyote Moment»).
Σ’ αυτό το πλαίσιο η ΕΚΤ πρέπει να εφοδιασθεί ιδίως με τα μέσα που της επιτρέπουν:
– Ν’ ασκήσει αποτελεσματικά τον εποπτικό της ρόλο στο σύνολο του τραπεζικού συστήματος που υπάγεται σ’ αυτήν.
– Ν’ αντιμετωπίσει την άκρως επικίνδυνη κρίση χρέους, που εκδηλώνεται απειλητικά στα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης. Στο σημείο αυτό είναι ανάγκη να επισημανθεί ότι, δίχως την θεσμοθέτηση ενός είδους κατάλληλου «ευρωομόλογου», η ΕΚΤ δεν θα μπορέσει ν’ ανταποκριθεί στην αποστολή της για την αντιμετώπιση της προαναφερόμενης κρίσης χρέους και, συνακόλουθα, στην αποστολή της για την δημιουργία προϋποθέσεων πραγματικής και βιώσιμης ανάπτυξης κυρίως εντός Ευρωζώνης.
Απαιτείται, είπε ακόμη, η πλήρης μετατροπή, το ταχύτερο δυνατόν, του ESM σε πραγματικό Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο. Η εξέλιξη αυτή από την μια πλευρά θ’ αποτρέψει στο μέλλον την επανάληψη του φαινομένου της ανάμιξης στα interna corporis της Ευρωζώνης οργανισμών δίχως την ανάλογη εμπειρία. Και, από την άλλη πλευρά, θα βοηθήσει ουσιωδώς την ΕΚΤ στην ευόδωση της, κατά τ’ ανωτέρω, αποστολής της.
Κλείνοντας ο κ. Παυλόπουλος αναφέρθηκε στο Brexit, λέγοντας ότι πρέπει να προβληματίσει σοβαρά όλους εκείνους που πιστεύουμε στο ευρωπαϊκό όραμα. Πέραν τούτου, και το κυριότερο: Μόνον η ρεαλιστική προοπτική μιας ισχυρής Ενωμένης Ευρώπης μπορεί να εξουδετερώσει τα μορφώματα του λαϊκισμού ή και του νεοναζισμού τα οποία, όπως προκύπτει από όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις στα κράτη-μέλη μέσα στο 2017, αναφύονται και επιβουλεύονται, απροκάλυπτα, τη συνοχή και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
