Η επιθετική πολιτική δασμών που εφαρμόζει ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, φαίνεται να προκαλεί ήδη ανακατατάξεις στη διεθνή οικονομική σκηνή, ακόμα και πριν τεθεί σε πλήρη εφαρμογή. Οι πρώτες επιπτώσεις αποτυπώνονται σε βασικούς δείκτες μεγάλων οικονομιών, ενώ οι αναλυτές προειδοποιούν για ένα «ντόμινο» που ενδέχεται να οδηγήσει ακόμη και σε ύφεση.

Tα προκαταρκτικά στοιχεία για το πρώτο τρίμηνο του 2025 δείχνουν μείωση του ΑΕΠ των Ηνωμένων Πολιτειών κατά 0,3%, γεγονός που αποτελεί την πρώτη αρνητική μεταβολή από το 2022, όταν η χώρα έβγαινε από την κρίση της πανδημίας. Το στοιχείο αυτό προκαλεί προβληματισμό, καθώς η οικονομία εμφάνιζε ισχυρή δυναμική τα τελευταία χρόνια, με ρυθμούς ανάπτυξης έως 2,3%.

1

Η βασική αιτία της επιβράδυνσης φαίνεται να είναι η εκρηκτική αύξηση των εισαγωγών – κατά 51% – καθώς πολλές επιχειρήσεις επιχείρησαν να προλάβουν τις επικείμενες αυξήσεις τιμών, ενισχύοντας τα αποθέματά τους πριν την επιβολή των νέων δασμών. Η αύξηση αυτή αφαίρεσε περίπου πέντε ποσοστιαίες μονάδες από το ΑΕΠ, ένα μέγεθος πρωτοφανές για τα αμερικανικά δεδομένα των τελευταίων δεκαετιών.

Αβεβαιότητα και καθοδική δυναμική

Η εμπορική πολιτική του Τραμπ εντάθηκε σταδιακά από τον Ιανουάριο και κορυφώθηκε στις αρχές Απριλίου με την ανακοίνωση σαρωτικών δασμών που αύξησαν τον μέσο δασμολογικό συντελεστή άνω του 20% — το υψηλότερο επίπεδο εδώ και 100 χρόνια. Αν και προσωρινά ορισμένοι συντελεστές μειώθηκαν στο 10%, με 90ήμερη αναστολή, επιβλήθηκαν παράλληλα κλαδικοί δασμοί στο αλουμίνιο, τον χάλυβα (25%) και τα αυτοκίνητα.

Την ίδια ώρα, η μείωση των δημόσιων δαπανών – κατά 5,1% – συμβάλλει αρνητικά στην οικονομική εικόνα. Οι επενδύσεις σε πάγιο κεφάλαιο κατέγραψαν άνοδο 7,8%, κυρίως λόγω της αύξησης στον κεφαλαιουχικό εξοπλισμό (22,5%), γεγονός που πιθανόν αντανακλά και πάλι προσπάθειες επίσπευσης προμηθειών εν όψει των δασμών.

Παρά την αύξηση της απασχόλησης κατά 177.000 θέσεις εργασίας τον Απρίλιο και τη διατήρηση της ανεργίας στο 4,2%, ο κίνδυνος ύφεσης το β΄ εξάμηνο του 2025 παραμένει ορατός. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν πως δύο συνεχόμενα τρίμηνα αρνητικής ανάπτυξης είναι πιθανά.

Πιέσεις στην Κίνα – Επιβραδύνει η μεταποίηση

Στον αντίποδα, η Κίνα εμφανίζει αρχικά αύξηση των εξαγωγών λόγω της μαζικής αποθεματοποίησης από αμερικανικές επιχειρήσεις, όμως τα πρώτα στοιχεία για τον Απρίλιο καταγράφουν μείωση στις παραγγελίες προς τις κινεζικές μεταποιητικές επιχειρήσεις.

Οι δασμοί που επέβαλαν οι ΗΠΑ σε κινεζικά προϊόντα φτάνουν πλέον έως και το 145%, καθιστώντας την ανταγωνιστικότητα προβληματική. Οι αναλυτές της Capital Economics προβλέπουν επιβράδυνση της κινεζικής ανάπτυξης στο 3,5% για φέτος – έναντι ρυθμών κοντά στο 5% τα προηγούμενα χρόνια.

Η κυβέρνηση του Πεκίνου προχωρά σε μέτρα δημοσιονομικής στήριξης, ωστόσο η ικανότητά τους να αντισταθμίσουν τη μείωση της εξωτερικής ζήτησης παραμένει αμφίβολη.

Ευρωζώνη: Παροδική άνοδος, μεσοπρόθεσμη ανησυχία

Στην Ευρωζώνη, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,4% το πρώτο τρίμηνο του 2025, ξεπερνώντας τις προβλέψεις και παρουσιάζοντας βελτίωση σε σχέση με το 0,2% του τελευταίου τριμήνου του 2024. Η αύξηση αυτή, ωστόσο, φαίνεται να οφείλεται εν μέρει στην προεξόφληση των αναμενόμενων δασμών από τις ΗΠΑ, μέσω ενίσχυσης των εξαγωγών.

Το δεύτερο τρίμηνο αναμένεται πιο δύσκολο, καθώς οι Ευρωπαίοι εξαγωγείς πλέον βρίσκονται αντιμέτωποι με δασμούς 10% για τα περισσότερα προϊόντα και 25% για αυτοκίνητα, αλουμίνιο και χάλυβα. Ο συνδυασμός δασμών και αβεβαιότητας πλήττει ήδη την εμπιστοσύνη επιχειρήσεων και καταναλωτών.

Παγκόσμια ανησυχία για το εμπόριο

Ο ΟΟΣΑ έχει ήδη προχωρήσει σε υποβάθμιση των εκτιμήσεων για την παγκόσμια ανάπτυξη, προβλέποντας επιβράδυνση από το 3,2% το 2024, στο 3,1% φέτος και στο 3,0% το 2026. Οι νέες συνθήκες αβεβαιότητας και ανασφάλειας που διαμορφώνονται εξαιτίας των εμπορικών πολιτικών απειλούν να επιβραδύνουν την οικονομική δραστηριότητα και να περιορίσουν τις επενδύσεις διεθνώς.

 

Διαβάστε επίσης 

FT: «Χρυσή ευκαιρία για τη μαφία» – Πώς οι δασμοί Τραμπ ευνοούν το οργανωμένο έγκλημα

Ζελένσκι: «Θεατρική» η κίνηση του Πούτιν για 3μερη εκεχειρία – Δεν εγγυόμαι την ασφάλεια των ξένων ηγετών για τις 9 Μαΐου

ΗΠΑ: «Πράσινο φως» για πώληση 1.000 πυραύλων στη Σαουδική Αραβία έναντι 3,5 δισ. δολαρίων – Λίγο πριν την επίσκεψη Τραμπ