Έρχονται κατασχέσεις για μη απόδοση ασφαλιστικών εισφορών – Τι φέρνει το νέο επικουρικό ταμείο

Αντιμέτωποι με αναγκαστικά μέτρα είσπραξης θα βρεθούν οι επιχειρήσεις που δεν θα αποδίδουν τις ασφαλιστικές εισφορές επικουρικής ασφάλισης για τους νέους ασφαλισμένους από την 1^η Ιανουαρίου του 2022 με την ενεργοποίηση των κεφαλαιοποιητικών λογαριασμών του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης.

Εντός των επόμενων εβδομάδων, η επταμελής προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή του Ταμείου, ως μεταβατικό όργανο διοίκησής του, θα προχωρήσει στην έκδοση απόφασης που θα προβλέπει τον τρόπο είσπραξης ασφαλιστικών εισφορών για τους νεοεισερχόμενους, οι οποίοι θα υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση του ΤΕΚΑ. Οι τεχνικές λεπτομέρειες υποβολής της Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης θα προσδιοριστούν πολύ σύντομα, και ο ΕΦΚΑ θα εισπράττει τις εισφορές και θα τις αποδίδει στους ατομικούς κεφαλαιοποιητικούς λογαριασμούς που θα δημιουργηθούν στο ΤΕΚΑ.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, οι προθεσμίες και ο χρόνος υποβολής των ΑΠΔ δεν θα τροποποιηθούν και θα συνεχίσουν να υποβάλλονται με την ίδια διαδικασία, όπως και σήμερα, δηλαδή η ΑΠΔ υποβάλλεται έως το τέλος του επόμενου μήνα από αυτόν που απασχολήθηκε ο εργαζόμενος. Η διαφοροποίηση που προωθείται, είναι ότι η καταβολή των εισφορών θα πραγματοποιείται με την έλευση της νέας χρονιάς με βάση δύο ταυτότητες πληρωμής: μία για τον e-ΕΦΚΑ και μία για το ΤΕΚΑ.

Την ίδια στιγμή, αυστηροποιούνται οι ποινές για τους εργοδότες, που ενώ παρακρατούν τις ασφαλιστικές εισφορές, δεν τις αποδίδουν στο ΤΕΚΑ. Σύμφωνα με όσα προβλέπει ο νόμος ο εργοδότης δεν μπορεί να προβεί σε καταγγελία σύμβασης εργαζομένου, αν δεν έχει εξοφλήσει τις οφειλόμενες εισφορές επικουρικής ασφάλισης προς το ΤΕΚΑ και η απόλυση με αυτό τον τρόπο θεωρείται άκυρη. Ακόμη δεν θα δίνεται η δυνατότητα στους εργοδότες να συσσωρεύσουν ληξιπρόθεσμες ασφαλιστικές οφειλές, καθώς θα ενεργοποιείται το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών σε περίπτωση που δεν αποδίδονται εντός του προβλεπόμενου διμήνου. Άλλωστε δεν προβλέπεται η ενεργοποίηση ρύθμισης οφειλών προς το ΤΕΚΑ.

Ποιοι ασφαλισμένοι εντάσσονται στο ΤΕΚΑ

Από 1/1/2022 όλοι όσοι μπαίνουν στην αγορά εργασίας για πρώτη φορά (ανεξαρτήτως ηλικίας), θα υπάγονται στο ΤΕΚΑ για την επικουρική ασφάλισή τους, εφόσον απασχολούνται σε κλάδο για τον οποίο υπάρχει υποχρεωτικότητα επικουρικής ασφάλισης.  Αφορά, δηλαδή, μισθωτούς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, μηχανικούς και δικηγόρους.

Από 1/1/2023 θα υπάρχει δυνατότητα να υπαχθούν προαιρετικά στην ασφάλιση του ΤΕΚΑ:

-Ασφαλισμένοι στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ (πρώην ΕΤΕΑΕΠ) που έχουν γεννηθεί από 1/1/1987 και μετά και οι οποίοι επιθυμούν να μεταβούν από τον προαναφερόμενο Κλάδο στο ΤΕΚΑ.  Η συγκεκριμένη κατηγορία ασφαλισμένων μπορεί να ασκήσει το δικαίωμά της για υπαγωγή στην ασφάλιση του ΤΕΚΑ μέχρι τις 31.12.2023.

-Εργαζόμενοι που απασχολούνται σε κλάδους για τους οποίους δεν υπάρχει υποχρέωση υπαγωγής στην επικουρική ασφάλιση (π.χ.  ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες, αυτοαπασχολούμενοι υγειονομικοί) και οι οποίοι διατηρούν το δικαίωμα ένταξης στο ΤΕΚΑ μέχρι  να συμπληρώσουν το 35ο έτος της ηλικίας τους.

Το ύψος των εισφορών δεν διαφοροποιείται από εκείνο του ισχύοντος συστήματος, διαμορφώνεται δηλαδή σε ποσοστό 3,25% για τον εργοδότη και 3,25% για τον εργαζόμενο μέχρι και τον Μάιο του 2022, και σε 3% για τον καθένα εφεξής και θα πιστώνονται στους ατομικούς λογαριασμούς των ασφαλισμένων.

Χαρακτηριστικά Επενδύσεων

Οι εισφορές των ασφαλισμένων θα επενδύονται σε ευρέως διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια μετοχικών, ομολογιακών και καταθετικών επενδυτικών προϊόντων.  Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΤΕΚΑ, το οποίο φέρει και την τελική ευθύνη των επενδύσεων, συνεπικουρούμενο από την Επενδυτική Επιτροπή του Ταμείου χαράσσει την στρατηγική των επενδύσεών του.  Το ΤΕΚΑ θα αναπτύξει εσωτερικά, μέσω της Διεύθυνσης Επενδύσεων του Ταμείου, ισχυρή επενδυτική ομάδα διαχείρισης από άρτια καταρτισμένους επαγγελματίες διαχειριστές, η οποία σε συνεργασία με εξωτερικούς διαχειριστές θα υλοποιεί την καθορισμένη επενδυτική στρατηγική με τον βέλτιστο τρόπο για το συμφέρον των ασφαλισμένων.

Η Διεύθυνση Διαχείρισης Κινδύνων του ΤΕΚΑ θα έχει την ευθύνη της αναγνώρισης, της παρακολούθησης, της μέτρησης, της αξιολόγησης και της διαχείρισης του ρίσκου των επενδύσεων των ασφαλισμένων.  Ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Διαχείρισης Κινδύνων θα αναφέρεται απευθείας στο Διοικητικό Συμβούλιο.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΤΕΚΑ θα πρέπει να έχει οριστεί έως τον Σεπτέμβριο του 2022. Η διαδικασία επιλογής των προσώπων που θα απαρτίζουν το Διοικητικό Συμβούλιο έχει σχεδιαστεί κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται σε ιδιαίτερα αυξημένες αυστηρές απαιτήσεις διαφάνειας και αξιοκρατίας

Στους ασφαλισμένους του ΤΕΚΑ θα προσφέρεται ένα βασικό συνταξιοδοτικό-επενδυτικό προϊόν (default) που θα συνδυάζει το κατάλληλο μείγμα κινδύνου, απόδοσης και ασφάλειας για όλη τη διάρκεια του εργασιακού βίου ενός τυπικού ασφαλισμένου χωρίς ο ίδιος να χρειάζεται να ασχοληθεί περισσότερο με τη διαχείριση των εισφορών του.  Το χαρτοφυλάκιο αυτό θα έχει δομή κύκλου ζωής.  Δηλαδή, η σύνθεσή του θα διαφοροποιείται ανάλογα με την ηλικία του κάθε ασφαλισμένου και θα αντιστοιχεί σε σύνθεση με υψηλότερο ρίσκο για τους νεότερους σε ηλικία ασφαλισμένους, το οποίο βαθμιαία θα μειώνεται καθώς ο ασφαλισμένος πλησιάζει στην ηλικία συνταξιοδότησης.

Στους ασφαλισμένους θα προσφέρονται και άλλα συνταξιοδοτικό-επενδυτικά προϊόντα, επίσης με δομή κύκλου ζωής αλλά με διαφορετικό προφίλ ρίσκου, για αυτούς που θέλουν μόνοι τους να επιλέξουν τη διαβάθμιση του ρίσκου που επιθυμούν να αναλάβουν.  Ο ασφαλισμένος θα κατατάσσεται αυτομάτως στο default χαρτοφυλάκιο και θα μπορεί μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας να επιλέξει διαφορετικό χαρτοφυλάκιο ή συνδυασμό χαρτοφυλακίων.

Εάν το επιθυμεί, ο ασφαλισμένος θα έχει τη δυνατότητα να μεταβάλει το χαρτοφυλάκιό του κάθε τρία χρόνια.  Σε κάθε περίπτωση, η σύσταση του ΤΕΚΑ προς τους ασφαλισμένους θα είναι να εμπιστευτούν τους επαγγελματίες διαχειριστές του Ταμείου και να παραμείνουν στο default χαρτοφυλάκιο, καθ’ όλη τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου.

Επενδυτική λειτουργία

Η επενδυτική λειτουργία του Ταμείου θα αναπτυχθεί σταδιακά σε τρεις φάσεις (περιόδους).  Το επίπεδο, η δομή και η διαβάθμιση του ρίσκου των τοποθετήσεων των αποταμιεύσεων των ασφαλισμένων είναι στην απόλυτη ευθύνη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΤΕΚΑ (η Προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή δεν διαθέτει τα κατάλληλα εργαλεία για να αναλάβει αυτή την ευθύνη).

Κατά την πρώτη, μεταβατική, περίοδο οι επενδύσεις των εισφορών των ασφαλισμένων θα επενδυθούν σε χρηματοοικονομικά προϊόντα πολύ χαμηλού κινδύνου (υψηλότοκες καταθέσεις του Κοινού Κεφαλαίου των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και Ασφαλιστικών Φορέων που διαχειρίζεται η Τράπεζα της Ελλάδος).  Η μεταβατική περίοδος θα διαρκέσει έως και ένα εξάμηνο μετά την εκλογή του Διοικητικού Συμβουλίου, ώστε αυτό να έχει τον απαραίτητο χρόνο για να διαμορφώσει και να παραμετροποιήσει την επενδυτική στρατηγική του Ταμείου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι και το πρώτο εξάμηνο του 2023 οι ασφαλιστικές εισφορές θα βρίσκονται σε αποταμιευτικό λογαριασμό στην Τράπεζα της Ελλάδος με απόδοση 1,5%.

Κατά τη δεύτερη περίοδο, 2023- 2024, θα προσφέρεται στους ασφαλισμένους μόνο το default χαρτοφυλάκιο με επενδύσεις σε ένα διευρυμένο και διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο αξιογράφων, το οποίο θα έχει δομή κύκλου ζωής.  Στην πράξη, σε αυτήν τη φάση όλοι οι ασφαλισμένοι θα έχουν τον ίδιο τύπο χαρτοφυλακίου λόγω του ομοιόμορφου/παραπλήσιου της ηλικίας τους.  Η επενδυτική επιτροπή της ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ θα υποστηρίζει το Διοικητικό Συμβούλιο στη διαμόρφωση της επενδυτικής στρατηγικής του Ταμείου, ενώ η ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ θα λειτουργεί ως εξωτερικός διαχειριστής και θα υποστηρίζει την υλοποίηση της επενδυτικής στρατηγικής του Ταμείου.  Κατά το διάστημα αυτό η Διεύθυνση Επενδύσεων του Ταμείου θα στελεχωθεί και θα αποκτήσει επιχειρησιακή επάρκεια.

Κατά την τρίτη περίοδο (από τις αρχές 2025 και πέρα) μετά και την προσθήκη των προαιρετικά ασφαλισμένων στο ΤΕΚΑ (γεννηθέντων μετά την 1/1/1987), η δομή κύκλου ζωής στο default χαρτοφυλάκιο θα αποκτήσει και λειτουργική διάσταση.  Δηλαδή, τα χαρτοφυλάκια των ασφαλισμένων θα διαφοροποιούνται στο επίπεδο ρίσκου ανάλογα με την ηλικία τους.  Ταυτόχρονα θα προσφερθούν στους ασφαλισμένους και άλλα κατάλληλα διαμορφωμένα συνταξιοδοτικά/επενδυτικά προϊόντα διαβαθμισμένου ρίσκου για εκείνους τους ασφαλισμένους που επιθυμούν να επιλέγουν και να ρυθμίζουν μόνοι τους το επίπεδο κινδύνου των συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεών τους.  Παράλληλα το Ταμείο θα συστήσει τη δική του Επενδυτική Επιτροπή, η Διεύθυνση Επενδύσεων θα αναλάβει πιο ενεργητικό ρόλο, ενώ η ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ θα συνεχίσει να υποστηρίζει την επενδυτική λειτουργία του ΤΕΚΑ ως εξωτερικός διαχειριστής.  Εντός διετίας από της έναρξη της τρίτης περιόδου, το ΤΕΚΑ θα δημιουργήσει μητρώο πιστοποιημένων εξωτερικών διαχειριστών διευρύνοντας τη γκάμα των επενδυτικών του επιλογών.

Διαβάστε επίσης

ΣτΕ: Δεκαετής η παραγραφή των ασφαλιστικών εισφορών στον ΕΦΚΑ