Πέτρα-ψαλίδι-χαρτί. Ένα παιδικό παιχνίδι απόλυτα ισορροπημένο, ώστε να μην μπορεί κανείς να «κλέψει»: Η πέτρα νικά το ψαλίδι, το ψαλίδι νικά το χαρτί και το χαρτί νικά την πέτρα. Κι όμως, ένας Κινέζος μαθηματικός υποστηρίζει πως υπάρχει μία στρατηγική που μπορεί να μας βοηθήσει να κερδίζουμε πολύ πιο συχνά σε αυτό το παιχνίδι. Ο Zhijian Wang, από το πανεπιστήμιο της Zhejiang, έκανε ένα πείραμα παρατηρώντας 72 μαθητές να παίζουν «πέτρα-ψαλίδι-χαρτί» και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι παίκτες που κερδίζουν τείνουν να μην αλλάζουν τη στρατηγική τους, ενώ εκείνοι που χάνουν έχουν την τάση να αλλάζουν επιλογή, ακολουθώντας μία διαδικασία που ο ίδιος αποκαλεί «επαναλαμβανόμενες κυκλικές ροές».
Η διαδικασία αυτή συνοψίζεται ως εξής: Ο παίκτης Α και ο παίκτης Β ξεκινούν χρησιμοποιώντας τυχαία στρατηγική. Αν ο παίκτης Α χρησιμοποιήσει την πέτρα και ο παίκτης Β το χαρτί, ο παίκτης Α χάνει. Στον επόμενο γύρο, ο παίκτης Α μπορεί να υποθέσει ότι ο παίκτης Β θα χρησιμοποιήσει ξανά χαρτί και επομένως θα πρέπει να βγάλει ψαλίδι για να νικήσει. Στον μεθεπόμενο γύρο, επειδή ο παίκτης Β έχασε, ο παίκτης Α μπορεί να υποθέσει ότι ο παίκτης Β θα χρησιμοποιήσει την επόμενη στρατηγική στη σειρά, δηλαδή ψαλίδι, και να επιλέξει πέτρα, με αποτέλεσμα να κερδίσει.
Θεωρητικά, ο πιο σωστός μαθηματικά τρόπος να παίξει κανείς το παιχνίδι είναι να επιλέγει τυχαία πέτρα, ψαλίδι ή χαρτί, καθώς οι πιθανότητες είναι εντελώς μοιρασμένες, σε αυτό που στη θεωρία των παιγνίων αποκαλείται «ισορροπία Nash».
Μελετώντας τα αποτελέσματα της έρευνάς του, ο Zhijian Wang παρατήρησε ότι πράγματι η καθεμιά από τις τρεις επιλογές εμφανιζόταν περίπου σε αντίστοιχα ποσοστά, όμως εντόπισε και αυτήν την τάση των νικητών να επαναλαμβάνουν τη στρατηγική που τους χάρισε τη νίκη στον προηγούμενο γύρο, και των χαμένων να επιλέγουν την επόμενη στρατηγική στη σειρά.
Άρα, συνοψίζοντας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι επιλογές που κάνουμε στο «πέτρα-ψαλίδι-χαρτί» δεν είναι εντελώς τυχαίες, αλλά φαίνονται να έχουν μία ακολουθία – επομένως, αν θέλετε να κερδίσετε περισσότερα παιχνίδια, μία καλή στρατηγική είναι μετά από ένα χαμένο παιχνίδι να επιλέγετε αυτό που θα κέρδιζε στην προηγούμενη παρτίδα (αν π.χ. ο αντίπαλος κέρδισε με χαρτί, στην επόμενη παρτίδα να επιλέξετε ψαλίδι, με τη λογική ότι θα επιμείνει στην ίδια στρατηγική), και μετά από ένα κερδισμένο παιχνίδι να επιλέγετε τη στρατηγική που θα κέρδιζε το «αδύνατο σημείο» της στρατηγικής σας κατά την προηγούμενη παρτίδα (π.χ. αν κερδίσατε με πέτρα, να επιλέξετε ψαλίδι, με τη λογική ότι ο αντίπαλός σας θα επιλέξει χαρτί).
