Οστεοπόρωση: Προσοχή! Τα συμπτώματα έρχονται τελευταία

Η οστεοπόρωση είναι μία νόσος που δίνει το «παρών» όταν έχει ήδη προκαλέσει αρκετή βλάβη. Γι’ αυτό και τόσο η πρόληψη με διατροφή και άσκηση, όσο και ο τακτικός έλεγχος με τις απαραίτητες εξετάσεις έχουν ιδιαίτερη σημασία.

Έχει υπολογιστεί πως περισσότεροι από 200 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από οστεοπόρωση. Μία στις τρεις γυναίκες άνω των 50 παθαίνει κάταγμα εξαιτίας αυτής της ασθένειας. Σχεδόν ένας στους πέντε άντρες και γυναίκες άνω των 50 που παθαίνουν κάταγμα ισχίου, θα πεθάνουν μέσα σε ένα χρόνο εξαιτίας των συνεπειών του.

Παρόλο που, από τη στιγμή που θα διαγνωστεί, με την κατάλληλη θεραπεία μπορεί να επιβραδυνθεί η εξέλιξή της και να προληφθούν τα κατάγματα, αρκετές γυναίκες αμελούν να επισκεφθούν το γιατρό, αφού δεν έχουν ενοχλήσεις, με αποτέλεσμα να πάσχουν χωρίς να το γνωρίζουν. Επιπλέον, υπάρχουν περιπτώσεις γυναικών που ενώ έχουν διαγνωστεί με τη νόσο αρνούνται να λάβουν θεραπεία ή δεν συμμορφώνονται σε αυτήν, επειδή «δεν νιώθουν άρρωστες». Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, όταν φτάσει κανείς στο σημείο να νιώθει άρρωστος, τα οστά του θα έχουν ήδη θρυμματιστεί.

Η νόσος

Το οστό είναι ένας ζωντανός ιστός, όπου το νέο οστό αντικαθιστά συνεχώς το παλιό. Η οστεοπόρωση μειώνει την ικανότητα του σώματος να αντικαθιστά τα παλιά οστά με νέα, με αποτέλεσμα αυτά να αδυνατίζουν και όσο περνά ο καιρός να γίνονται πιο ευπαθή σε  κατάγματα. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, τα σημεία που κινδυνεύουν από κάταγμα είναι το ισχίο, η σπονδυλική στήλη και ο καρπός, αλλά τα τελευταία  χρόνια  υπάρχουν δεδομένα ότι κατάγματα  και σε άλλες σκελετικές θέσεις όπως πλευρές, λεκάνη, βραχιονιο  κλπ οφείλονται στην οστεοπόρωση

Οι αιτίες

Πρωταρχικό ρόλο στην εμφάνιση της νόσου παίζει η κληρονομικότητα αλλά και ο τρόπος ζωής. Η φτωχή δίαιτα σε γαλακτοκομικά (ιδίως κατά την παιδική ηλικία και την εμμηνόπαυση), η έλλειψη  άσκησης,   το κάπνισμα, η  υπερβολική κατανάλωση καφέ, τσάι και αλκοολούχων ποτών, καθώς και διάφορα νοσήματα (π.χ. νοσήματα του θυρεοειδούς και του εντέρου) ή φάρμακα (π.χ. κορτιζόνη) είναι οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου για την ελάττωση της οστικής μάζας και την εμφάνιση καταγμάτων. Επειδή τα οιστρογόνα είναι μια πολύ σημαντική ορμόνη για την διατήρηση γερών οστών, η μείωση των επιπέδων τους μετά την εμμηνόπαυση η  κατά τη διαρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας λόγω διαφόρων ενδοκρινολογικών ασθενειών, αυξάνει το ποσοστό εμφάνισης της νόσου.

Τα «θύματα»

Αν και προσβάλλει γυναίκες και άντρες, η οστεοπόρωση εμφανίζεται πιο συχνά σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, ιδιαίτερα σε όσες είχαν πρώιμη εμμηνόπαυση (ή υποβλήθηκαν σε υστερεκτομή) ή καθυστερημένη εμμηναρχή καθώς και σε όσες είναι πολύ λεπτόσωμες ή είχαν οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης.

Παρά τον μύθο ότι είναι μία «αρρώστια για ηλικιωμένες», μπορεί να προσβάλει ακόμη και  νέους ανθρώπους. Ωστόσο, αυτό συμβαίνει πιο σπάνια και συνήθως  υπάρχει κάποιο δευτεροπαθές αίτιο , όπως μακροχρόνια θεραπεία με στεροειδή για την αντιμετώπιση άλλων ασθενειών (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα ,φλεγμονώδης νόσος του εντέρου η άσθμα).

Τα συμπτώματα

Είναι γνωστή ως «η σιωπηλή επιδημία», επειδή τα συμπτώματά της δεν είναι ορατά (σπάνια μπορεί να προκληθεί ελαφρά ραχιαλγία) και οι ασθενείς δεν αισθάνονται άρρωστοι, με αποτέλεσμα να μην καταλαβαίνουν ότι πάσχουν από την ασθένεια. Για την ακρίβεια, στις περισσότερες γυναίκες  η οστεοπόρωση διαγιγνώσκεται μετά από  κάταγμα, καθώς αυτό είναι συνήθως το πρώτο «σύμπτωμα» της ασθένειας.

Η διάγνωση

Επειδή ακριβώς δεν υπάρχουν συμπτώματα είναι επιτακτική η ανάγκη, οι γυναίκες άνω των 50 και οι άντρες άνω των 70 ετών (τα άτομα που έχουν προδιαθεσιακούς παράγοντες νωρίτερα), να υποβάλλονται στις ειδικές εξετάσεις.

Η βασική εξέταση για την διάγνωση της οστεοπόρωσης είναι η μέτρηση οστικής πυκνότητας, (ποσότητα των γραμμαρίων ασβεστίου και των άλλων ανόργανων συστατικών που περιέχουν τα οστά).  Προς το παρόν αποτελεί τον καλύτερο τρόπο για να προβλεφθεί ο κίνδυνος ενός μελλοντικού κατάγματος. Υπάρχουν, ωστόσο, πολλοί ακόμα σκελετικοί και μη σκελετικοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την εξέταση της πιθανότητας κατάγματος.

Η θεραπεία

Οι θεραπευτικές αγωγές κατά της οστεοπόρωσης, επιβραδύνουν την εξέλιξη της ασθένειας και βελτιώνουν την πυκνότητα των οστών, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο καταγμάτων. Μελέτες έχουν δείξει ότι, ανάλογα με την ασθενή τη θέση του κατάγματος και με την θεραπευτική αγωγή που ακολουθείται, ο κίνδυνος καταγμάτων μπορεί να μειωθεί από 16% ως και 70%.

Σήμερα υπάρχει ένα ευρύ φάσμα θεραπευτικών αγωγών κατά της οστεοπόρωσης. Οι ασθενείς σε συνεργασία πάντα με το ιατρό τους έχουν την δυνατότητα να επιλέξουν από θεραπείες που χορηγούνται ημερησίως, εβδομαδιαίως, μηνιαίως, ή ακόμα και ετησίως.

Παράλληλα με τη θεραπεία οι ασθενείς πρέπει να λαμβάνουν ικανές δόσεις ασβεστίου και βιταμίνης D  τα οποία αποτελούν σημαντικά συμπληρώματα για την υγεία των οστών, ειδικά για μια χώρα όπως η Ελλάδα που η πρόσληψη ασβεστίου είναι πτωχή και τα επίπεδα της βιταμίνης D χαμηλά παρά την ηλιοφάνεια.

Η πρόληψη  

Η πρόληψη της νόσου ξεκινά από την νεαρή ηλικία, με σωστή διατροφή και άσκηση, παράγοντες που συμβάλλουν στην δημιουργία γερών οστών και στην εδραίωση ενός ορθού τρόπου ζωής που θα προστατέψει την υγεία των οστών και μετά την ενηλικίωση. Οι παράγοντες αυτοί συντελούν επίσης και στην διατήρηση της υγείας των οστών και αναστέλλουν την εξέλιξη της νόσου, ακόμα και όταν αυτή έχει εμφανιστεί. Ιδιαίτερα ωφέλιμα διατροφικά στοιχεία για την υγεία των οστών είναι το ασβέστιο (γαλακτοκομικά, πράσινα λαχανικά, ψάρια που τρώγονται με το κόκκαλο, αμύγδαλα) και η βιταμίνη D (λιπαρά ψάρια, ιχθυέλαια, συκώτι και κάποιες τροφές που συνήθως εμπλουτίζονται με βιταμίνη D, όπως το γάλα, κάποιες μαργαρίνες, τα δημητριακά και διάφοροι χυμοί).

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ: Εκατομμύρια θάνατοι το χρόνο από άσθμα και ΧΑΠ – Τι λένε οι επιστήμονες

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Καμπανάκι κινδύνου για τα αντιβιοτικά: Η αλόγιστη χρήση τους βλάπτει το ανοσοποιητικό σύστημα

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ: Μεταξωτή καρδιά το μέλλον στη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας