Τι είναι αυτό που κάνει έναν άνθρωπο αηδιαστικό; «Ο χαρακτήρας του», απαντούν οι επιστήμονες, διευκρινίζοντας ότι η «κακία» μπορεί να προκαλέσει αηδία ακόμα και ως σκέψη, χωρίς απαραίτητα να γίνει πράξη. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε νέα μελέτη, η οποία διαπίστωσε, επιπλέον, ότι το συναίσθημα που προκαλούν οι κακές πράξεις (από μόνες τους), δεν είναι άλλο από το θυμό.
Ο θυμός και η αηδία είναι δύο συναισθήματα που συχνά πάνε μαζί, ως αντίδραση στο χαρακτήρα ή τη συμπεριφορά κάποιου, αλλά το συναίσθημα που κυριαρχεί μπορεί να διαμορφώσει το πώς θα δράσουμε, υποστηρίζουν οι ερευνητές.
Προηγούμενα ευρήματα σχετικά με το πότε οι «ηθικές παραβιάσεις» προκαλούν οργή και πότε αποστροφή ήταν διφορούμενα. Εργασία από τον Roger Giner-Sorolla ,του Πανεπιστημίου του Κεντ, είχε δείξει ότι η παραβίαση των ταμπού είναι πιθανό να προκαλέσει αηδία, ενώ η παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων τείνει να προκαλεί θυμό. Ωστόσο, εργασίες της Hanah Chapman, από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και άλλων είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι μερικές φορές αναφέρουν περισσότερο αποστροφή παρά θυμό, όταν θα γίνουν μάρτυρες παραβίασης των δικαιωμάτων ενός ατόμου.
Οι δύο επιστήμονες αποφάσισαν να συνεργαστούν και να εστιάσουν στο ενδεχόμενο ο «κακός χαρακτήρας» να είναι τελικά αυτό που κάνει τη… διαφορά.
Για να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους διεξήγαγαν μία διαδικτυακή έρευνα , σε 87 Αμερικανούς ενήλικες. Οι συμμετέχοντες, αρχικά, κλήθηκαν να διαβάσουν και να αξιολογήσουν δύο σενάρια. Στο ένα σενάριο, ένας άνδρας ανακαλύπτει ότι η μακροχρόνια σύντροφός του τον έχει απατήσει και την χτυπάει, ενώ στο άλλο, αντί να χτυπήσει αυτή, χτυπάει τη γάτα της.
Οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν την φύση των πράξεων και βαθμολόγησαν το ποια από τις δύο ήταν πιο ανήθικη, ποια έπρεπε να τιμωρηθεί πιο αυστηρά και ποια ήταν η πιο κατακριτέα. Αξιολόγησαν, επίσης ,τη φύση των δύο ανδρών και απάντησαν σε ερωτήσεις, σχετικά με το πόσο πιθανό θεωρούσαν να είναι σαδιστής ή άνθρωπος με κατανόηση, έκαστος.
Σε ό, τι αφορά καθαυτό την πράξη, η βία κατά της γάτας βαθμολογήθηκε ως «λιγότερο ηθικά λάθος» από τον ξυλοδαρμό της συντρόφου. Αλλά έκριναν χειρότερα την ηθική του άντρα που χτύπησε της γάτα από εκείνη του άνδρα που χτύπησε τη σύντροφο του.
Σε δύο συμπληρωματικές μελέτες, οι συμμετέχοντες διάβασαν μια σειρά από διαφορετικά σενάρια που ποίκιλλαν ανάλογα με το αν ο βασικός χαρακτήρας ήθελε να βλάψει κάποιον (σημάδι κακού χαρακτήρα, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα) ή απλώς τον έβλαψε. Σε συμφωνία με την πρώτη μελέτη, όταν ο βασικός χαρακτήρας ήθελε να βλάψει κάποιον, οι συμμετέχοντες ανέφεραν αίσθημα αηδίας περισσότερο από θυμό, ακόμη και όταν η σκέψη δεν είχε «μεταφραστεί» σε πράξη. Από την άλλη πλευρά, όταν ο χαρακτήρας προκαλούσε βλάβη ακούσια, οι συμμετέχοντες ανέφεραν περισσότερο συναισθήματα θυμού παρά αηδίας.
«Συνολικά, τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι κακοί άνθρωποι μας προκαλούν περισσότερο αηδία, ενώ οι κακές πράξεις περισσότερο θυμό», δήλωσαν οι συγγραφείς της μελέτης, η οποία δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Psychological Science.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Ανοσο-Ογκολογία: Το νέο «όπλο» στη μάχη με τον καρκίνο
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Οι γυναίκες με αυτό το χαρακτηριστικό κερδίζουν χρόνια – Τι βρήκαν επιστήμονες του Χάρβαρντ
ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ: Μεγάλη μελέτη: Οι ξηροί καρποί προστατεύουν από πολλές ασθένειες (δείτε ποιες)
