Σοφία Νικολάου: Ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί και στην πρώτη κατοικία οφειλετών του Δημοσίου η της τράπεζας 

Αν κάτι έχουμε συνηθίσει στη μνημονιακή καθημερινότητά μας, είναι, δυστυχώς, να ακούμε τα νούμερα των δισεκατομμυρίων των μέτρων και να μένουμε απαθείς. Είτε λόγω της διαβολεμένης συνήθειας των τελευταίων επτά χρόνων, όπου ακούμε μνημόνια και μέτρα, είτε λόγω της σιωπηρής αποδοχής μίας κατάστασης. Μίας κατάστασης που μας περιχαρακώνει όλο και περισσότερο στο προσωπικό μας καβούκι, προτάσσοντας τον αγώνα για επιβίωση ως πρωταρχικό μας μέλημα.

Κανείς μας δεν μπορεί να δεχτεί ως θέσφατο ότι η συνταγή του τετάρτου μνημονίου είναι η συνταγή της επιτυχίας. Σίγουρα υπάρχει κι ένας άλλος δρόμος, ένας δρόμος δημιουργικής ανάπτυξης και όχι ασάφειας. Πώς, όμως, αυτό το τελευταίο μνημόνιο θα επηρεάσει τις ζωές μας και ειδικά αυτόν τον πολύπαθο κλάδο της Δικαιοσύνης, που είναι και ο πλέον ευαίσθητος;

Η αλήθεια είναι πως δεν μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει κάποια συγκεκριμένα άρθρα και να θεωρήσει πως αυτά αποκλειστικά αφορούν στη Δικαιοσύνη. Η έννοια της διαπερνά όλο το Νόμο και πολλές από τις διατάξεις του αφορούν εμμέσως ή αμέσως σε αυτήν.

Τα σημαντικότερα εκ των ζητημάτων που θέτει το τέταρτο Μνημόνιο για τη Δικαιοσύνη είναι οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί (Άρθρα 59-60), η μείωση των προστίμων για Φ.Π.Α. από πλαστά, εικονικά και νοθευμένα φορολογικά στοιχεία (Άρθρο 79) και η θέσπιση ασυλίας των δημοσίων υπαλλήλων και των τραπεζικών στελεχών σε περιπτώσεις «κουρέματος» χρεών (Άρθρο 65).

Ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί

Στα άρθρα 59 και 60 του Πολυνομοσχεδίου περιγράφονται αναλυτικά οι όροι και οι προϋποθέσεις, υπό τις οποίες θα διεξάγονται οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί. Μάλιστα, ενώ ο προ τετάρτου μνημονίου σχεδιασμός προέβλεπε την έκδοση Υπουργικής Αποφάσεως, προκειμένου να ξεκινήσουν, φαίνεται πως ο φόβος της κλιμάκωσης των αντιδράσεων οδήγησε σε κατάρτιση νόμου και ένταξή του στη συμφωνία.

Ιδιαίτερης σημασίας, μετά την περιβόητη «εγκύκλιο Πιτσιλή», που υπενθύμιζε στους υπαλλήλους των Εφοριών την ανάγκη εφαρμογής των διατάξεων του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και στην είσπραξη των Δημοσίων Εσόδων (κατασχέσεις Δημοσίου), τώρα έρχεται να ενταχθεί στον ίδιο τον Κώδικα διάταξη (διά της παραγράφου 5, του άρθρου 60), η οποία επίσης «υπενθυμίζει» ότι οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί θα εφαρμόζονται και για ακίνητα που κατάσχει το Δημόσιο.

Η «όρεξη» της κυβέρνησης, που φαίνεται να έχει αρχίσει να καλύπτει και την πρώτη κατοικία οφειλετών του Δημοσίου, πιστοποιείται και διά Νόμου.

Ουδεμία διάθεση φαίνεται για την προστασία της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμό που επισπεύδεται είτε από το Δημόσιο, είτε από Τράπεζα.

Μείωση προστίμων από Φ.Π.Α. σε πλαστά, εικονικά ή νοθευμένα φορολογικά στοιχεία

Ήδη από την εισαγωγή της βασικής φορολογικής νομοθεσίας (Νόμος 2523/1997), ο νομοθέτης, προσδίδοντας ιδιαίτερη απαξία στην έκδοση και λήψη εικονικών φορολογικών στοιχείων, προσδιόρισε το πρόστιμο του Φ.Π.Α. σε τριπλάσιο από εκείνο που θα έπρεπε να καταβληθεί και δεν καταβλήθηκε. Παρά το γεγονός ότι το καθεστώς αυτό άλλαξε δύο φορές από τότε (Νόμοι 4174/2013 και 4337/2015), δημιουργώντας ασάφειες ως προς το τελικά επιβαλλόμενο πρόστιμο, δεν παύει το Μνημόνιο αυτό, που από τη μία περικόπτει συντάξεις, από την άλλη να προβλέπει μειώσεις προστίμων.

Συγκεκριμένα αναφέρεται στο άρθρο 79 πως το πρόστιμο «υποβιβάζεται» στο μισό της αξίας του Φ.Π.Α. που δεν αποδόθηκε και η υπόθεση είναι ακόμα εκκρεμής. Δηλαδή, αν ένα εικονικό τιμολόγιο αξίας 1000 ευρώ είχε Φ.Π.Α. 240 ευρώ, το πρόστιμο ήταν 720 ευρώ. Με τη νέα διάταξη, το πρόστιμο «κατρακυλάει» στα 120! Μείωση, δηλαδή, της τάξεως του 75%!

Προφανέστατη στόχευση της διάταξης είναι η αύξηση της εισπραξιμότητας των επιβαλλόμενων προστίμων. Πέραν, όμως, της καταφανέστατης ανισότητας που δημιουργεί με προγενέστερες και επόμενες περιπτώσεις φοροφυγάδων, που πλήρωσαν ή θα πληρώσουν υπερτριπλάσιο πρόστιμο, έρχεται να πριμοδοτήσει ουσιαστικά μία παράνομη πρακτική ορισμένων επιχειρήσεων, που έχει ως αποτέλεσμα την αποστέρηση από τον κρατικό κορβανά πολλών χιλιάδων ευρώ εκ των προστίμων.

Είναι, δε, τουλάχιστον προκλητικό, τη στιγμή που θεωρείται φοροφυγάς εκείνος που δεν πληρώνει 500 ευρώ στο Δημόσιο και κινδυνεύει με κατάσχεση του σπιτιού του, να χαρίζονται σε αποδεδειγμένους και μεγάλης κλίμακας φοροφυγάδες ιδιαίτερα υψηλά πρόστιμα. Είναι επίσης προκλητικό η ίδια η Έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους να λέει ξεκάθαρα πως η διάταξη αυτή θα αποστερήσει έσοδα από τα Κρατικά ταμεία, τα οποία, μάλιστα, δεν δύναται να υπολογιστούν!

Τα θέματα αυτά άπτονται της περιφέρειας ή του πυρήνα της πολύπαθης Δικαιοσύνης. Υπάρχουν και πολλά άλλα ζητήματα, που αφορούν, π.χ. σε περικοπές συντάξεων και επιδομάτων και είναι δεδομένο πως θα τύχουν επεξεργασίας από τη Δικαιοσύνη, κατόπιν προσφυγών των θιγομένων.

Στις γενικές του γραμμές, το τέταρτο Μνημόνιο περιλαμβάνει ένα αποτυχημένο μείγμα μέτρων, με ξεκάθαρη προσήλωση στην υπερφορολόγηση ήδη υπερφορολογημένων νομικών και φυσικών προσώπων.

Επίσης, είναι μία συνταγή που εξοντώνει ήδη χαμηλά αμοιβόμενους συνταξιούχους, καθιστώντας το «χάδι» των αντιμέτρων, ανίκανο να επουλώσει τις ήδη χαίνουσες πληγές τους.

Ακόμα, όμως, κι αν περιοριστούμε σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η Δικαιοσύνη, και πάλι η φιλοσοφία των ρυθμίσεων, δεν φαίνεται να δίνει λύσεις. Τελικά, σε γενικές γραμμές…μυρίζει απόλυτη αποτυχία τόσο στα γενικά, όσο και στα ειδικά.

Γράφει η Δικηγόρος Σοφία Χ. Νικολάου, www.sofianikolaou.com