Βασίλης Καρατζάς: «Χρειαζόμαστε μία Interpol για τις θάλασσες»

Η παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία εξετάζει ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος αστυνόμευσης των στενών του Ορμούζ, καθώς προετοιμάζεται για περαιτέρω αναταραχές με πιθανό θύμα τα δεξαμενόπλοια που διέρχονται από μια από τις σημαντικότερες πλωτές οδούς εμπορίας πετρελαίου στον κόσμο.

Οι ανησυχίες των ναυτιλιακών επιχειρήσεων αυξήθηκαν μετά την κατάσχεση από το Ιράν ενός πετρελαιοφόρου βρετανικής σημαίας στην περιοχή την Παρασκευή. Περίπου 30% της συνολικής ποσότητας πετρελαίου που μεταφέρεται μέσω θαλάσσης παγκοσμίως – σχεδόν 17 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως – περνά μέσα από τα Στενά, που περιορίζονται σε μόλις 21 μίλια και αποτελούν επί μακρόν ένα στρατηγικό σημείο στον πλούσιο σε πετρέλαιο Κόλπο.

Η κατάσχεση του Stena Impero, που όδευε προς τη Σαουδική Αραβία, έδειξε πόσο ευάλωτα είναι τα πλοία που διέρχονται από την περιοχή και το πώς επηρεάζεται από τη σύγκρουση Δύσης – Ιράν η ναυτιλιακή αγορά πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Η αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών για την Ενέργεια εκτιμά ότι το 75% υου αργού πετρελαίου και του συμπυκνώματος που διήλθε από τα Στενά το 2018 προοριζόταν για την Ασία, κυρίως την Κίνα, την Ινδία, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και τη Σιγκαπούρη.

Στέλεχος ναυτιλιακής υποστηρίζει ότι τα δεξαμενόπλοια έχουν γίνει «πιόνια» σε μια διπλωματική διαμάχη, καθώς οι εντάσεις έχουν κλιμακωθεί.

Οι ιρανικές δυνάμεις προσπάθησαν να εμποδίσουν τη διέλευση ενός άλλου βρετανικού δεξαμενόπλοιου, του British Heritage, την προηγούμενη εβδομάδα και οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο κατηγόρησαν την Τεχεράνη για δολιοφθορά σε έξι σκάφη στα ανοικτά των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων τον Μάιο και τον Ιούνιο.

Η κατάσχεση του Stena Impero ήταν σε αντίποινα για την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να συλλάβει ένα ιρανικό δεξαμενόπλοιο στα ανοικτά των ακτών του Γιβραλτάρ για φερόμενο λαθρεμπόριο πετρελαίου στη Συρία κατά παράβαση των κυρώσεων της ΕΕ.

Ωστόσο, οι Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν απειλήσει επανειλημμένα ότι θα διαταράξουν τη ροή πετρελαίου και πετροχημικών μέσω του Κόλπου, αφού οι ΗΠΑ αποχώρησαν από την πυρηνική συμφωνία που υπέγραψε το Ιράν το 2015 με παγκόσμιες δυνάμεις. Η επιβολή σοβαρών κυρώσεων από τις ΗΠΑ στην Ισλαμική Δημοκρατία έχει παρεμποδίσει την ικανότητά της να εξάγει αργό πετρέλαιο.

Αν και το δεξαμενόπλοιο χημικών Stena Impero είχε βρετανική σημαία, ο ιδιοκτήτης του ήταν Σουηδός, το πλήρωμά του πολυεθνικό και η δραστηριότητά του διεθνής, δήλωσε ο Bob Sanguinetti, διευθύνων σύμβουλος του Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου. «Αυτό δεν είναι ένα θέμα που αφορά αποκλειστικά στο Ηνωμένο Βασίλειο», πρόσθεσε.

Κάποιοι από τη ναυτιλιακή βιομηχανία ζητούν στρατιωτική παρέμβαση για την προστασία των εμπορικών πλοίων, ενώ άλλοι φοβούνται ότι μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ, επιδεινώνοντας την ήδη εύθραυστη σχέση του Ιράν με τη Δύση.

Οι αποκλίνουσες απόψεις είναι ενδεικτικές της πρόκλησης που αντιμετωπίζουν οι κυβερνήσεις στην προσπάθειά τους να προστατεύσουν τα εμπορικά πλοία, χωρίς να φαίνεται ότι ενεργούν προκλητικά.

Αν και η εξεύρεση διπλωματικής λύσης έπρεπε να αποτελεί προτεραιότητα, είναι επίσης απαραίτητη η μεγαλύτερη ασφάλεια στον Κόλπο, είπε ο κ. Sanguinetti. Ζήτησε έναν διεθνή στρατιωτικό συνασπισμό που να επιτρέπει την ασφαλή διέλευση των εμπορικών πλοίων. «Αν η εντολή του ήταν να παρέχει ασφάλεια και σταθερότητα, θα ήταν καλό», δήλωσε ο κ. Sanguinetti.

Ο Βασίλης Καρατζάς, της εταιρείας ναυτιλιακών συμβούλων Karatzas Marine Advisors, υποστηρίζει ότι οι πλοιοκτήτες ή οι ναυλωτές που προσλαμβάνουν ένοπλους φρουρούς δεν μπορούν μόνοι τους να προστατεύσουν τα πλοία τους από κινήσεις κρατών.

«Χρειαζόμαστε μια Interpol για τις θάλασσες», δήλωσε ο κ. Καρατζάς.

«Υπάρχει μια επείγουσα ανάγκη για ασφάλεια σε διεθνές επίπεδο, για το Στενό του Ορμούζ και άλλα στρατηγικά ναυτιλιακά σημεία σε όλο τον κόσμο. Πώς προστατεύεις τα εμπορικά πλοία από ένα κυρίαρχο κράτος;», λέει χαρακτηριστικά.

«Ας ελπίσουμε ότι η λογική θα επικρατήσει, αλλά δεν είναι αδιανόητο ότι αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να κλιμακωθεί», πρόσθεσε.

Το αργό πετρέλαιο Brent, το διεθνές σημείο αναφοράς, ανέβηκε κατά 2,1% στα 63,23 δολάρια το βαρέλι την Παρασκευή μετά την κατάσχεση του Stena Impero. Ένας έμπορος πετρελαίου με έδρα το Λονδίνο δήλωσε ότι οι συνολικές τιμές αργού ήταν σχετικά σταθερές, επειδή οι αγορές δεν πίστευαν ότι το Ιράν και η Δύση βρίσκονταν σε πορεία προς πόλεμο.

«Όσο για τις φυσικές προμήθειες, είναι εξαιρετικά χαμηλά τα επίπεδα για την ώρα που βρίσκονται σε αυτά τα πετρελαιοφόρα που έχουν πληγεί», δήλωσε ο έμπορος. «Όλοι όμως παρακολουθούμε στενά. Αυτή τη στιγμή οι κυρώσεις κατά της βιομηχανίας πετρελαίου του Ιράν πλήττουν τις προμήθειες περισσότερο από αυτές τις απειλές για τα ίδια τα πλοία μέσω εκδικητικών πράξεων».

Λίγες ώρες μετά την κατάσχεση του πλοίου την Παρασκευή, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν τη δημιουργία της «Επιχείρησης Sentinel», μιας πολυεθνικής ναυτιλιακής προσπάθειας «για την αύξηση της επιτήρησης και της ασφάλειας σε βασικές πλωτές οδούς στη Μέση Ανατολή ώστε να διασφαλιστεί η ελευθερία της ναυσιπλοΐας».

Η κεντρική διοίκηση του αμερικανικού στρατού δήλωσε ότι στόχος της ήταν να εξασφαλίσει την ασφαλή διέλευση και να εξαλείψει τις εντάσεις στον Κόλπο, στα στενά του Ορμούζ, στον Κόλπο του Ομάν και στο στενό Bab el-Mandeb ανοιχτά της Υεμένης. Τον Μάιο, η Ουάσινγκτον ανέπτυξε ομάδα πυρός με αεροπλανοφόρα στην περιοχή και ο Πέμπτος Στόλος του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ έχει εγκατασταθεί εδώ και καιρό στο Μπαχρέιν.

Το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει λίγα ναυτικά περιουσιακά στοιχεία για την προστασία των ναυτιλιακών συμφερόντων του. Το HMS Montrose, μια φρεγάτα που παρενέβη όταν οι ιρανικές δυνάμεις επεδίωξαν να διαταράξουν τη διέλευση του British Heritage, είναι το μόνο μεγάλο πολεμικό πλοίο του Ηνωμένου Βασιλείου στον Κόλπο, αν και το Βασιλικό Ναυτικό διαθέτει επίσης τέσσερα ναρκαλιευτικά στην περιοχή. Ένα δεύτερο βρετανικό πολεμικό πλοίο, το HMS Duncan, είναι καθ’ οδόν προς την περιοχή.

Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου έχει συμβουλεύσει τα βρετανικά πλοία να παραμείνουν έξω από το Στενό του Hormuz «για μια μεταβατική περίοδο».

Ο Richard Meade της ναυτιλιακής επιθεώρησης Lloyd’s List δήλωσε ότι παρόλο που η ναυτιλιακή βιομηχανία θέλει την υπόσχεση για την ασφάλεια από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, «δεν είναι η πιο εύκολη πλωτή περιοχή για να την αστυνομεύσει κανείς».

«Δεν μπορείς απλά να κλείσεις το στενό», πρόσθεσε. «Είναι ήδη μια συγκεντρωμένη πλωτή οδός και οι στρατιωτικές συνοδείες θα επιδεινώσουν μόνο την κατάσταση, λόγω της αυξημένης γεωπολιτικής έντασης».

Αλλά η Amrita Sen, της συμβουλευτικής Energy Aspects, δήλωσε ότι οι ναυτιλιακές συνοδείες θα μπορούσαν να γίνουν ο κανόνας.

«Τα έξοδα ναυτιλίας και ασφάλισης έχουν ήδη αυξηθεί και το πιο πρόσφατο γεγονός θα τα επιδεινώσει», ανέφερε. «Ειδικότερα τα ασιατικά διυλιστήρια θα είναι ακόμη πιο πρόθυμα να αναζητήσουν εναλλακτικές προμήθειες πετρελαίου και οι πλοιοκτήτες θα αναζητήσουν εναλλακτικές διαδρομές, όπου αυτό είναι δυνατόν, αυξάνοντας περαιτέρω το κόστος».

Τα ασφάλιστρα αυξήθηκαν οκτώ έως δέκα φορές τις τελευταίες οκτώ εβδομάδες, σύμφωνα με τον Jonathan Moss, επικεφαλής μεταφορών και ναυτιλίας στο δικηγορικό γραφείο DWF. Η κάλυψη των κινδύνων από πόλεμο θα συνεχίσει να αυξάνεται τις προσεχείς εβδομάδες, δήλωσε ο κ. Moss, εν μέσω ενός «κοκτέιλ αστάθειας».

Έως 30 πλοία με σημαία του Ηνωμένου Βασιλείου δραστηριοποιούνται καθημερινά στον Κόλπο, εκ των οποίων πέντε διέρχονται από το Στενό του Ορμούζ.

Τα δεξαμενόπλοια με σημαία του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν ήδη πληγεί από την αβεβαιότητα σχετικά με την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ, με ορισμένους ιδιοκτήτες να μεταφέρουν πλοία υπό σημαία του Ηνωμένου Βασιλείου σε άλλες χώρες.

Ένας ναυλομεσίτης δήλωσε ότι οι ναυλωτές αξιολογούν με μεγαλύτερη προσοχή τον κίνδυνο να χρησιμοποιήσουν ένα πλοίο του Ηνωμένου Βασιλείου. «Γιατί να προσλάβεις βρετανικό δεξαμενόπλοιο όταν τα άλλα δεν είναι στο στόχαστρο;».

---

© The Financial Times Limited 2024. All Rights Reserved. Not to be redistributed, copied or modified in any way.
mononews.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation.

---