Κεντρικές τράπεζες και κλιματική αλλαγή: Πώς η αβεβαιότητα των δεδομένων επηρεάζει τη νομισματική πολιτική

Προβληματισμούς για την ενδεχόμενη διακινδύνευση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας σε παγκόσμιο επίπεδο, δημιουργεί η αβεβαιότητα των κλιματικών δεδομένων, καθώς σύμφωνα με τους ειδικούς η σύνδεση των κλιματικών στόχων με τη νομισματική πολιτική ενέχει κινδύνους.

Η ακαδημαϊκή κοινότητα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στις κεντρικές τράπεζες επισημαίνοντας ότι ο τραπεζικός τομέας στο σύνολό του, υποτιμά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τονίζει την ανάγκη στελέχωσης των ερευνητικών ομάδων τους, με άτομα με τεχνική εμπειρογνωμοσύνη στις κλιματικές διεργασίες, ώστε να αξιολογηθούν αποτελεσματικά οι πιθανές μακροοικονομικές ρυθμίσεις.

Η σημασία των κλιματικών δεδομένων για τη ρύθμιση της νομισματικής πολιτικής

Ο Lars Peter Hansen, καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Σικάγο δημοσίευσε σχετική μελέτη με τίτλο «Οι Προκλήσεις από την Αβεβαιότητα της Κλιματικής Αλλαγής και τις Φυσικές Καταστροφές για τις Κεντρικές Τράπεζες». Σε αυτή σκιαγραφεί τους κινδύνους που μπορούν να έχουν οι ρυθμίσεις νομισματικής πολιτικής που στοχεύουν στη μείωση των εκπομπών ρύπων, και κάνει λόγο για την αβεβαιότητα των διαθέσιμων μεθοδολογιών.

«Υπάρχουν ανησυχίες πως ο τραπεζικός τομέας στο σύνολό του υποτιμά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τους συστημικούς κινδύνους που δημιουργούν», είπε ο Hansen σε συνέντευξή του στο Chicago Maroon. «Νομίζω θα βοηθούσε η επιστράτευση ειδικών τόσο από την οικονομική πλευρά όσο και από την κλιματική. Υπάρχει γενικά η θέληση να συνδυαστούν αυτές οι δύο με έξυπνο τρόπο», είπε.

Για να διασφαλιστεί ότι οι κεντρικές τράπεζες θα χαράξουν αποτελεσματικές κλιματικές πολιτικές τονίζει την αναγκαιότητα των ποσοτικών μοντέλων και της αποστασιοποίησης των τραπεζών από την πολιτική. Ειδικότερα κάνει λόγο για την ανάπτυξη ποσοτικών σεναρίων, όπου θα προβλέπονται τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα από την εφαρμογή της εκάστοτε κλιματικής πολιτικής. Αντίστοιχα μοντέλα ανήκουν ήδη στα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στην αξιολόγηση μέτρων για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού και για την  ενίσχυση της απασχόλησης.

 Το πρόβλημα που ανακύπτει όμως στην περίπτωση των κλιματικών μοντέλων, είναι πώς τα διαθέσιμα ιστορικά δεδομένα είναι ακόμα ελλιπή, επομένως υπάρχει σημαντική αβεβαιότητα και δεν μπορεί να εγγυηθεί η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων.

 Για αυτό τον λόγο ενθαρρύνει την συνεργασία μεταξύ του τραπεζικού τομέα και των σχετικών ακαδημαϊκών οργανισμών. Ορισμένες κεντρικές τράπεζες, ήδη επενδύουν στην στελέχωση των ερευνητικών τους ομάδων με άτομα με τεχνική εμπειρογνωμοσύνη στις κλιματικές διεργασίες, ώστε να αξιολογηθούν αποτελεσματικά οι πιθανές μακροοικονομικές ρυθμίσεις.

Σημειώνεται ότι το θέμα ήδη απασχολεί τόσο τις κεντρικές τράπεζες όσο και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Γι’ αυτό και η επίτευξη των κλιματικών στόχων της πρόσφατα αναθεωρημένης Συμφωνίας του Παρισίου, έχουν πρόσφατα αποτελέσει τον κεντρικό άξονα για την αναδιάρθρωση της οικονομικής πολιτικής της. Μόλις αυτή την εβδομάδα τόσο η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ όσο και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έκαναν λόγο για σύνδεση της δημοσιονομικής πολιτικής με τους κλιματικούς στόχους. Την ίδια στιγμή, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λα Γκαρντ πρόσφατα αναφέρθηκε στην επίδραση της ενεργειακής μετάβασης στον πληθωρισμό.

Οι κεντρικές τράπεζες λοιπόν ως θεσμικά όργανα με συστημική σπουδαιότητα στη διαμόρφωση των Ευρωπαϊκών πολιτικών καλούνται να κατευθύνουν τις προσπάθειες της Ένωσης.

Ο Πίνακας Δεικτών για την Κλιματική Αλλαγή του ΔΝΤ

Την σημασία της αξιοπιστίας των κλιματικών δεδομένων αναγνωρίζει και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο προχώρησε στη δημιουργία μιας ειδικής βάσης δεδομένων, τον Πίνακα Δεικτών για την Κλιματική Αλλαγή. Το στατιστικό αυτό εργαλείο έχει ως βασική λειτουργία την σύνδεση των κλιματικών διαστάσεων με τους παγκόσμιους οικονομικούς δείκτες.

Όπως αναφέρει και η Γενική Διευθύντρια, Kristallina Georgieva:

«Για την ανάπτυξη των κατάλληλων πολιτικών προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή, οι κυβερνήσεις πρέπει να διαθέτουν συγκρίσιμες και εμπεριστατωμένες δέσμες δεδομένων. Η νέα βάση δεδομένων του ΔΝΤ θα συντελέσει στην κάλυψη των κενών που υπάρχουν στα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία ώστε να μπορέσουν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής να διεξάγουν τις κατάλληλες μακροοικονομικές και χρηματοοικονομικές αναλύσεις για την επιλογή αποτελεσματικών μέτρων».

Τα μεγέθη που περιλαμβάνονται στον Πίνακα αφορούν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, τις συναλλαγές περιβαλλοντικών αγαθών, τις κυβερνητικές πολιτικές, την ‘πράσινη’ οικονομική δραστηριότητα, και τα ρίσκα που σχετίζονται με την ασφάλεια και την ενεργειακή μετάβαση.