Σε μια συνεδρίαση με καθοριστικό ρόλο για τη χάραξη της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής της επόμενης δεκαετίας, οι Υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ συναντώνται τη Δευτέρα 20 Οκτωβρίου στο Λουξεμβούργο, υπό την προεδρία του Δανού Lars Aagaard και με τη συμμετοχή του Επιτρόπου Ενέργειας και Στέγασης Dan Jørgensen.
Στο επίκεντρο της συζήτησης τίθεται η μείωση του ενεργειακού κόστους, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και η οριστική απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο και θα συμμετέχει τόσο ο υπουργός Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου αλλά και ο υφυπουργός Νίκος Τσάφος.

Τέλος στις ρωσικές ροές έως το 2028

Η ΕΕ προετοιμάζει νέο κανονισμό στο πλαίσιο του προγράμματος REPowerEU, με στόχο την πλήρη διακοπή κάθε εισαγωγής ρωσικού φυσικού αερίου και LNG έως την 1η Ιανουαρίου 2028.
Παρά τη σημαντική πτώση των ροών μετά το 2022, η εξάρτηση δεν έχει εκλείψει: το 2024, οι εισαγωγές από τη Ρωσία αυξήθηκαν στο 19% από 15% το 2023, αντιπροσωπεύοντας περίπου 13% των συνολικών εισαγωγών και ετήσια δαπάνη άνω των 15 δισ. ευρώ.

1

Σύμφωνα με τον οδικό χάρτη που παρουσίασε η Κομισιόν:

  • έως το 2028 θα απαγορευτούν πλήρως οι εισαγωγές μέσω αγωγών και LNG,

  • έως τον Μάρτιο του 2026 κάθε κράτος-μέλος θα πρέπει να υποβάλει εθνικό σχέδιο διαφοροποίησης,

  • ενώ θα εφαρμοστεί αυστηρός μηχανισμός παρακολούθησης για να αποφευχθούν παρακάμψεις.

Όπως επισημαίνεται, η Μόσχα έχει κατ’ επανάληψη «εργαλειοποιήσει την ενέργεια για γεωπολιτικούς σκοπούς», καθιστώντας αδύνατη τη διατήρηση εμπορικής σχέσης εμπιστοσύνης.
Η συμφωνία θεωρείται καθοριστική για την ενεργειακή ανεξαρτησία της ΕΕ, μειώνοντας την έκθεσή της σε ενεργειακούς εκβιασμούς και κρίσεις εφοδιασμού.

Ο εξηλεκτρισμός στο επίκεντρο της νέας στρατηγικής

Δεύτερος πυλώνας της συζήτησης είναι η Στρατηγική Εξηλεκτρισμού, που αναμένεται να παρουσιαστεί επίσημα από την Κομισιόν στις αρχές του 2026.
Η βιομηχανία ευθύνεται σήμερα για το 25% της ενεργειακής κατανάλωσης στην ΕΕ, με μεγάλο ποσοστό να καλύπτεται ακόμη από ορυκτά καύσιμα.
Η σταδιακή μετάβαση στην ηλεκτρική ενέργεια εκτιμάται ότι μπορεί να καλύψει έως και το 90% της ζήτησης του βιομηχανικού τομέα έως το 2035, αξιοποιώντας υπάρχουσες τεχνολογίες, όπως αντλίες θερμότητας και ηλεκτρικούς λέβητες.

Ωστόσο, η επιτυχία της μετάβασης εξαρτάται από μαζικές επενδύσεις σε δίκτυα, αποθήκευση και ευελιξία, καθώς και από τη διαμόρφωση ενός σταθερού και ανταγωνιστικού πλαισίου κινήτρων για τη βιομηχανία.
Οι Υπουργοί θα εξετάσουν μέτρα για την ενίσχυση της ενεργειακής προσιτότητας και της βιομηχανικής ανθεκτικότητας, ενώ την έναρξη της συζήτησης θα σηματοδοτήσει η τοποθέτηση του καθηγητή Jan Rosenow του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Ουκρανία και Μολδαβία: ενεργειακή ανθεκτικότητα εν μέσω κρίσης

Ιδιαίτερο βάρος θα δοθεί και στην ενεργειακή ασφάλεια Ουκρανίας και Μολδαβίας, ενόψει του χειμώνα.
Η Ουκρανία αντιμετωπίζει εκτεταμένες ζημιές στο δίκτυο μεταφοράς ενέργειας λόγω των ρωσικών επιθέσεων, ενώ η ΕΕ έχει διαθέσει 2 δισ. ευρώ μέσω του Ταμείου Στήριξης Ενέργειας και του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας για την αποκατάσταση κρίσιμων υποδομών.

Η Μολδαβία, αν και δεν πλήττεται στρατιωτικά, αντιμετωπίζει υψηλό ενεργειακό κόστος και διακοπές ροών. Έχει εγκριθεί πακέτο στήριξης €250 εκατ. για το 2025 και έκτακτη χρηματοδότηση €30 εκατ. στις αρχές του έτους, με στόχο τη σταδιακή απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια και τη σύγκλιση με την αγορά της ΕΕ.

Η συνεδρίαση, στην οποία θα συμμετάσχουν η Υφυπουργός Ενέργειας της Ουκρανίας Olha Yukhymchuk και ο Υπουργός Ενέργειας της Μολδαβίας Dorin Junghietu, θα επικεντρωθεί στους τρόπους ενσωμάτωσης των δύο χωρών στο ευρωπαϊκό ενεργειακό δίκτυο – βήμα κρίσιμο τόσο για την ασφάλεια εφοδιασμού όσο και για τη γεωπολιτική σταθερότητα της περιοχής.

COP30, προσιτή ενέργεια και ενεργειακή αποδοτικότητα

Στο πλαίσιο της θεματικής “Any Other Business”, η Κομισιόν θα παρουσιάσει:

  • το όραμα της ΕΕ για την ενέργεια και το κλίμα ενόψει της COP30,

  • την πρόοδο στα τριμερή συμβόλαια προσιτής ενέργειας,

  • και τη νέα πλατφόρμα Efficiency Action Forum 2030 για την προώθηση πολιτικών εξοικονόμησης ενέργειας.

Τέλος, θα παρουσιαστεί η ετήσια έκθεση προόδου για την απλούστευση και αποτελεσματικότερη εφαρμογή της ευρωπαϊκής ενεργειακής νομοθεσίας, με στόχο ένα πιο ευέλικτο και διαφανές ρυθμιστικό περιβάλλον.