Σούπερ μάρκετ: Ο «άγνωστος Χ» της κατανάλωσης, το φρένο στις προσφορές και ο κίνδυνος των… ανατιμήσεων

Ένα μεγάλο ερώτημα απασχολεί εδώ και λίγο διάστημα την αγορά και αυτό δεν είναι άλλο από την πορεία της κατανάλωσης κατά τους φθινοπωρινούς μήνες. Η αγωνία είναι διάχυτη καθώς κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πως θα εξελιχθούν τα πράγματα και σε ποιο βαθμό η πανδημία, η οποία εξαπλώνεται θα επηρεάσει την καταναλωτική συμπεριφορά.

Όλα πάντως δείχνουν πως οδεύουμε στο πιο δύσκολο τρίμηνο της τελευταίας δεκαετίας, -μετά και την πρωτοφανή κάμψη που καταγράφει η τουριστική κίνηση -, όπου θα δοκιμασθούν έντονα οι αντοχές των επιχειρήσεων. Ήδη, παράγοντες της αγοράς κάνουν λόγο για μπαράζ λουκέτων και έκρηξη της ανεργίας εάν δεν υπάρξει νέα κυβερνητική παρέμβαση μέσα από γενναία μέτρα στήριξης της επιχειρηματικότητας τόσο σε επίπεδο φόρων όσο και της ρευστότητας.

Εξίσου μεγάλος είναι ο προβληματισμός στο λιανεμπόριο τροφίμων και στους προμηθευτές του. Παρ’ ότι τα σούπερ μάρκετ και η βιομηχανία τροφίμων βρίσκονται στην πλευρά των μεγάλων κερδισμένων της πανδημίας (εκτόξευσαν κέρδη και πωλήσεις μετά την επιβολή του Lockdown), εντούτοις γνωρίζουν καλά πως δεν μπορούν να αισθάνονται απόλυτα ασφαλείς μέσα σε αυτό το εξαιρετικά αντίξοο και ρευστό περιβάλλον.

 «Η μείωση της αγοραστικής δύναμης αναπόφευκτα θα πλήξει και τη ζήτηση για βασικά είδη. Έχει αυταπάτες όποιος νομίζει πως θα μείνει αλώβητος από την βαθιά ύφεση που έρχεται, ακόμη και αν δραστηριοποιείται σε κλάδο που αντέχει περισσότερο σε περιόδους οικονομικής κρίσης», σημειώνει χαρακτηριστικά έμπειρο στέλεχος της αγοράς.

Ο ρόλος των προσφορών…

Σε κάθε περίπτωση, για μια ακόμη φορά οι προσφορές αναμένεται να βρεθούν στο επίκεντρο, καθώς έχουν εξελιχθεί σε βασικό εργαλείο για την προσέλκυση των καταναλωτών. Αυτή την φορά όμως εκτιμάται πως θα είναι μικρότερες σε ένταση και μέγεθος, τουλάχιστον στα ράφια των σούπερ μάρκετ.

Κορυφαίος παράγοντας της βιομηχανίας, ο οποίος επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του αναφέρει πως ήδη από τότε που επιβλήθηκε το lockdown παρατηρείται μια κάμψη στις προωθητικές ενέργειες, μια στρατηγική που όπως λέει επέλεξαν να ακολουθήσουν συνειδητά προμηθευτές και λιανέμποροι με δεδομένη την έκρηξη της ζήτησης και πέτυχαν σημαντική βελτίωση της κερδοφορίας τους.

Ο ίδιος μάλιστα εκτιμά πως εάν χρειαστεί να ξαναπάμε σε γενικό lockdown και οι καταναλωτές σπεύσουν και πάλι μαζικά να προμηθευτούν προϊόντα, τότε οι προσφορές και οι ειδικές εκπτώσεις θα περιορισθούν ακόμη περισσότερο. «Όσο υπάρχει αυξημένη ζήτηση, το πιο πιθανό είναι να σταματήσουν οι προσφορές και να βιώσουμε μια αύξηση του μέσου όρου των τιμών», υπογραμμίζει χαρακτηριστικά

… και ο φόβος των ανατιμήσεων   

Το ενδεχόμενο ανατιμήσεων απασχολεί έντονα την αγορά, η οποία παρακολουθεί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την εξέλιξη των πρώτων υλών σε παγκόσμιο επίπεδο. Η άνοδος που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα σε κάποια τρόφιμα εν μέσω έξαρσης του Covid-19 δημιουργεί ανησυχία για τις επιπτώσεις που μπορεί να προκαλέσει στο κόστος παραγωγής και στις τελικές τιμές των αγαθών.

Σύμφωνα με έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν για δεύτερο συνεχόμενο μήνα τον Ιούλιο, οδηγούμενες κυρίως από τα γαλακτοκομικά και τα φυτικά έλαια. Συγκεκριμένα, ο Δείκτης Τιμών Τροφίμων του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας ήταν κατά μέσο όρο 94,2 μονάδες τον Ιούλιο, αυξημένος κατά 1,2% σε σχέση με τον Ιούνιο και σχεδόν 1% υψηλότερος από τον Ιούλιο του 2019.

Αν και είναι ακόμη νωρίς για οποιεσδήποτε προβλέψεις, στελέχη της βιομηχανίας δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να υπάρξουν κάποιες ανατιμήσεις εάν συνεχισθεί η αύξηση των πρώτων υλών, παρ’ ότι η οικονομία έχει εισέλθει σε φάση ύφεσης.

Η περίπτωση των ΗΠΑ

Ενδεικτική είναι η περίπτωση των ΗΠΑ, όπου οι τιμές των τροφίμων αναμένεται φέτος να καταγράψουν τη μεγαλύτερη αύξηση από το 2011 (!). Σύμφωνα με έκθεση του αμερικανικού Υπουργείου Γεωργίας, οι τιμές θα είναι αυξημένες κατά 3% σε σύγκριση με τον μέσο όρο του 2020 κυρίως λόγω της αυξημένης ζήτησης και των προβλημάτων τροφοδοσίας σε κρέας, πουλερικά και ιχθυηρά.

Ειδικότερα, σύμφωνα με την ανωτέρω έκθεση, προβλέπεται πως μέχρι τέλος του έτους, οι τιμές του βόειου κρέατος θα είναι αυξημένες κατά 8%, του χοιρινού κατά 4,5% και των πουλερικών κατά 3% συγκριτικά με το 2019 ενώ οι τιμές των ιχθυηρών αντιστοίχως θα είναι αυξημένες κατά 2%. Αντιθέτως, η αύξηση των τιμών σε φρούτα και λαχανικά θα είναι της τάξεως της μιας μονάδας.

Η έκρηξη της ζήτησης για τα ανωτέρω προϊόντα ξεκίνησε τον Μάρτιο, όταν οι Αμερικανοί κλήθηκαν να παραμείνουν σπίτια τους για να σταματήσει η διασπορά του κορωνοϊού, τη στιγμή που ο κλάδος της εστίασης γνώριζε δραματική πτώση του τζίρου του, ενώ μεγάλες μονάδες επεξεργασίας κρέατος υπέστησαν σφοδρό πλήγμα από τον ιό και αναγκάστηκαν να αναστείλουν τη λειτουργία τους.

Όπως αναφέρεται σε έκθεση του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Ελληνικής Πρεσβείας στη Νέα Υόρκη, ο συνδυασμός αυξημένης ζήτησης και μειωμένης προσφοράς ευθύνεται για την μεγάλη αύξηση στις τιμές των συγκεκριμένων προϊόντων.