Θαλάσσιος Τουρισμός – Κρουαζιέρα: Ανάπτυξη υποδομών για την εξυπηρέτηση πλοίων στους λιμένες της Ελλάδας

Πάγια πολιτική του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (ΥΝΑΝΠ) και της Γενικής Γραμματείας Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων (ΓΓΛΠΝΕ), είναι ο συνεχής εκσυγχρονισμός και αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών της χώρας, καθώς και η βελτίωση των παρεχόμενων λιμενικών υπηρεσιών.

Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων χάραξης της Εθνικής Λιμενικής Πολιτικής και του γενικού σχεδιασμού της λιμενικής ανάπτυξης, το ΥΝΑΝΠ και η Γενική Γραμματεία  Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων, επιδιώκει και προωθεί την επιτάχυνση των διαδικασιών ολοκλήρωσης των προγραμματισμένων λιμενικών έργων από τις αρμόδιες Υπηρεσίες εκτέλεσής τους, καθώς και της εκπόνησης σχετικών μελετών βελτίωσης – αναβάθμισης – εκσυγχρονισμού των λιμένων της χώρας.

Ο θαλάσσιος τουρισμός σε μια χώρα, όπως η Ελλάδα, με χιλιάδες χιλιόμετρα ακτογραμμής, με εκατοντάδες μικρά και μεγάλα νησιά και φιλόξενη θάλασσα, αποτελεί σημαντική πρόκληση για την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών και της Εθνικής Οικονομίας γενικότερα.

Ο έντονα νησιωτικός χαρακτήρας της Ελλάδας, επικουρούμενος από την ποιότητα και τον πλούτο των φυσικών και ιστορικών πόρων, δημιουργούν ευνοϊκότατες προοπτικές για την ανάπτυξη του τουρισμού σκαφών αναψυχής (yachting).

Στην Ελλάδα σήμερα, πέρα από τον ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό ιδιωτικών σκαφών αναψυχής που κυκλοφορούν και ελλιμενίζονται, υπάρχουν περίπου 5.000 πλοία αναψυχής που δραστηριοποιούνται ως επαγγελματικά, συνδράμοντας στην Εθνική Οικονομία και καθιστώντας την εκναύλωση πλοίων αναψυχής σε ανερχόμενο κλάδο με δυναμικές προοπτικές.

Ο θαλάσσιος τουρισμός είναι άρρηκτα δεμένος με την κρουαζιέρα και τα μεγάλα κρουαζιερόπλοια που καταπλέουν στους ελληνικούς λιμένες με τη μορφή πλωτών ξενοδοχείων.

Η Μεσόγειος άλλωστε αποτελεί προνομιακό προορισμό για τους τουρίστες της κρουαζιέρας, στοιχείο που αποδεικνύεται από το γεγονός ότι οι εννέα στους δέκα πιο δημοφιλείς προορισμούς της κρουαζιέρας στην Ευρώπη βρίσκονται στην περιοχή της Μεσογείου. Αυτό οφείλεται στο ιδιαίτερο ενδιαφέρον που παρουσιάζει η Μεσόγειος από άποψη ιστορίας και πολιτισμού, ποικιλομορφίας και πολυπολιτισμικότητας, σε συνδυασμό με το εξαιρετικό κλίμα, το υψηλό επίπεδο ασφάλειας και προστασίας που εγγυώνται τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις εύκολες τελωνειακές διατυπώσεις στον κοινοτικό χώρο και τη ζώνη του ευρώ.

Στο πλαίσιο αυτό η Ελλάδα αποτελεί έναν από τους βασικούς προορισμούς κρουαζιέρας στη Ν.Α. Ευρώπη. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Cruise Lines International Association (CLIA) Ευρώπης, ο Πειραιάς αλλά και άλλοι Ελληνικοί λιμένες όπως η Ρόδος, η Σαντορίνη, η Κέρκυρα, το Κατάκολο, η Μύκονος, η Πάτμος, το Ηράκλειο, τα Χανιά, η Κεφαλονιά, το Ναύπλιο και άλλοι λιμένες, κατατάσσονται ανάμεσα στους πιο δημοφιλή λιμένες προσεγγίσεων στην Ευρώπη σε αφίξεις κρουαζιερόπλοιων στη Μεσόγειο.

Οι λιμένες κρουαζιέρας διακρίνονται σε home – ports, δηλ. λιμένες που αποτελούν αρχικό ή τελικό ή ακόμα και τα δύο σημεία για μια κρουαζιέρα, ports of call δηλ. λιμένες που προσεγγίζει ένα κρουαζιερόπλοιο κατά τη διάρκεια της κρουαζιέρας και hybrid ports δηλ. λιμένες που αποτελούν μίγμα των δύο προηγούμενων κατηγοριών, καθώς δρουν ως το αρχικό ή /και το τελικό σημείο για μερικά δρομολόγια κρουαζιέρας, αλλά και δρουν ως ενδιάμεσο σημείο για άλλα.

Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον των λιμένων κρουαζιέρας εστιάζεται στο να αποτελέσουν λιμένες εκκίνησης / τερματισμού (home ports) για μία ή περισσότερες εταιρείες κρουαζιέρας για να επωφεληθούν, τόσο ο λιμένας όσο και οι τοπικές κοινωνίες από τις ευκαιρίες αύξησης του εισοδήματος που δημιουργούν οι παροχές υπηρεσιών home porting.

Σε κάθε περίπτωση δημιουργούνται σημαντικές ευκαιρίες για την ανάπτυξη του κλάδου, υπό την προϋπόθεση εκσυγχρονισμού του νομοθετικού πλαισίου, της παροχής σχετικών κινήτρων και τον εκσυγχρονισμό των λιμενικών εγκαταστάσεων, καθώς η ανεπάρκεια των τελευταίων έχει οδηγήσει στο φαινόμενο πολλά τουριστικά σκάφη αναψυχής να εξυπηρετούνται σήμερα σε διάφορους λιμένες γενικού χαρακτήρα (επιβατικούς, αλιευτικά καταφύγια κλπ.) ή και σε φυσικούς όρμους / κόλπους, χωρίς λιμενική υποδομή.

Επίσης, θα ήθελα να τονίσω την  ιδιαίτερη σημασία της ενίσχυσης του home–porting στους Ελληνικούς λιμένες, αλλά και η σημασία που έχει η προβολή των νησιών μας στο εξωτερικό, η δημιουργία κλίματος ασφάλειας για τα πλοία, τους επιβάτες, και τα πληρώματα, καθώς και η αναγκαιότητα ανάδειξης του γεγονότος ότι οι  λιμενικές μας υποδομές έχουν βελτιωθεί σημαντικά και καταβάλλεται συνεχής προσπάθεια για την περαιτέρω αναβάθμιση τους.

Το ΥΝΑΝΠ έχει κατά καιρούς γίνει αποδέκτης αιτημάτων από πολλούς φορείς διαχείρισης λιμένων, οι οποίοι κρίνουν ότι ο λιμένας ευθύνης τους θα πρέπει να αναβαθμιστεί, ώστε να δύναται να υποδεχτεί κρουαζιερόπλοια, θεωρώντας δεδομένο ότι με τον τρόπο αυτό θα αυξηθούν κατακόρυφα οι επισκέψεις τουριστών και κατά συνέπεια ο τζίρος στις εν λόγω περιοχές.

Με την υποχρεωτική εκπόνηση των Master Plan στα πλαίσια του ν. 4150/2013, και με βάση τα μέχρι σήμερα υποβληθέντα Master Plan, προκύπτει ότι στους περισσότερους λιμένες (εάν όχι σε όλους), συμπεριλαμβάνονται και κρηπιδώματα εξυπηρέτησης κρουαζιερόπλοιων. Οι προτάσεις αυτές υποβάλλονται μεμονωμένα από κάθε φορέα διαχείρισης λιμένα, χωρίς να υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός, και έτσι η Ε.Σ.Α.Λ. λειτουργεί τελικά με ένα καθεστώς first come – first served.

Δεδομένου ότι τόσο για οικονομικούς, αλλά και για λόγους σκοπιμότητας δεν είναι δυνατή η αναβάθμιση όλων των λιμένων της χώρας προκειμένου να δύνανται να εξυπηρετούν κρουαζιερόπλοια, κρίνεται σκόπιμο να ιεραρχηθούν οι λιμένες αναφορικά:

 α) με το ενδιαφέρον που αυτοί παρουσιάζουν εκ μέρους των ναυτιλιακών εταιρειών κρουαζιερόπλοιων,

β) με τις δυνατότητες των υφιστάμενων εγκαταστάσεων για αναβάθμιση τους με στόχο την εξυπηρέτηση  κρουαζιερόπλοιων, είτε ως λιμένες home ports είτε και ως λιμένες ports of call, και

γ) τις λοιπές υποδομές που υπάρχουν στην περιοχή (π.χ. αεροδρόμια ), ώστε να αναβαθμιστούν ως home ports.

Βασικός στόχος της προσπάθειας του ΥΝΑΝΠ, είναι η σύνταξη ενός συνολικού αναπτυξιακού προγράμματος για τους λιμένες κρουαζιέρας (home ή call ports), ώστε να βοηθηθούν στο έργο τους φορείς διαχείρισης λιμένων και η Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων (Ε.Σ.Α.Λ.).

Παράλληλα η παρουσίασή του στις ξένες εταιρείας κρουαζιέρας, θα καταδείξει  το ενδιαφέρον της πολιτείας για τον τουριστικό κλάδο του θαλάσσιου τουρισμού και  της κρουαζιέρας και θα συμβάλλει περαιτέρω στην ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος.

Σε κάθε περίπτωση δημιουργούνται σημαντικές ευκαιρίες για την ανάπτυξη του κλάδου, υπό την προϋπόθεση εκσυγχρονισμού του νομοθετικού πλαισίου, της παροχής σχετικών κινήτρων και τον εκσυγχρονισμό των λιμενικών εγκαταστάσεων, καθώς η ανεπάρκεια των τελευταίων έχει οδηγήσει στο φαινόμενο πολλά τουριστικά σκάφη αναψυχής να εξυπηρετούνται σήμερα σε διάφορους λιμένες γενικού χαρακτήρα (επιβατικούς, αλιευτικά καταφύγια κλπ.) ή και σε φυσικούς όρμους / κόλπους, χωρίς λιμενική υποδομή.

Εν κατακλείδι, για την περαιτέρω όμως ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος και της κρουαζιέρας προτείνονται:

• Η πραγματοποίηση από κοινού συναντήσεων εκπροσώπων της Ένωσης Εφοπλιστών Κρουαζιερόπλοιων, των Φορέων Διαχείρισης Λιμένων, στελεχών της Γενικής Γραμματείας Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων και του Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ., για την ιεράρχηση  των δυνατοτήτων των λιμένων για αναβάθμιση  των λιμενικών υποδομών αναφορικά με την εξυπηρέτηση των τουριστικών πλοίων.
• Προώθηση διαλόγου και συνεργασίας μεταξύ Ελλήνων και ξένων πρακτόρων κρουαζιέρας (cruise ship operators), φορέων διοίκησης χρήσης και εκμετάλλευσης λιμένων και άλλων εμπλεκομένων.
• Ανάπτυξη καινοτόμων ιδεών και συγκέντρωση στοιχείων σχετικά με το θαλάσσιο τουρισμό και την κρουαζιέρα.
• Διαφοροποίηση του προϊόντος για την ικανοποίηση και του πιο απαιτητικού πελάτη (Θαλάσσιος Τουρισμός).
• Προσφορά Πακέτων Τουριστικών Προϊόντων – Σύνδεση και προώθηση τουριστικών αξιοθέατων ενδοχώρας – guest hosting.
• Προσέλκυση επενδύσεων ξένων κεφαλαίων σε Ελληνικούς λιμένες, με σκοπό την βελτίωση των λιμενικών υποδομών κρουαζιέρας.
• Ενθάρρυνση ανάπτυξης ομάδων συνεργασίας, δικτύων επικοινωνίας, συνεργειών (clusters) κ.τ.λ, με τη συμμετοχή Ελλήνων και Ξένων Επενδυτών.
• Εκμετάλλευση κάθε δυνατού χρηματοδοτικού εργαλείου (π.χ ΕΣΠΑ – Europa).
• Επέκταση της τουριστικής περιόδου – Εύρους εποχικότητας – Χειμερινός τουρισμός.

Σημαντικό ρόλο καλείται να επιτελέσει το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (ΥΝΑΝΠ), με δεδομένο ότι πάγια πολιτική του είναι ο συνεχής εκσυγχρονισμός και αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών της χώρας, καθώς και η βελτίωση των παρεχόμενων λιμενικών υπηρεσιών.

 Η στρατηγική του ΥΝΑΝΠ, οφείλει να εδράζεται στο τετράπτυχο:

• Αναβάθμιση Λιμενικών Υποδομών,
• Ασφάλεια Λιμένων,
• Ποιότητα Υπηρεσιών,
• Συνεργασία με την Τοπική Κοινωνία.

Επίσης με Κοινή Απόφαση των Υπουργών Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής – Τουρισμού, έχει συσταθεί η Εθνική Συντονιστική Επιτροπή Κρουαζιέρας για την καταγραφή των προβλημάτων λιμενικών υποδομών και υπηρεσιών στους κυριότερους λιμένες υποδοχής κρουαζιέρας.

Η επιτροπή ξεκίνησε τη λειτουργία της την 27-07-2016, με κύριο στόχο την ανάπτυξη ενιαίας στρατηγικής για την προώθηση των απαιτούμενων μέτρων και κινήτρων βελτίωσης και ανάπτυξης του κλάδου και για την αύξηση των ωφελειών.

Διαβάστε επίσης: 

Κωστής Φραγκούλης (Propeller Club): Τιμά 27 ναυτιλιακές εταιρείες εισηγμένες στις Κεφαλαιαγορές των ΗΠΑ

Κώστας Δελαπόρτας: Ένα ακόμη νεότευκτο για την Meadway Shipping – Οκτώ τα υπό κατασκευή πλοία της

215 τάνκερ από 41 σημαίες απενεργοποίησαν το σύστημα AIS – Μετέφεραν 102,4 εκατ. βαρέλια ρωσικού πετρελαίου

──────────────────

Εκλογές 2023