Ναυτιλιακά καύσιμα: Σε πλήρη εξέλιξη η πιο μεγάλη αλλαγή – Οι αβεβαιότητες, τα προβλήματα και η εγκύκλιος της ΕΕΕ

Από τα νησιά Σαμόα και Κιριμπάτι, που υποδέχονται πρώτα την αλλαγή του χρόνου, ξεκινάει σε λίγες ώρες και επίσημα μια νέα εποχή για την παγκόσμια ναυτιλία με την χρήση ενός νέου καυσίμου που εκπέμπει στην ατμόσφαιρα πολύ λιγότερο θείο.

Σύμφωνα με τις αποφάσεις του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού, από την 1η Ιανουαρίου 2020 για να είναι συμβατά τα πλοία σε όλο τον κόσμο με τον νέο κανονισμό, γνωστό ως «ΙΜΟ 2020», θα πρέπει να καίνε καύσιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο (0,5%) ή να χρησιμοποιήσουν scrubbers, δηλαδή συστήματα καθαρισμού που θα καθαρίζουν τα καύσιμα μεγαλύτερης περιεκτικότητας σε θείο ή άλλα μίγματα που θα έχουν ισοδύναμα αποτελέσματα με τα καύσιμα μειωμένου θείου.

Για πρώτη φορά σε παγκόσμιο επίπεδο επιχειρείται μία τόσο μεγάλη και απότομη μεταβολή στο ναυτιλιακό κλάδο με αποτέλεσμα παρά τις προετοιμασίες όλων για τη νέα εποχή, οι αβεβαιότητες να είναι ακόμη πολλές και αφορούν όχι μόνο τις τιμές αλλά και τη διαθεσιμότητα των νέων καυσίμων, τη συμβατότητά τους με τις απαιτήσεις του κανονισμού, όπως επίσης και την ασφάλεια ορισμένων εξ αυτών.

Η αλλαγή, όπως υπολογίζουν οι αναλυτές του Poten & Partners, επηρεάζει περισσότερα από 60.000 πλοία παγκοσμίως. Από το σύνολο του παγκόσμιου εμπορικού στόλου μόλις το 1% τροφοδοτείται με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), το οποίο είναι ήδη καύσιμο που συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του νέου κανονισμού.

Επίσης, σύμφωνα με τους Clarkson’s Research, μέχρι τέλους Δεκεμβρίου του 2019 τα πλοία που εγκατέστησαν scrubbers ανέρχονται σε 1.945 και αντιστοιχούν στο 10% της παγκόσμιας χωρητικότητας που ανέρχεται σε 1,46 δισ. gt. Μέχρι το τέλος του 2020 συνολικά 3.800 πλοία ή το 19% του παγκόσμιου στόλου σε tonnage θα έχουν εγκαταστήσει scrubbers, με την συντριπτική πλειοψηφία των εφοπλιστών να στρέφεται στα λεγόμενα συμμορφούμενα με τον κανονισμό καύσιμα που σημαίνει χρήση πετρελαίου εσωτερικής καύσης πολύ χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο (VLSFO) ή πετρελαίου εσωτερικής καύσης χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο (LSMGO).

Σύμφωνα με τους αναλυτές ήδη στην πετρελαϊκή αγορά παρατηρείται το φαινόμενο να μειώνεται σταδιακά η παραγόμενη ποσότητα καυσίμων υψηλής περιεκτικότητας σε θείο ενώ αυξάνεται η ζήτηση και η παραγωγή καυσίμων υψηλού θείου. Επίσης μεγαλώνει η διαφορά στις τιμές μεταξύ των δυο ειδών καυσίμων.

Σύμφωνα με το S & P Global Platts, η διαφορά τιμής μεταξύ του καυσίμου χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο (0,5%) και του υψηλής περιεκτικότητας 380 CST, έχει διευρυνθεί σε ένα νέο ρεκόρ ύψους 420 δολ / mt, στις αρχές της εβδομάδας και τρεις ημέρες πριν από την εφαρμογή του νέου κανονισμού ΙΜΟ 2020. Έτσι μέχρι στιγμής δείχνει ότι όσοι επένδυσαν σε scrubbers είναι κερδισμένοι. Όμως από την άλλη πλευρά οι έχοντες εγκαταστήσει scrubbers θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα απόσβεσης της επένδυσης, αν δεν έχουν μεριμνήσει να έχουν συμβόλαια προμήθειας του παλαιού καυσίμου για μεγάλο χρονικό διάστημα καθώς η παραγωγή καυσίμων υψηλού θείου μειώνεται συνεχώς.

Εκτός από την διαφορά στις τιμές οι αβεβαιότητες αφορούν στη διαθεσιμότητα των νέων καυσίμων και την ασφαλή χρήση ορισμένων εξ αυτών.

Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν αναφερθεί ελλείψεις συμμορφούμενων καυσίμων σε ορισμένες περιοχές (όπως το Γιβραλτάρ, όπου τα πλοία έπρεπε να περιμένουν έως και επτά ημέρες για εφοδιασμό), ενώ σε ορισμένα άλλα λιμάνια αναφέρθηκαν μειωμένα αποθέματα καυσίμων υψηλής περιεκτικότητας σε θείο, καθώς (HSFO) οι προμηθευτές προτιμούν τα νέα καύσιμα μειωμένου θείου, αναφέρει ο Poten & Partners.

Επίσης, αίσθηση προκάλεσε η προειδοποίηση από τον βρετανικό νηογνώμονα Lloyds Register, στις 23 Δεκεμβρίου, ότι ορισμένα από τα καύσιμα πετρελαίου πολύ χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο (VLSFO) που πωλούνται στη Σιγκαπούρη έχουν δείξει επίπεδα ιζημάτων πάνω από το πρότυπο ISO, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν με βλάβη οι κινητήρες των πλοίων.

Τα προβλήματα θέματα διαθεσιμότητας και ασφαλούς χρήσης των νέων καυσίμων τα είχε επισημάνει έγκαιρα και η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) υπογραμμίζοντας την ανάγκη λήψης υποχρεωτικών μέτρων. Έπειτα από τις παρεμβάσεις αυτές σχετική εγκύκλιος του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2019, που προτρέπει τα κράτη-μέλη του Οργανισμού να υποβάλουν στοιχεία σε αυτόν αναφορικά με τη διαθεσιμότητα και τις παραμέτρους ποιότητας των καυσίμων που χρησιμοποιούν τα πλοία, αφού ανακτήσουν σχετικά δεδομένα σε συνεργασία με τρίτα μέρη, όπου ενδείκνυται, και να διασφαλίσουν, πριν από την υποβολή στον UN ΙΜΟ, την ακρίβεια των δεδομένων αυτών (third-party data).

Τέλος η ΕΕΕ, με εγκύκλιο προς τα μέλη της, ζητά να ενημερώνεται σχετικά με περιστατικά δυσλειτουργιών που έχουν εμφανισθεί ή τυχόν εμφανισθούν σε υπό διαχείριση ελληνόκτητα πλοία και οφείλονται σε παράγοντες ποιότητας / ασφαλείας τού προς χρήση παραδοθέντος σε αυτά καυσίμου.