Κώστας Χλωμούδης: Η παραχώρη των λιμένων είναι μια μορφή σύγχρονης αποικιοκρατίας

«Η παράδοση του δημόσιου χώρου σε κέντρα λήψης αποφάσεως εκτός της θεσμικής “πολιτικής” λειτουργίας της Χώρας, χωρίς λογοδοσία στην κοινωνία και σχεδόν με περιορισμένο το ρόλο της εκλεγμένης κυβερνήσεως για πάρα πολλά χρόνια, όπως συμβαίνει με την περίπτωση του ΤΑΙΠΕΔ είναι μια μορφή σύγχρονης αποικιοκρατίας».

Τις επισημάνσεις αυτές διατύπωσε ο καθηγητής Κώστας Χλωμούδης, στην Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής σχετικά με το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής «Κύρωση της από 29 Μαρτίου 2023 Τροποποίησης και Κωδικοποίησης της Σύμβασης Παραχώρησης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της “Οργανισμός Λιμένος Ηγουμενίτσας Α.Ε.” – Κύρωση της από 29 Μαρτίου 2023 Συμφωνίας Τροποποίησης της από 2 Φεβρουαρίου 2018 Σύμβασης Παραχώρησης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της “Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης Α.Ε.”».

Ο Κώστας Χλωμούδης, ο οποίος είπε την άποψη του για τα θέματα λιμένων, ως εμπειρογνώμονας, τόνισε επίσης:

«Είναι προφανές ότι οι τροποποιήσεις των συμβάσεων παραχώρησης με φιλικό διακανονισμό των ενδιαφερομένων “παικτών” είναι μια συνήθης πρακτική διευθέτησης θεμάτων που δεν υπήρχε πρόνοια στην αρχική διατύπωση της σύμβασης. Εκείνο όμως που δεν είναι σύνηθες,, στην διεθνή πρακτική, τόσο σύντομα και τόσες τροποποιήσεις, δια μέσω φιλικών διακανονισμών και στη περίπτωση της Θεσσαλονίκης όπως και για τον Πειραιά και είμαι σίγουρος σύντομα για την Ηγουμενίτσα, γεγονός που φανερώνει τουλάχιστον έλλειμα στη διαμόρφωση του περιεχομένου και τον όρων των συμβάσεων “ολικής παραχώρησης” από τους εμπλεκόμενους φορείς».

Σήμερα πλέον και μετά από δέκα έτη, όλο και περισσότεροι βασικοί παίκτες και θεσμοί, που έχουν λόγο για το μέλλον της λειτουργίας και οργάνωσης των ελληνικών λιμανιών, αρχίζουν να διατυπώνουν και δημόσια, τις επιφυλάξεις τους για το παγκοσμίως πρωτόγνωρο, ελληνικό μοντέλο συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στην λιμενική βιομηχανία, έτσι όπως το δημιούργησε, ανέπτυξε και εφάρμοσε για πρώτη φορά και μέχρι σήμερα μοναδική χώρα περίπτωση, το ΤΑΙΠΕΔ στην Ελλάδα.

Είμαι σίγουρος πως όλοι γνωρίζετε ότι στα μάτια της Δύσης (αναφέρομαι και στην ΕΕ αλλά και στις ΗΠΑ) τα μεγάλα λιμάνια της Ελλάδας έτσι όπως εξελίχθηκε η μετάβαση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος (ΟΛΠ και ΟΛΘ και τώρα πλέον Ηγουμενίτσα) αντιμετωπίζονται γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά με σκεπτικισμό.

Δεν είναι τυχαία η παρέμβαση του κου πρωθυπουργού, κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή, για την ακύρωση των σχεδιασμών και επιλογών του ΤΑΙΠΕΔ στην Αλεξανδρούπολη, γεγονός που από μόνο του καταδεικνύει τις δυνατότητες παρέμβασης της κυβέρνησης σε προβληματικές επιλογές του ΤΑΙΠΕΔ για τα λιμάνια της χώρας και ταυτοχρόνως την έλλειψη υποχρέωσης από τα μνημόνια.

Πράγματι ήταν λογικό να μη μπορούσαμε πριν δέκα χρόνια να προβλέψουμε ότι η ένταση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας θα κλιμακωνόταν, όπως αυτή εμφανίστηκε ήδη από το 2014 με την προσάρτηση της Κριμαίας.

Ούτε ότι η Αγκυρα θα συνέχιζε να προωθεί τις δικές της γεωπολιτικές επιδιώξεις, προς συχνή απογοήτευση συμμάχων της στο ΝΑΤΟ. Να θυμηθούμε αρχικά με τη Συρία και το Κουρδιστάν και κατόπιν από την επαμφοτερίζουσα, για πολλούς, στάση της στον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας. Ούτε εκτιμήσαμε τότε ότι ενώ ο ανταγωνισμός ΗΠΑ – Κίνας ήταν ευδιάκριτος δύσκολα φανταζόμαστε ότι θα λάβει διαστάσεις σαν κι αυτές που έχει σήμερα.

Η αντιπαράθεση των ΗΠΑ με την Κίνα συνέχιζε να κλιμακώνεται, ενώ και η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε αρχίσει να θέτει περιορισμούς στις εξαγορές στρατηγικών υποδομών, όπως οι Λιμενικές και αυτό δεν αφορά πλέον μόνον κινεζικές εταιρείες. Παρακαλώ συγκρατείστε τον όρο “κρίσιμες υποδομές” έτσι όπως αυτός εννοιολογικά ορίζεται, από την περσινή χρονιά, στα ευρωπαϊκά κείμενα με ιδιαίτερη αναφορά στις λιμενικές υποδομές ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος και συμπεριλαμβάνονται στους 9 διαδρόμους μεταφορών του βασικού ευρωπαϊκού μεταφορικού δικτύου TEN-T.

Μέσα σε αυτά τα δέκα χρόνια, πολλοί ήταν αυτοί/ες που συνειδητοποίησαν την επιτακτική ανάγκη για ένα σημαντικό “λιμενικό προγεφύρωμα” της Ευρώπης στην Ελλάδα, άμεσης επιρροής της ελληνικής κυβέρνηση. Ενός “λιμενικού προγεφυρώματος” της Ευρώπης τελικά, στενού και αξιόπιστου συμμάχου των ΗΠΑ και της Ε.Ε.

Αναφερόμαστε στην σημασία των λιμανιών, εκτός από μηχανές οικονομικής ανάπτυξης ως περιουσία εθνική στα πλαίσια της γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής σκακιέρας, κατάσταση που δείχνει ότι τα λιμάνια δεν είναι real-estate, δεν είναι δηλαδή μόνο γήπεδα, κτίρια και ανωδομή για να αξιολογηθεί η αξία τους προς πώληση».

Ο Κώστας Χλωμούδης, τόνισε επίσης ότι κανένα από τα μνημόνια δεν επέβαλε αυτήν την, πρωτόγνωρη παγκοσμίως, μορφή συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στη λιμενική μας βιομηχανία (master concessions) και πρόσθεσε: «Δεν επέβαλε δηλ. προκαθορισμένες επιλογές συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα. Προφανώς δεν συζητάμε για την αξία της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στην οργάνωση και παραγωγή της ελληνικής λιμενικής βιομηχανίας. Αναφερόμαστε στην επιλογή του τρόπου συμμετοχής. Πως δηλαδή θα αξιοποιήσουμε τη δυναμική του λιμενικού ανταγωνισμού και δεν θα καταστήσουμε κρατικά τοπικά μονοπώλια σε ιδιωτικά αντίστοιχα τους.

Σε όλο τον σύγχρονο κόσμο επικρατεί και ηγεμονεύει ως μοντέλο συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στην οργάνωση και παραγωγή του λιμενικού τομέα, αυτό των “ΥΠΟ”παραχωρήσεων, δραστηριοτήτων και λειτουργιών, το landlord όπως έχει επικρατήσει παγκοσμίως και σε κάθε περίπτωση στο σύνολο της Ε.Ε.

Εκεί, στην ΕΕ, απολαμβάνουν την συνύπαρξη Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα διατηρώντας την σημασία του δημόσιου τομέα στο ρόλο της λιμενικής αρχής, για λόγους ρυθμιστικής επιρροής και δημοσίου συμφέροντος.

Η συμβάσεις “Ολικής Παραχώρησης” (master concession) των λιμανιών της χώρας, είναι, τουλάχιστον, ανορθολογική οικονομική επιλογή για τα συμφέροντα οποιουδήποτε κράτους, οποιασδήποτε τοπικής οικονομίας και δεν έχει αποδειχθεί μέχρι τώρα ότι εξυπηρετεί τα συμφέροντα του ευρύτερου τοπικού λιμενικού cluster, της ευρύτερης λιμενικής κοινότητας, της τοπικής οικονομίας και εν τέλει της εθνικής οικονομίας.

Εν τέλει αυτός ο τρόπος συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα υπονομεύει την βασική αρχή του ενδολιμενικού ανταγωνισμού και στην ουσία τους τις βασικές αρχές της φιλελεύθερης οικονομίας».

Διαβάστε επίσης:

Όλοι προεξοφλούν «θρίλερ» στην Performance: Τα δύο σενάρια για τον Γιώργο Οικονόμου – Θα επαναλάβει την «εμπειρία» της Danaos ή έχει άλλο σκοπό;

Ναυπηγήθηκε ηλεκτρικό πλοίο που θα μεταφέρει 2.100 επιβάτες

Οι «καρχαρίες»-εφοπλιστές θέλουν να κατασπαράξουν τους «αδύνατους»;