Στις αρχές του έτους, η δυτική ενεργειακή βιομηχανία άρχισε να εξετάζει με προσοχή τα ενδεχόμενα επανόδου της στη Ρωσία, υπό την προϋπόθεση επίτευξης ειρήνης στην Ουκρανία. Την ίδια στιγμή όμως, ένας άλλος κλάδος είχε ήδη ξεκινήσει να δραστηριοποιείται εκ νέου: Έλληνες εφοπλιστές, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Wall Street Journal, έχουν αποστείλει δεκάδες τάνκερ σε ρωσικά λιμάνια τους τελευταίους μήνες, αναλαμβάνοντας εκ νέου κεντρικό ρόλο στη μεταφορά ρωσικού αργού προς τις διεθνείς αγορές.

Η επιστροφή σε αυτό το ιδιαίτερα κερδοφόρο εμπόριο συμπίπτει με τη φετινή πτώση στις τιμές του πετρελαίου — μια εξέλιξη που καθιστά και πάλι νόμιμη, βάσει των δυτικών κυρώσεων, τη διακίνηση ρωσικού αργού, εφόσον η τιμή του βρίσκεται κάτω από τα 60 δολάρια το βαρέλι.

1

Όπως σημειώνει η WSJ, ανάμεσα στους Έλληνες εφοπλιστές που έχουν επανενεργοποιηθεί είναι οι Ιωάννης Αλαφούζος, Ανδρέας Μαρτίνος και Γιώργος Προκοπίου — ονόματα με βαρύνουσα σημασία στον παγκόσμιο ναυτιλιακό χάρτη.

Οι κινήσεις των Ελλήνων, σύμφωνα με το δημοσίευμα, αντικατοπτρίζουν επίσης τα πρώτα σημάδια προσέγγισης ΗΠΑ–Ρωσίας μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.

Ωστόσο, οι πρόσφατες επικρίσεις του Τραμπ κατά του Βλαντιμίρ Πούτιν —συμπεριλαμβανομένων προειδοποιήσεων για επιπλέον κυρώσεις— εξηγούν γιατί πολλές δυτικές εταιρείες παραμένουν επιφυλακτικές στο ενδεχόμενο επαναδραστηριοποίησης στη Ρωσία.

Οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες διαθέτουν συλλογικά τον μεγαλύτερο στόλο δεξαμενοπλοίων παγκοσμίως, γεγονός που τους προσδίδει σημαντική επιρροή στην αγορά πετρελαίου, αλλά και πρόσβαση σε πολιτικά κέντρα, όπως η Ουάσινγκτον. Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται η Wall Street Journal, μετά από συναντήσεις που είχαν με αξιωματούχους της κυβέρνησης Τραμπ, ορισμένοι Έλληνες εφοπλιστές εμφανίζονται πιο αισιόδοξοι ότι δεν θα στοχοποιηθούν για τη διακίνηση ρωσικών εξαγωγών.

«Όλοι νιώθουν ότι είναι ασφαλές να επιστρέψουν», δήλωσε η Michelle Bockmann, αναλύτρια ναυτιλίας στο Λονδίνο. «Το γενικό κλίμα είναι “όχι στο Ιράν, αλλά ναι στη Ρωσία”».

Εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θέλουν να δώσουν μια ευκαιρία στη διπλωματία, προσθέτοντας ότι υπάρχουν «πολλά διαθέσιμα μέτρα» σε περίπτωση που ο Τραμπ «κρίνει ότι ο Πούτιν δεν ενδιαφέρεται για διαπραγματεύσεις».

Αύξηση του μεριδίου αγοράς

Σύμφωνα με την εταιρεία Vortexa, που παρακολουθεί τη θαλάσσια κυκλοφορία, τα ελληνικά πλοία μετέφεραν το 26% του ρωσικού αργού που εξήχθη από τα λιμάνια της Βαλτικής και του Εύξεινου Πόντου τον Απρίλιο, και το 30% τον Μάρτιο — ποσοστά υπερδιπλάσια από το μερίδιο αγοράς τους το 2024.

Οι περισσότερες ευρωπαϊκές και αμερικανικές εταιρείες δεξαμενοπλοίων αποφεύγουν τη διακίνηση ρωσικού πετρελαίου, θεωρώντας υψηλό το ρίσκο να επιχειρούν σε μια χώρα που βρίσκεται σε πόλεμο με σύμμαχο της Δύσης και υπό καθεστώς κυρώσεων.

Οι Έλληνες εφοπλιστές είχαν σταματήσει ως επί το πλείστο τις μεταφορές ρωσικού αργού στα τέλη του 2023, όταν οι τιμές του πετρελαίου ξεπέρασαν το όριο των 60 δολαρίων ανά βαρέλι — όριο που θεσπίστηκε από τη Δύση για να περιορίσει τα έσοδα της Μόσχας. Αυτό άφησε το πεδίο ανοιχτό στον λεγόμενο «σκιώδη στόλο» των γερασμένων δεξαμενοπλοίων με το ασαφές ιδιοκτησιακό καθεστώς, που δημιουργήθηκε από τη Ρωσία για να παρακάμψει τις κυρώσεις.

Η Ελλάδα είναι μέλος του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συμφώνησε να εφαρμόσει μέτρα για την απομόνωση της ρωσικής οικονομίας μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022.

Ωστόσο, φέτος, η αύξηση της παραγωγής από τη Σαουδική Αραβία, σε συνδυασμό με τις ανησυχίες ότι ο εμπορικός πόλεμος θα πλήξει την παγκόσμια οικονομία, έχει ρίξει την τιμή του Brent κατά 14%, στα περίπου 64 δολάρια το βαρέλι. Το ρωσικό πετρέλαιο διατίθεται ακόμη φθηνότερα, κοντά στα 50 δολάρια το βαρέλι.

Ταυτόχρονα, οι έμποροι πετρελαίου έχουν στραφεί στα ελληνικά τάνκερ για να αντικαταστήσουν δεκάδες πλοία του λεγόμενου «σκιώδους στόλου» που ουσιαστικά τέθηκαν εκτός λειτουργίας λόγω των νέων δυτικών κυρώσεων.

Oι Έλληνες εφοπλιστές που επιστρέφουν στη Ρωσία

Μεταξύ των πλοιοκτητών που στέλνουν ξανά πλοία σε ρωσικά λιμάνια συγκαταλέγονται οι εφοπλιστές Ιωάννης Αλαφούζος, Ανδρέας Μαρτίνος και Γιώργος Προκοπίου, σύμφωνα με ναυτιλιακά δεδομένα και στελέχη του κλάδου που επικαλείται η Wall Street Journal.

Η οικογένεια Αλαφούζου ελέγχει περισσότερα από δώδεκα τάνκερ μέσω της Okeanis Eco Tankers. Κατόπιν αιτήματος των Σκανδιναβών επενδυτών της, η εταιρεία σταμάτησε να μεταφέρει ρωσικό πετρέλαιο το 2023, λίγο μετά την επιβολή των κυρώσεων.

Ωστόσο, η οικογένεια συνέχισε να μεταφέρει ρωσικά πετρελαϊκά προϊόντα με τάνκερ που κατέχει μέσω ιδιωτικών εταιρειών. Τα πλοία, τα περισσότερα από τα οποία φέρουν ονόματα νησιών των Κυκλάδων, έχουν φορτώσει ρωσικό αργό εννέα φορές φέτος, σύμφωνα με τα ναυτιλιακά δεδομένα.

Συνολικά, πλοία συμφερόντων της οικογένειας Αλαφούζου έχουν προσεγγίσει ρωσικά λιμάνια περίπου 140 φορές από την αρχή του πολέμου, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία. Δεκάδες από αυτά τα δρομολόγια αφορούσαν μεταφορές αργού πετρελαίου από το Καζακστάν, το οποίο εξάγεται από τις ρωσικές ακτές στη Μαύρη Θάλασσα.

Η Wall Street Journal αναφέρει στο δημοσίευμα της ότι ο Γιάννης Αλαφούζος είναι εξέχουσα προσωπικότητα στην Ελλάδα, ιδιοκτήτης του ποδοσφαιρικού συλλόγου Παναθηναϊκός, καθώς και εφημερίδας και τηλεοπτικού σταθμού, μεταξύ άλλων επιχειρήσεων. Ο γιος του, Αριστείδης Αλαφούζος, είναι διευθύνων σύμβουλος της Okeanis Eco Tankers.

Ο τελευταίος, είχε δηλώσει πέρυσι σε αναλυτές ότι η ναυσιπλοΐα στη Μαύρη Θάλασσα δεν είναι πιο επικίνδυνη από αυτή στον Περσικό Κόλπο. «Και ο Περσικός είναι μια περιοχή που πάνε όλοι», είπε χαρακτηριστικά.

Η Dynacom Tankers του Γιώργου Προκοπίου έχει φορτώσει ρωσικό αργό πετρέλαιο έξι φορές φέτος, σύμφωνα με τα δεδομένα παρακολούθησης πλοίων.

Η Minerva του Ανδρέα Μαρτίνου έστειλε το πρώτο της δεξαμενόπλοιο για φόρτωση ρωσικού πετρελαίου μετά από πάνω από έναν χρόνο, τον Μάρτιο. Ένα ακόμη πλοίο της Minerva αναμένεται να φορτώσει στο ρωσικό λιμάνι Primorsk της Βαλτικής εντός των επόμενων ημερών.

Και οι δύο εταιρείες έχουν επίσης μεταφέρει δεκάδες φορές ρωσικά προϊόντα, μεταξύ των οποίων ντίζελ και  αργό πετρέλαιο από το Καζακστάν, από ρωσικά λιμάνια μέσα στο 2025.

Εκπρόσωποι της Dynacom και της Minerva δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχόλιο.

Οι ιδιοκτήτες δεξαμενοπλοίων μπορούν να ζητήσουν υψηλότερα ναύλα για να ναυλώσουν τα πλοία τους σε εμπόρους που διακινούν ρωσικό πετρέλαιο, σε σχέση με πιο συμβατικές διαδρομές. Το σχετικό premium αντανακλά εν μέρει το νομικό κόστος και το κόστος συμμόρφωσης δραστηριοποίησης στη Ρωσία. Υπάρχει επίσης λιγότερος ανταγωνισμός, καθώς πολλές δυτικές εταιρείες δεξαμενόπλοιων θεωρούν τη Ρωσία απαγορευμένη.

Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι οι Έλληνες εφοπλιστές ότι οι τρέχουσες απολαβές δικαιολογούν το ρίσκο της μεταφοράς ρωσικού αργού.

Ένας εξ αυτών είναι ο Γιώργος Οικονόμου, ο οποίος διαθέτει στόλο μέσω της TMS Tankers. Ο Οικονόμου είχε δραστηριοποιηθεί έντονα στη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου μετά την επιβολή του πλαφόν στις τιμές στα τέλη του 2022, αλλά αποφεύγει να συμμετάσχει στις μεταφορές αυτής της περιόδου, σύμφωνα με πληροφορίες.

Η TMS περιορίζει πλέον τις ρωσικές δραστηριότητές της σε συγκεκριμένους τύπους μαζούτ.

«Είναι μια ρευστή κατάσταση στην αγορά», σημειώνει ο Βασίλης Καρατζάς, CEO της Karatzas Marine Advisors με έδρα τις ΗΠΑ. «Κάθε πλοιοκτήτης έχει διαφορετική εκτίμηση του ρίσκου».

Διαβάστε ακόμη:

ΕΕ: Πρόταση στη G7 για μείωση του ανώτατου ορίου τιμών στο ρωσικό πετρέλαιο στα 50 δολάρια ανά βαρέλι

Γιώργος Οικονόμου: Τα πλοία της εταιρείας μου εφαρμόζουν τους κανονισμούς για τις κυρώσεις

Οι ναυτιλιακές εταιρείες της οικογένειας Αλαφούζου και οι συνεχιζόμενες μεταφορές ρωσικού πετρελαίου παρά τις κυρώσεις