Πρόσω ολοταχώς για γεωτρήσεις φυσικού αερίου από το 2025 – Ο σχεδιασμός και οι προσδοκίες

Με στόχο να γνωρίζουμε από το 2024 αν η Ελλάδα μπορεί να παράξει φυσικό αέριο, προχωρούν πιο αποφασιστικά από ποτέ οι διαδικασίες για παράλληλες έρευνες στα βορειοδυτικά και τα νοτιοδυτικά σύνορά της.

Και για πρώτη φορά ο στόχος για παραγωγή φυσικού αερίου μπαίνει στο άμεσο μέλλον, καθώς εφόσον οι ερευνητικές γεωτρήσεις πάνε καλά και με δεδομένο ότι ο στόχος για την πραγματοποίησή τους έρχεται πιο μπροστά, η παραγωγή αερίου θα μπορούσε να ξεκινήσει το 2027-2028.

Πλέον η αξιοποίηση των πόρων φυσικού αερίου της Ελλάδας αποτελεί προτεραιότητα  καθώς συνδέεται τόσο με την ενεργειακή μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο ενεργειακό μείγμα όσο και με την ενίσχυση της εφοδιαστικής ασφάλειας. Το ελληνικό φυσικό αέριο μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο — όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την υποστήριξη της ευρύτερης περιοχής και της αυξανόμενης ζήτησης της Ευρώπης για ενεργειακούς πόρους σε μια κρίσιμη στιγμή για την ενεργειακή ασφάλεια.

Σημειώνεται ότι οι δύο περιοχές της Κρήτης είναι οι πλέον υποσχόμενες για την ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Η γεωλογία του κοιτάσματος  είναι αντίστοιχη με τις δομές τύπου Zor, του μεγάλου κοιτάσματος της Αιγύπτου, στις οποίες προσομοιάζουν και οι δομές της Κρήτης. Τα δυνητικά εκτιμώμενα αποθέματα της περιοχής, σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη της ΕΔΕΥΕΠ, είναι της τάξης των 70-90 τρισ. κυβικών ποδιών φυσικού αερίου, ποσότητα ικανή να καλύψει το 15%-20% των ετήσιων αναγκών της Ευρώπης σε φυσικό αέριο.

Τις προσδοκίες ενισχύουν τα πολύ καλά νέα της Κύπρου με την ανακάλυψη του νέου κοιτάσματος (“Cronos-1″) από την κοινοπραξία των Εni Cyprus Limited και TotalEnergies EP Cyprus B.V.. Η γεώτρηση κατέδειξε την ύπαρξη στήλης καθαρού φυσικού αερίου 260 μέτρων και εντόπισε σύμφωνα με τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις, συνολική ποσότητα φυσικού αερίου 2.5 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδών (Tcf).

Συνολικά είναι έξι οι περιοχές της χώρας που συγκεντρώνουν ερευνητικό ενδιαφέρον. Είναι το χερσαίο τμήμα των Ιωαννίνων, το οικόπεδο 2 δυτικά της Κέρκυρας, το οικόπεδο 10 του Κυπαρισσιακού Κόλπου, περιοχή στο Ιόνιο και τα δύο κρητικά οικόπεδα. Αρχικός στόχος της ΕΔΕΥ, η πρόσκτηση 6.500 τετρ. χιλιομέτρων δισδιάστατων δεδομένων τη χειμερινή περίοδο 2022 – 2023.

Υπενθυμίζεται ότι τα δύο θαλάσσια οικόπεδα «Δυτικά Κρήτης» και «Νοτιοδυτικά Κρήτης» παραχωρήθηκαν το 2019 στις εταιρείες Total και Exxon Mobil για έρευνα από κοινού με τα Ελληνικά Πετρέλαια, ωστόσο τον περασμένο Απρίλιο οι Γάλλοι ανακοίνωσαν ότι αποχωρούν. Πλέον, η αμερικανική εταιρεία Exxon Mobil λειτουργεί ως παραχωρησιούχος, επικεφαλής της σχετικής κοινοπραξίας, με ποσοστό 70%, με το υπόλοιπο 30% να ανήκει στα ΕΛΠΕ.

Τα επόμενα βήματα

Ειδικότερα ξεκινάει το πρόγραμμα σεισμικών ερευνών στα δυτικά και νoτιοδυτικά της Κρήτης, αλλά και νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου, στα όρια της ελληνικής ΑΟΖ με την Ιταλία, και χθες η Εθνική διαχειριστική εταιρεία υδρογονανθράκων και ενεργειακών πόρων (η ΕΔΕΥΕΠ), ανακοίνωσε τα επόμενα βήματα στο πρόγραμμα εξερεύνησης κοιτασμάτων φυσικού αερίου της χώρας, με την πραγματοποίηση τρισδιάστατων γεωφυσικών ερευνών στο Βόρειο Ιόνιο (Block 2) και δισδιάστατων γεωφυσικών ερευνών στις παραχωρήσεις Δυτικά και Νοτιοδυτικά της Κρήτης.

Στόχος είναι η απόφαση γεώτρησης εντός του 2024 και διενέργεια της πρώτης ερευνητικής γεώτρησης μέσα στο 2025.

Για ένα τετράμηνο αναμένεται να κάνει “τρισδιάστατες” έρευνες στο βυθό της Κρήτης το σκάφος της εξειδικευμένης σε αυτές τις διαδικασίες νορβηγικής PGS, Sanco Swift, που ήδη, βρίσκεται, σύμφωνα με την ιστοσελίδα marine traffic, για λογαριασμό της ΕΧΧΟΝ Mobil στα θαλάσσια ύδατα της περιοχής από τις 24 Οκτωβρίου.

Σημειώνεται ότι οι τρισδιάστατες έρευνες μπορεί να δώσουν “εικόνα” για συγκεκριμένα σημεία – στόχους στις δύο περιοχές, στα δύο οικόπεδα τα οποία βρίσκονται «Δυτικά» και «Νοτιοδυτικά της Κρήτης». Μάλιστα το σημαντικό είναι ότι έχουν γεωλογικές δομές όμοιες με εκείνες του μεγάλου κοιτάσματος Ζορ στην Αίγυπτο κάτι που δημιουργεί σημαντικές προσδοκίες για τα αποτελέσματα των ερευνών.

Σύμφωνα με την ΕΔΕΥΕΠ, οι γεωφυσικές έρευνες θα πραγματοποιηθούν τους προσεχείς χειμερινούς μήνες με σκοπό την ελαχιστοποίηση τυχόν περιβαλλοντικών επιπτώσεων, σύμφωνα με τα αυστηρότερα και καλύτερα διεθνή πρότυπα για την προστασία του περιβάλλοντος, όπως:

• Χρήση του πρωτοκόλλου «ήπιας εκκίνησης» για να διασφαλιστεί ότι τα θαλάσσια θηλαστικά μπορούν να απομακρυνθούν προσωρινά από την περιοχή διενέργειας των γεωφυσικών ερευνών πριν την έναρξή τους.

• Διπλασιασμός των παρατηρητών των θαλάσσιων θηλαστικών πάνω στα ερευνητικά πλοία που διενεργούν τις γεωφυσικές έρευνες για να διασφαλιστεί η προστασία των κητωδών και άλλων ειδών θαλάσσιας ζωής εντός της ζώνης ασφαλείας.

• Επέκταση της ακτίνας της ελάχιστης ζώνης ασφαλείας γύρω από το πλοίο που διενεργεί τις γεωφυσικές έρευνες σε περίπτωση εντοπισμού μεγάλων θαλάσσιων ζώων.

• Περίοδος αναμονής 30 λεπτών πριν την έναρξη και παύση κάθε εξερευνητικής δραστηριότητας.

• Παθητική ακουστική παρακολούθηση υποβρύχιων ήχων για τη μέτρηση των επιπέδων θαλάσσιου θορύβου για τον εντοπισμό θαλάσσιων θηλαστικών.

• Εφαρμογή ζώνης αποκλεισμού 1 χιλιομέτρου γύρω από τις περιοχές «Natura» καθώς και τις ιχθυοκαλλιέργειες.

• Παρακολούθηση με εναέρια μέσα των κητωδών κατά τη διάρκεια και μετά το πέρας των ερευνών.

• Πλήρης συμμόρφωση με όλους τους εφαρμοστέους κανονισμούς και οδηγίες σύμφωνα με συμβάσεις MARPOL VI και ACCOBAMS και τις κατευθύνσεις του JNCC.

Το οικονομικό όφελος από τις έρευνες

Εκτός από τη σημασία της παραγωγής φυσικού αερίου για την ασφάλεια εφοδιασμού και τη γεωπολιτική δυναμική που προσδίδει στη χώρα, σημαντικό είναι και το οικονομικό όφελος που θα μπορούσε να προκύψει.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΙΕΝΕ στα 250 δισ. ευρώ υπολογίζεται η δυνητική αξία των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, ενώ αναφέρεται  πως στις θαλάσσιες περιοχές όπου έχουν διεξαχθεί αναγνωριστικές σεισμικές έρευνες έχουν ήδη προδιαγραφεί πάνω από 30 πιθανοί ερευνητικοί στόχοι, οι οποίοι με συμπληρωματικές έρευνες θα μπορούσαν να αναδειχθούν σε στόχους ερευνητικών γεωτρήσεων για ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.

Βάσει των στοιχείων που παρουσιάζονται στην έκθεση προκύπτει ότι η Ελλάδα διαθέτει συγκεκριμένα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, παράγει σήμερα μια μικρή ποσότητα πετρελαίου στον Πρίνο και σύντομα θα παράγει σε μία ακόμα γεωγραφική περιοχή, στο Κατάκολο, στην Πελοπόννησο. Γεωλογικά και γεωφυσικά δεδομένα συνηγορούν στο συμπέρασμα ότι η χώρα διαθέτει ορισμένα αξιόλογα κοιτάσματα υδρογονανθράκων, τα οποία, όμως, πρέπει να ερευνηθούν περαιτέρω με σεισμικές και γεωτρητικές μεθόδους προκειμένου να υπολογισθεί και εκτιμηθεί με ακρίβεια το μέγεθός τους και η αποληψιμότητά τους.

Όπως σημειώνει η έρευνα, αν λάβουμε υπόψη ότι θα είναι επιτυχημένο το 1/4 των γεωτρήσεων στις γεωλογικές δομές που έχουν εντοπιστεί στις θαλάσσιες περιοχές του Ιονίου και νοτίως και δυτικώς της Κρήτης, τότε οι δομές αυτές θα μπορούσαν να φιλοξενούν δυνητικά αποθέματα της τάξης των 70 – 90 τρισ. κυβικών ποδιών αερίου, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΔΕΥ, ικανών να καλύψουν το 15%-20% των καταναλώσεων της ΕΕ. Σήμερα, είναι γνωστό ότι από τις υπάρχουσες σεισμικές καταγραφές στον ελλαδικό χώρο είναι χαρτογραφημένες περίπου 40 γεωλογικές δομές, οι οποίες χρήζουν περαιτέρω γεωφυσικών και γεωτρητικών μελετών για την πιστοποίηση κοιτασμάτων φυσικού αερίου.

Αναφορικά με τη διαδικασία πληρωμής του Δημοσίου από τις έρευνες, η μελέτη σημειώνει ότι για τις θαλάσσιες περιοχές στη φάση της έρευνας, τα κρατικά έσοδα προέρχονται από τα ανταλλάγματα υπογραφής, τις στρεμματικές αποζημιώσεις και τα ποσά που καταβάλλονται για την κάλυψη εκπαιδευτικών αναγκών και υποστήριξης των ανθρώπινων πόρων του ΥΠΕΝ και της ΕΔΕΥ. Στη φάση της παραγωγής, το κράτος εισπράττει, επιπλέον των ανωτέρω, το μίσθωμα και τα ανταλλάγματα παραγωγής αλλά και έσοδα από φόρους εισοδήματος, με συντελεστή 25% επί των καθαρών φορολογητέων εισοδημάτων των επιχειρήσεων και φόρους που εισπράττουν οι περιφέρειες με συντελεστή 5% επί των καθαρών φορολογητέων εισοδημάτων, χωρίς ακόμη να έχει διευκρινισθεί πώς θα διαμοιρασθεί αυτό το 5% φορολογίας από τις περιφέρειες.

Διαβάστε επίσης

Μέτρα για τα ευπαθή νοικοκυριά και κίνητρα για μείωση ζήτησης ενέργειας στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης της ΕΕ