Συνέντευξη στην Βίκυ Καρατζαφέρη
Η νέα γενιά της ελληνικής φαρμακευτικής εταιρείας RAFARM εργάζεται αγόγγυστα, με όραμα και υψηλούς στόχους.
Πιστή στη φιλοσοφία του ιδρυτή της Νίκου Ρασσιά, διατηρεί προφίλ εσωστρέφειας, αφήνοντας τους αριθμούς να μιλούν. Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της εταιρείας, Άρης Μητσόπουλος, σε μια από τις σπάνιες συνεντεύξεις του, μιλάει στο Mononews και επισημαίνει ότι η παρούσα συγκυρία ευνοεί το Φάρμακο. Διασαφηνίζει αν η καινοτομία «χωράει» στα γενόσημα και εξηγεί πώς γίνεται εφικτή η επάρκεια των φαρμάκων, η ομαλή λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας και η έγκαιρη πρόσβαση των ασθενών σε φάρμακα προσιτά για την τσέπη τους.
Επιπλέον ο κ. Μητσόπουλος μοιράζεται το όραμά του. Όπως λέει, η εταιρεία θέλει να εξελίσσεται και να γίνει ηγέτης στα οφθαλμικά προϊόντα σε μεγάλες παγκόσμιες αγορές. Γιαυτό εισάγει καινοτομία σε όλα τα στάδια, από την ανάπτυξη ως την παραγωγή.
Η εταιρεία RAFARM σε λίγους μήνες συμπληρώνει μισό αιώνα ζωής και βρίσκεται μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων στην Ελλάδα. Συνεχίζει να επενδύει στην Έρευνα & Ανάπτυξη και εμφανίζει αυξημένη εμπορική δραστηριότητα στην εγχώρια αγορά, όσο και ανάπτυξη στις εξαγωγές – πλέον 6 προϊόντα RAFARM κυκλοφορούν ήδη στις ΗΠΑ.
«Αρπάζουμε τις ευκαιρίες, είμαστε αισιόδοξοι και ανθεκτικοί στα δύσκολα», αναφέρει ο κ. Μητσόπουλος χαρακτηριστικά.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης, που μας παραχώρησε.
Κύριε Μητσόπουλε, η εξωστρέφεια και οι επενδύσεις πόσο ευνοούνται στην παρούσα συγκυρία; Βλέπετε ευκαιρίες για την ελληνική φαρμακοβιομηχανία την επόμενη 5ετία;
Η παγκόσμια κοινότητα βλέπει την Ελλάδα θετικά. Η Ελλάδα είναι πια ισχυρό brand για εξαγωγές και επενδύσεις. Η αύξηση του ΑΕΠ αναμένεται να είναι διπλάσια από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο τα επόμενα χρόνια, η απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αναμένεται να δώσει μεγάλη ώθηση στην οικονομία και η βιομηχανική πολιτική στηρίζει μεταρρυθμίσεις, για να γίνει η Ελλάδα μία χώρα φιλική προς την επιχειρηματικότητα. Ο στόχος είναι να αυξηθεί η συμμετοχή της βιομηχανίας στο ΑΕΠ και να φτάσει το 15%.
Οπότε η τρέχουσα συγκυρία 2021-2027 είναι καλή για την εγχώρια βιομηχανία φαρμάκου και υπάρχουν ευκαιρίες στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Η Ευρώπη έχει πλέον νέα κοινή στρατηγική για την επιστροφή της παραγωγής φαρμάκων. Παράλληλα στην Ελλάδα το Ταμείο Ανάκαμψης υποστηρίζει τις επενδύσεις της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας και αυτή τη στιγμή υλοποιείται ένα σημαντικό επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 1,2 δισ., που στοχεύει στην ανάδειξη της χώρας μας ως παραγωγικό και ερευνητικό κέντρο στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Η εταιρεία παρουσιάζει μεγάλη ανάπτυξη στον κύκλο εργασιών της. Πού αναμένεται να φθάσουν οι εξαγωγές; Ποιες είναι οι χώρες – στόχοι;
Η RAFARM παρουσιάζει αξιοσημείωτη ανάπτυξη στον κύκλο εργασιών και αυτό οφείλεται τόσο στην εμπορική δραστηριότητα, που έχει στην εγχώρια αγορά, όσο και στην ανάπτυξη των εξαγωγών. Ξέρετε τι μας διαφοροποιεί και μας πηγαίνει μπροστά; Ο τρόπος σκέψης και δράσης μας. Αρπάζουμε τις ευκαιρίες, είμαστε αισιόδοξοι και ανθεκτικοί στα δύσκολα. Ανεβάζουμε τον πήχη ακόμη ψηλότερα, για αυτό και έχουμε πετύχει ανάπτυξη 48% στον κύκλο εργασιών τα τελευταία πέντε χρόνια (2018-2022) και 9% στον κύκλο εργασιών του τελευταίου έτους (2022 vs 2021). Μάλιστα ο μικτός κύκλος εργασιών της RAFARM αναμένεται να φτάσει τα 140 εκατ. ευρώ το 2023.
Παράλληλα αξιοποιούμε την καλή συγκυρία των καιρών και εντατικοποιούμε τις επενδύσεις στην Ελλάδα για ανάπτυξη και παραγωγή σύνθετων φαρμακευτικών προϊόντων, ώστε να ανταποκριθούμε στην καλπάζουσα ανάπτυξη της εξαγωγικής δραστηριότητας.
Ξεκινήσαμε τις εξαγωγές το 2004 σε Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Κύπρο, Σουηδία, Δανία, Ιορδανία, Πολωνία, Ισπανία, Πορτογαλία. Το 2014 επεκταθήκαμε στον Καναδά, ενώ το 2017 ήταν χρονιά ορόσημο για τη RAFARM, καθώς είμαστε η 1η ελληνική φαρμακοβιομηχανία που έλαβε πιστοποίηση FDA για την ανάπτυξη και παραγωγή στείρων και σύνθετων φαρμακευτικών σκευασμάτων. Σήμερα εξάγουμε σε 60 χώρες στις 5 ηπείρους. Ήδη 6 φαρμακευτικά προϊόντα μας κυκλοφορούν στις ΗΠΑ και αναμένουμε έγκριση κυκλοφορίας για ακόμη 6.
Θα μείνω λίγο στις ΗΠΑ, καθώς προσφέρουν μεγάλες ευκαιρίες, αλλά ο ανταγωνισμός είναι έντονος και η βιομηχανία γενόσημων φαρμάκων αντιμετωπίζει προκλήσεις. Οπότε για να πετύχουμε, προσπαθούμε να είμαστε από τους πρώτους με γενόσημα στην αγορά των ΗΠΑ, να προσφέρουμε σύνθετα οφθαλμικά και ενέσιμα προϊόντα, που έχουν προστιθέμενη αξία, και να δημιουργήσουμε κοινοπραξίες και σημαντικές συνεργασίες.
Το επόμενο βήμα είναι να ανοίξουμε και την αγορά της Κίνας. Εργαζόμαστε για την υλοποίηση δύο έργων στην Κίνα και αναμένουμε ότι το 2023 θα πάρουμε τις πρώτες εγκρίσεις και το 2024 θα λανσάρουμε τα πρώτα μας προϊόντα.
Ενδεικτικά σας αναφέρω κάποια νούμερα, που δείχνουν τα αποτελέσματα της στρατηγικής μας για τις εξαγωγές: τα τελευταία 5 χρόνια (2019-2023) καταφέραμε να διπλασιάσουμε τις εξαγωγές και να έχουμε CAGR πενταετίας 20%. Για το 2023 αναμένουμε οι εξαγωγές να φτάσουν το 40% του καθαρού κύκλου εργασιών.
Συνοψίζοντας, η ανάπτυξη των εξαγωγών σε νέες αγορές μας οδηγεί σε δυναμική ανάπτυξη και παράλληλα μας βοηθά να βελτιώσουμε τις εσωτερικές μας δυνατότητες σε τομείς όπως η ανάπτυξη και η παραγωγή νέων προϊόντων.
Η δημιουργία νέων υπερσύγχρονων μονάδων παραγωγής πώς «κουμπώνει» με την ανοδική τροχιά της εταιρείας;
Η εξωστρέφεια φέρνει ανάπτυξη και για να καλύψουμε τις ανάγκες για αναπτύξεις νέων φαρμακευτικών προϊόντων και για την παραγωγή τους, υλοποιούμε ένα μακροπρόθεσμο επενδυτικό πρόγραμμα. Οπότε επενδύουμε >13% του καθαρού κύκλου εργασιών στην Έρευνα και Ανάπτυξη σύνθετων στείρων φαρμακευτικών σκευασμάτων, δημιουργούμε νέες υπερσύγχρονες μονάδες παραγωγής και αναπτύσσουμε νέες συνεργασίες, που θα γράψουν το νέο κεφάλαιο για τη RAFARM.
Συγκεκριμένα υλοποιούμε ένα από τα μεγαλύτερα επενδυτικά προγράμματα στην Ελλάδα ύψους 120 εκατ. ευρώ για τα έτη 2021-2027, που περιλαμβάνει: το νέο, υπερσύγχρονο κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D) με εργαστήρια υψηλών τεχνολογικών προδιαγραφών, τη νέα μονάδα παραγωγής στείρων ενέσιμων προϊόντων με τελευταίας τεχνολογίας ρομποτικό μηχανολογικό εξοπλισμό, τη δημιουργία νέων, σύγχρονων εργαστηρίων ποιοτικού ελέγχου με τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμό, το νέο εργοστάσιο παραγωγής στείρων οφθαλμικών και ενέσιμων προϊόντων με σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό, την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και τη χρήση πράσινης ενέργειας για να μειώσουμε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη νέων συνεργασιών με διεθνούς κύρους Πανεπιστημιακά και Ερευνητικά Ιδρύματα, με στόχο την ανάπτυξη καινοτόμων οφθαλμικών προϊόντων νανοτεχνολογίας, για την κάλυψη ακάλυπτων ιατρικών αναγκών για σπάνιες παθήσεις.
Γίνομαι πιο συγκεκριμένος με το τι έχουμε κάνει τα έτη 2021-2023. Έχουμε υλοποιήσει το 48% του επενδυτικού προγράμματος ύψους 58 εκατ. ευρώ. Σημαντικό είναι να τονίσω ότι οι επενδύσεις προέρχονται κυρίως από ίδια κεφάλαια (38 εκατ. ευρώ ή 65%) και γίνονται στην Ελλάδα. Η χρηματοδότηση από ελληνικές τράπεζες ήταν 5 εκατ. ευρώ (2021-2023) και από το Ταμείο Ανάκαμψης 15 εκατ. ευρώ.
Κινητήριος δύναμη για περαιτέρω ανάπτυξη και εξέλιξη της RAFARM είναι η υλοποίηση και η εντατικοποίηση των επενδύσεων, η ανάπτυξη των εξαγωγών. Στόχος μας οι αναπτύξεις σύνθετων φαρμακευτικών σκευασμάτων, η κατάκτηση νέων αγορών και η εδραίωση της εταιρίας ως ένας από τους πιο σημαντικούς παίκτες στην Ευρώπη και στη διεθνή αγορά, με εξειδίκευση στα οφθαλμικά και στα σύνθετα ενέσιμα φαρμακευτικά προϊόντα.
Πόσο ρόλο παίζει το προσωπικό υψηλής κατάρτισης σε μια φαρμακευτική εταιρεία;
Οι άνθρωποι και η εξειδίκευσή τους είναι το πλεονέκτημα της RAFARM. Πόσω μάλλον τώρα, που η τεχνολογία εξελίσσεται ραγδαία, τα επαγγέλματα μετασχηματίζονται, οι ανάγκες για γνώσεις και δεξιότητες αλλάζουν διαρκώς. Ως RAFARM επενδύουμε στο ανθρώπινο κεφάλαιο, υποστηρίζουμε την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων, προσφέρουμε επαγγελματικές προοπτικές και βελτιώνουμε την ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης.
Όπως πιθανά γνωρίζετε, το εκπαιδευτικό υπόβαθρο των εργαζόμενων στον κλάδο παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων παραμένει αρκετά υψηλό, με το 49,5% του συνόλου να είναι Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, ενώ στη μεταποίηση το ποσοστό είναι 37,5% και στο σύνολο της οικονομίας 23,3%, γεγονός που αναδεικνύει την υψηλή εκπαιδευτική κατάρτιση των εργαζόμενων στον κλάδο παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων. Στη RAFARM το 63% των ανθρώπων είναι Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (49% Bachelor, 11% MSc, 3% PhD) και υψηλής εξειδίκευσης.
Όλα αυτά τα χρόνια λειτουργίας της εταιρείας η ομάδα των ανθρώπων μας αναπτύσσει και παράγει προϊόντα όλων των φαρμακοτεχνικών μορφών. Έχουμε, όμως, σημαντική εξειδίκευση σε παγκόσμιο επίπεδο στον τομέα των στείρων προϊόντων (οφθαλμικών και ενέσιμων), καθώς και ειδικών, πολύπλοκων φαρμακοτεχνικών μορφών, συμπεριλαμβανομένων προϊόντων νανοτεχνολογίας και κολλοειδών διαλυμάτων.
Στη RAFARM επενδύουμε στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Καταφέραμε να υπερδιπλασιάσουμε τις θέσεις εργασίας την τελευταία δεκαετία. Μάλιστα πολλές από αυτές είναι υψηλής εξειδίκευσης, και συνεχίζουμε να δημιουργούμε νέες θέσεις εργασίας και να προσελκύουμε ταλέντα. Το επενδυτικό πλάνο 2021-2027 δημιουργεί 300 νέες θέσεις εργασίας και ήδη σήμερα έχουμε δημιουργήσει και καλύψει τις 100 (2021-2023) με ταλαντούχους ανθρώπους.
Επτακόσιοι άνθρωποι απασχολούνται στα διαφορετικά τμήματα της εταιρείας:
• 35% στις παραγωγικές διαδικασίες
• 26% στην Επιχειρησιακή Ανάπτυξη, Πωλήσεις και Μάρκετινγκ
• 16% στη Διασφάλιση Ποιότητας και στον Ποιοτικό Έλεγχο
• 12% στην Ανάπτυξη και στη Φαρμακευτική Τεχνολογία.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να αναφερθώ και στην κουλτούρα της RAFARM, στο ότι εμπιστευόμαστε τους ανθρώπους, υποστηρίζουμε την αλληλεπίδραση, ενδυναμώνουμε τα ταλέντα και επιταχύνουμε την ανάπτυξή τους. Θεωρούμε βασικό πλεονέκτημα της RAFARM την ομάδα των ανθρώπων μας. Για αυτό το επιχειρησιακό πλάνο περιλαμβάνει την ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους, την προσέλκυση ταλέντων και εξειδικευμένων επιστημόνων από το εξωτερικό και την προσφορά επαγγελματικών ευκαιριών σε Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού.
Κύριε Μητσόπουλε «χωράει» η καινοτομία στα γενόσημα;
Έχουμε συνδέσει και πολύ σωστά την καινοτομία με τις νέες δραστικές ουσίες, που πραγματικά προσφέρουν θεραπευτικές λύσεις και καλύτερη ποιότητα ζωής στους ασθενείς. Πέρα, όμως, από την ανακάλυψη νέων δραστικών, υπάρχει ο όρος προστιθέμενη καινοτομία, που αφορά σε υπάρχουσες δραστικές. Και εξηγώ. Καινοτομία υπάρχει, όταν αναπτύσσουμε «φάρμακα προστιθέμενης αξίας». Για παράδειγμα, όταν δραστικές ή συνδυασμοί γνωστών δραστικών παίρνουν ένδειξη σε νέες θεραπευτικές κατηγορίες για κάλυψη ιατρικών αναγκών ή έρχονται να καλύψουν ανάγκες για θεραπεία σπάνιων παθήσεων, ή/και να βελτιώσουν τη συμμόρφωση των ασθενών.
Και ρωτώ, μπορεί η ελληνική φαρμακοβιομηχανία να πρωτοστατήσει στην ανάπτυξη φαρμάκων προστιθέμενης αξίας; Ναι, μπορεί. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία έχει την τεχνογνωσία στην ανάπτυξη και στην παραγωγή, παρουσιάζει έντονη εξωστρέφεια και μπορεί να επενδύσει στην έρευνα μέσω του οικοσυστήματος συνεργασιών με Πανεπιστημιακά Ιδρύματα και Ερευνητικά Κέντρα. Με αυτόν τον τρόπο κάνουμε ένα βήμα μπροστά, εισάγουμε καινοτομία, αυξάνουμε τις δυνατότητες και ανοίγουμε νέα επιχειρηματικά μονοπάτια.
Στην πράξη, ως RAFARM, εισάγουμε καινοτομία, επενδύοντας ετησίως το 13% του καθαρού κύκλου εργασιών της εταιρείας στην Ανάπτυξη. Μάλιστα διαθέτουμε το 20% των πόρων μας για Ανάπτυξη Φαρμάκων Προστιθέμενης Αξίας (VAMs), κυρίως μέσω της ανάπτυξης συνδυασμών γνωστών δραστικών, καθώς και για έρευνα για νέες ενδείξεις.
Υπάρχουν ανεκπλήρωτες ανάγκες στην ελληνική φαρμακοβιομηχανία;
Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία έχει ενεργό ρόλο στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας, για αυτό και χρειαζόμαστε την υποστήριξη με μεταρρυθμίσεις από τα συναρμόδια Υπουργεία για την υλοποίηση επενδύσεων, που έχουν πολλαπλασιαστικά οφέλη για την κοινωνία.
Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η ενθάρρυνση των επενδύσεων της φαρμακοβιομηχανίας διασφαλίζει την επάρκεια των φαρμάκων, την ομαλή λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας και την έγκαιρη πρόσβαση των ασθενών σε οικονομικώς προσιτά φάρμακα. Στο πλαίσιο αυτό η διαμόρφωση ενός ευέλικτου ρυθμιστικού συστήματος αποτελεί προτεραιότητα για τη φαρμακοβιομηχανία.
Εργαλεία όπως ο συμψηφισμός του clawback, με επενδύσεις που κάνει ο κλάδος και το Ταμείο Ανάκαμψης, βοηθούν τη φαρμακοβιομηχανία και έχουν απελευθερώσει εκατοντάδες εκατομμύρια επενδυτικών κεφαλαίων για εργοστάσια, γραμμές παραγωγής, κέντρα Έρευνας και Ανάπτυξης, νέες θέσεις εργασίας και προσέλκυσης νέων επιστημόνων από την Ελλάδα και από το εξωτερικό.
Και ας τονίσουμε για άλλη μία φορά ότι, οι επενδύσεις της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας υποστηρίζουν την επάρκεια φαρμάκων και την πρόσβαση των ασθενών σε απαραίτητες θεραπείες, συμβάλλουν στην εξέλιξη του ελληνικού επιχειρείν, συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της προστιθέμενης αξίας του κλάδου, έχουν πολλαπλασιαστική επίδραση στο ΑΕΠ και συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα του συστήματος υγείας.
Ποιο είναι το όραμά σας; Πού θέλετε να φθάσει η εταιρεία;
Ως RAFARM θέτουμε υψηλούς στόχους και αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε. Γιατί θέλουμε να εξελισσόμαστε και γιατί θέλουμε να γίνουμε ηγέτες στα οφθαλμικά σε μεγάλες παγκόσμιες αγορές.
Για να το πετύχουμε αυτό, εισάγουμε καινοτομία σε όλα τα στάδια, από την ανάπτυξη έως την παραγωγή, επενδύουμε σε εξειδικευμένους επιστήμονες, αναπτύσσουμε νέες συνεργασίες και αξιοποιούμε τα ίδια επενδυτικά κεφάλαια και το Ταμείο Ανάκαμψης, για να δημιουργήσουμε υπερσύγχρονους χώρους έρευνας και παραγωγής. Παράγουμε τεχνογνωσία, δημιουργούμε νέες θέσεις εργασίας, κεφαλαιοποιούμε τη μακρόχρονη εμπειρία μας και αξιοποιούμε την ανοδική πορεία της τελευταίας περιόδου. Μπορούμε να ανταποκριθούμε στην πρόκληση των μεγάλων αγορών και να συνεισφέρουμε στο νέο αναπτυξιακό πρότυπο της χώρας.
Είναι αυτονόητο ότι και το παιδί σας θα ασχοληθεί με αυτόν τον χώρο, συνεχίζοντας την οικογενειακή παράδοση;
Οι γονείς για τα παιδιά τους θέλουν πάντα το καλύτερο. Μου αρέσει να βλέπω τα παιδιά να εξελίσσονται, να βλέπω τη σπίθα στα μάτια τους και το χαμόγελο στο πρόσωπό τους. Αυτό θέλω και για τον γιο μου. Να βρει το εσωτερικό κίνητρο και να ασχοληθεί με αυτό, που του αρέσει. Θέλω να αναπτυχθεί και να ανταποκριθεί στις επαγγελματικές του προκλήσεις με καινοτομία και δημιουργικότητα. Εάν θελήσει να ασχοληθεί με τον φαρμακευτικό κλάδο, θα είμαι δίπλα του υποστηρικτικά και διακριτικά.
Τι σας ξεκουράζει;
Αγαπώ τα ταξίδια, γιατί με φέρνουν σε επαφή με ανθρώπους, τόπους και κουλτούρες. Μου αρέσει να περνάω χρόνο με την οικογένεια και με τους φίλους. Με ξεκουράζει το μπάσκετ και το τένις.
Διαβάστε επίσης
RAFARM: Νέο Campus Έρευνας & Ανάπτυξης – Ποιος είναι ο επιχειρηματίας που επενδύει 65 εκατ. ευρώ
──────────────────
Εκλογές 2023 – Όλη η επικαιρότητα στο mononews.gr
Οδηγός – Πού και πώς ψηφίζω στις 25 Ιουνίου
Δείτε live τον χάρτη των αποτελεσμάτων
RAFARMΆρης Μητσόπουλοςγενόσημαελληνική φαρμακοβιομηχανίαφαρμακοβιομηχανία