Έρχεται η εισφορά άνθρακα για τους εισαγωγείς που ρυπαίνουν-Προοπτικές για την εξαγωγική βιομηχανία

Μέσα στο δεύτερο τρίμηνο του 2021 αναμένεται να ψηφιστεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,  η δημιουργία ενός μηχανισμού συνοριακής προσαρμογής άνθρακα της ΕΕ, που ουσιαστικά σημαίνει επιβολή εισφοράς άνθρακα στους ρυπογόνους εισαγωγείς.

Χθες το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε ψήφισμα για τη δημιουργία ενός μηχανισμού συνοριακής προσαρμογής άνθρακα της ΕΕ, ο οποίος θα είναι συμβατός με το σύστημα του ΠΟΕ, με 444 ψήφους υπέρ, 70 κατά, και 181 αποχές.  Η επιβολή εισφοράς άνθρακα αφορά ορισμένα αγαθά που εισάγονται από χώρες εκτός ΕΕ, εάν αυτές οι χώρες δεν είναι αρκετά φιλόδοξες ως προς την κλιματική αλλαγή.

Ο σχετικός νόμος αναμένεται να ψηφιστεί στο δεύτερο τρίμηνο του 2021,  αλλάζοντας τα  δεδομένα για την ευρωπαϊκή βιομηχανία, κάνοντάς την πιο ανταγωνιστική στην ευρωπαϊκή αγορά αφού μετά την επιβολή της εισφοράς μια σειρά προϊόντων τρίτων χωρών, όπως της Κίνας, που σήμερα είναι φθηνότερα, δεν θα έχουν πια αυτό το πλεονέκτημα.

Ειδικότερα ευνοούνται οι ενεργοβόρες  βιομηχανίες όπως αυτές του τσιμέντου, του αλουμινίου, του χάλυβα, των διυλιστηρίων, του χαρτιού, των χημικών προϊόντων και των λιπασμάτων, οι οποίες συνεχίζουν να λαμβάνουν σημαντικές δωρεάν κατανομές δικαιωμάτων εκπομπών και εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν το 94% των βιομηχανικών εκπομπών της ΕΕ.

Στο ψήφισμα υπογραμμίζεται ότι η υψηλή φιλοδοξία της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή δεν πρέπει να οδηγήσει σε «διαρροές άνθρακα», καθώς δεν θα υπάρχει όφελος από τις παγκόσμιες προσπάθειες που καταβάλλονται για το κλίμα, εάν η παραγωγή στην ΕΕ μεταφερθεί απλά σε χώρες που έχουν λιγότερο φιλόδοξους κανόνες.

Ο νέος μηχανισμός θα πρέπει να είναι μέρος μίας ευρύτερης βιομηχανικής στρατηγικής στην ΕΕ και να καλύπτει όλες τις εισαγωγές προϊόντων και εμπορευμάτων που καλύπτονται από το ΣΕΔΕ της ΕΕ. Οι ευρωβουλευτές τονίζουν ότι ήδη από το 2023, και μετά από τη διενέργεια αξιολόγησης αντικτύπου, ο μηχανισμός θα πρέπει να καλύπτει τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και ενεργοβόρους βιομηχανικούς κλάδους όπως αυτούς του τσιμέντου, του αλουμινίου, του χάλυβα, των διυλιστηρίων, του χαρτιού, των χημικών προϊόντων και των λιπασμάτων, οι οποίοι συνεχίζουν να λαμβάνουν σημαντικές δωρεάν κατανομές δικαιωμάτων εκπομπών και εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν το 94% των βιομηχανικών εκπομπών της ΕΕ.

Η επιβολή εισφοράς άνθρακα,   θα δημιουργήσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο, και θα δώσει επίσης κίνητρο στις βιομηχανίες, τόσο εντός όσο και εκτός ΕΕ, να απεξαρτηθούν από τον άνθρακα σύμφωνα με τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού.

Οι ευρωβουλευτές τονίζουν ότι η εν λόγω εισφορά θα πρέπει να είναι συμβατή με το σύστημα του ΠΟΕ και να μην γίνει λανθασμένη χρήση της, οδηγώντας στην ενίσχυση του προστατευτισμού. Πρέπει συνεπώς να σχεδιαστεί αποκλειστικά για να πληροί τους στόχους για την κλιματική αλλαγή. Τα έσοδα που θα προέλθουν από αυτή την τιμή θα πρέπει να διοχετευθούν μέσω του συστήματος ιδίων πόρων στον Ευρωπαϊκό προϋπολογισμό προκειμένου να ενισχυθούν οι στόχοι της Πράσινης Συμφωνίας, προσθέτουν οι ευρωβουλευτές.

 Ο μηχανισμός να συνδεθεί με το αναθεωρημένο Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών (ΣΕΔΕ)

Ο νέος μηχανισμός θα πρέπει να είναι μέρος μίας ευρύτερης βιομηχανικής στρατηγικής στην ΕΕ και να καλύπτει όλες τις εισαγωγές προϊόντων και εμπορευμάτων που καλύπτονται από το ΣΕΔΕ της ΕΕ. Οι ευρωβουλευτές τονίζουν ότι ήδη από το 2023, και μετά από τη διενέργεια αξιολόγησης αντικτύπου, ο μηχανισμός θα πρέπει να καλύπτει τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και ενεργοβόρους βιομηχανικούς κλάδους όπως αυτούς του τσιμέντου, του αλουμινίου, του χάλυβα, των διυλιστηρίων, του χαρτιού, των χημικών προϊόντων και των λιπασμάτων, οι οποίοι συνεχίζουν να λαμβάνουν σημαντικές δωρεάν κατανομές δικαιωμάτων εκπομπών και εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν το 94% των βιομηχανικών εκπομπών της ΕΕ.

Οι ευρωβουλευτές προσθέτουν ότι η θέση τιμής υπό τον Μηχανισμό Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (ΜΣΠΑ) επί της τιμής δωρεάν κατανομών του ΣΕΔΕ της ΕΕ θα συμβάλει στην καταπολέμηση διαρροών άνθρακα, αλλά υπογραμμίζουν παράλληλα ότι ο νέος μηχανισμός δεν πρέπει να οδηγήσει στην διπλή προστασία των ευρωπαϊκών εγκαταστάσεων.

Δήλωση του εισηγητή

Μετά το πέρας της ψηφοφορίας ο εισηγητής του ΕΚ Yannick Jadot (Πράσινοι, Γαλλία) δήλωσε: «Ο Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα αποτελεί μια τεράστια ευκαιρία για να αντιμετωπιστούν συνολικά ζητήματα που αφορούν το κλίμα, τη βιομηχανία, την απασχόληση, την ανθεκτικότητα και τη βιομηχανική μετεγκατάσταση. Πρέπει να σταματήσουμε να είμαστε αφελείς και να επιβάλλουμε την ίδια τιμή άνθρακα στα προϊόντα, είτε αυτά παράγονται εντός, είτε εκτός ΕΕ, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι κλάδοι που μολύνουν περισσότερο συμμετέχουν και αυτοί στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, και καινοτομούν προς μηδενική παραγωγή άνθρακα. Αυτή είναι η καλύτερή μας ευκαιρία για να παραμείνουμε κάτω από το όριο υπερθέρμανσης του 1.5°C, πιέζοντας παράλληλα τους εμπορικούς μας εταίρους να είναι εξίσου φιλόδοξοι προκειμένου να έχουν πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ».

 Επόμενα βήματα

Η Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει νομοθετική πρόταση για έναν τέτοιο μηχανισμό (ΜΣΠΑ) το δεύτερο τρίμηνο του 2021, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, καθώς και πρόταση για το πώς να συμπεριληφθούν τα έσοδα που θα προέλθουν στη χρηματοδότηση μέρους του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Το Κοινοβούλιο έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην προώθηση μιας πιο φιλόδοξης ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Κήρυξε κατάσταση κλιματικής έκτακτης ανάγκης στις 28 Νοεμβρίου 2019 και θέλει η ΕΕ και τα κράτη μέλη της να γίνουν κλιματικά ουδέτερα μέχρι το 2050 και να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως 60% μέχρι το 2030.