Βρυξέλλες: Φόβοι για νέα ενεργειακή κρίση μόλις λήξει η πενταετής συμφωνία Ουκρανίας – Ρωσίας

Από μία κλωστή κρέμεται η ενεργειακή ισορροπία της ΕΕ (άρα και της Ελλάδας, παρόλο που η χώρα μας έχει εναλλακτικές πηγές εκτός του ρωσικού αερίου) από τον ερχόμενο Δεκέμβριο  με κίνδυνο αναζωπύρωσης της βαθιάς ενεργειακής κρίσης του 2022.

Το 2019, πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, το Κίεβο και η Μόσχα υπέγραψαν συμφωνία ασφαλούς διέλευσης του ρωσικού αερίου προς τη Δύση, η οποία εκπνέει στο τέλος του 2024. Για το λόγο αυτό η  Ρωσία συνέχισε να προμηθεύει φυσικό αέριο σε χώρες της ΕΕ παρά τον πόλεμο.

Οι Ουκρανοί τώρα προειδοποιούν πως δεν θα ανανεώσουν τη συμφωνία και δεν θα επιτρέπουν τη διέλευση ρωσικού αερίου. Απειλούν μάλιστα ότι από τον Ιανουάριο του 2025 θα υπονομεύσουν τους αγωγούς που περνούν από το έδαφός τους προκαλώντας ανεπανόρθωτες ζημιές.

Η απειλή του Ζελένσκι έχει προκαλέσει πανικό στις Βρυξέλλες.

Στην Κομισιόν συνέταξαν και έκθεση με απόρρητη ενημέρωση προς την ηγεσία της Κομισιόν το οποίο «απόρρητο» φυσικά… διέρρευσε στο  Politico!

Με την έκθεση αυτή,  ανώτατα στελέχη της Κομισιόν προειδοποιούν ότι η ΕΕ κινδυνεύει με υψηλότερες με «έκρηξη» στις τιμές ενέργειας, λόγω της λήξης αυτής της συμφωνίας.

Η Επίτροπος  Ενέργειας κα Κάντρι Σίμσον μάλιστα είπε ότι η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ «δεν έχει συμφέρον» να πιέσει για ανανέωση της συμφωνίας, χωρίς όμως να διευκρινίζει από που θα αντληθούν οι μεγάλες ποσότητες ρωσικού αερίου που θα λείψουν.

Στην θέση αυτή της κας Σίμσον μεγάλο ρόλο έχει διαδραματίσει ο «υπερατλαντικός παράγων» αφού είναι παγκοίνως γνωστό πως οι ΗΠΑ θέλουν να αποκόψουν πλήρως την ΕΕ από τη ρωσική ενεργειακή εξάρτηση.

Σύμφωνα με την …απόρρητη έκθεση της Κομισιόν που διέρρευσε πολύ εύκολα, «η ΕΕ θα χάσει σύντομα τουλάχιστον  το 5%  των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου της, κυρίως προς την Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη» άρα και την Ελλάδα παρά το γεγονός ότι η χώρα μας τροφοδοτείται πλέον από σταθμούς υγροποιημένου αερίου σε πολύ μεγάλο βαθμό και έχει μειώσει αισθητά την εξάρτηση από τη Μόσχα.

«Εάν αυτή η απώλεια συνδυαστεί με ένα παρατεταμένο κρύο τον Ιανουάριο του 2025, θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα σενάριο μεγάλης κρίσης  για τις χώρες που βασίζονται στη διέλευση φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας».

«Η προοπτική δημιουργεί μέγα πρόβλημα σε Αυστρία, Ουγγαρία και  Σλοβακία που  αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες επιπτώσεις», σύμφωνα με την κα Aura Sabadus, αναλύτρια στην εταιρεία πληροφοριών αγοράς ICIS.

Όλες θα μπορούσαν τελικά να ανταλλάξουν τις ρωσικές εισαγωγές με προμήθειες που έρχονται μέσω Γερμανίας, Ιταλίας ή Τουρκίας. Όμως η πρόσφατη κίνηση του Βερολίνου να φορολογήσει μονομερώς τις εξαγωγές φυσικού αερίου περιπλέκει αυτήν την πιθανότητα. Η κα Sabadus υπογράμμισε ότι ο φόρος μειώνει τα κίνητρα για τις ενεργειακές εταιρείες στην κεντρική Ευρώπη να επενδύσουν σε μη ρωσικές προμήθειες φυσικού αερίου.

«Θα πρέπει να αποφύγουμε βήματα που θα βλάψουν το έργο που έχει γίνει και θα ενισχύσουν τη Ρωσία», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός Βιομηχανίας της Τσεχίας Γιόζεφ Σίκελα, ασκώντας κριτική στη ‘γερμανική’   εισφορά.

Θα συζητηθεί στο σημερινό συμβούλιο υπουργών

Στο σημερινό Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας, στο οποίο από ελληνικής πλευράς συμμετέχει η υφυπουργός Αλεξάνδρα Σδούκου, τα κεντρικά θέματα είναι η διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού των χωρών μελών της ΕΕ για τον επόμενο χειμώνα 2024-2025 με μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 15% σε σύγκριση με τη μέση ζήτηση μεταξύ Απριλίου 2017 και Μαρτίου 2022, αλλά και η διατήρηση της υποχρέωσης πλήρωσης των ευρωπαϊκών αποθηκών σε ποσοστό 90% έως τον επόμενο Οκτώβριο.

«Έχουμε μεγάλες ανησυχίες αφού εάν σταματούσε η διέλευση της Ουκρανίας, η ασφάλεια του εφοδιασμού πολλών χωρών  με φυσικό αέριο θα  τεθεί σίγουρα σε κίνδυνο» μας είπε Έλληνας  των Βρυξελλών που βρίσκεται σε θέση κλειδί.

Οι Βρυξέλλες έχουν ήδη ζητήσει από τις χώρες της ΕΕ να καταργήσουν σταδιακά τις εισαγωγές ρωσικών ορυκτών καυσίμων έως το 2027. Αυτή η ομάδα χωρών  μέχρι στιγμής έχει μειώσει την εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο κατά περίπου τα δύο τρίτα σε σύγκριση με το 2021, στρεφόμενο σε μέρη όπως η Νορβηγία και οι ΗΠΑ καθώς η Μόσχα άρχισε να κερδίζει προμήθειες .

Αλλά τώρα, η ΕΕ πρέπει να προετοιμαστεί για ένα δυσμενέστερο  σενάριο.

Στην έκθεσή της, η Κομισιόν αναφέρει ότι η απώλεια ρωσικών προμηθειών μέσω της Ουκρανίας μπορεί να δημιουργήσει «υψηλό κόστος μεταφοράς» καθώς οι χώρες αναζητούν εναλλακτικές διαδρομές, ενώ τα «τέλη αποθήκευσης»  που επιβάλλονται μεταξύ των χωρών του μπλοκ θα μπορούσαν να «καταστήσουν αυτή τη διαφοροποίηση πιο δύσκολη και δαπανηρή».

Η Επιτροπή σημειώνει παράλληλα ότι βρίσκεται σε «στενό διάλογο» με χώρες της ΕΕ, προσθέτοντας ότι είχε ήδη φιλοξενήσει αρκετές συναντήσεις μαζί τους φέτος.

Ωστόσο, στην έκθεση υπάρχει μία χαραμάδα αισιοδοξίας αφού αναφέρεται ότι  η ΕΕ έχει αρκετή «ευελιξία» στο σύστημα φυσικού αερίου της.

Με το τέλος της συμφωνίας να πλησιάζει, οι χώρες της ΕΕ αρχίζουν να καταρτίζουν σχέδια έκτακτης ανάγκης εν μέσω φόβων για ελλείψεις ενέργειας.

Πολλοί αξιωματούχοι στην Κομισιόν εκφράζουν φόβους ότι η σχεδιαζόμενη διακοπή θα προκαλέσει μεγάλο έλλειμα  ενέργειας.

Τι κάνουν οι άμεσα θιγόμενες χώρες

Το υπουργείο Ενέργειας της Αυστρίας είπε στο POLITICO ότι παρά τη σχεδόν πλήρη εξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου, η Βιέννη «έχει λάβει υπόψη τον κίνδυνο διακοπής και έχει σε εφαρμογή μέτρα», συμπεριλαμβανομένων αυστηρών υποχρεώσεων αποθήκευσης για τις εταιρείες ενέργειας.

Το υπουργείο Ενέργειας της Σλοβακίας παραδέχτηκε ότι αλλαγές στην ουκρανική οδό εφοδιασμού θα μπορούσαν να «επηρεάσουν την ενεργειακή ασφάλεια και τη σταθερότητα των τιμών», προσθέτοντας ότι «θα συνεχίσει να εργάζεται για τη διαφοροποίηση των πηγών».

Το υπουργείο Εξωτερικών της Ουγγαρίας δεν απάντησε σε αίτημα για σχόλιο από το POLITICO, αν και η Βουδαπέστη είχε προηγουμένως επιδιώξει να αγοράσει φυσικό αέριο από την Τουρκία, ενώ συμφώνησε να αυξήσει τις προμήθειες φυσικού αερίου από τη Ρωσία – προς μεγάλη απογοήτευση της ΕΕ .

Σε ένδειξη του πόσο πολιτικά ευαίσθητο έχει γίνει το θέμα, ο Σλοβάκος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίκο αναφέρθηκε στη συμφωνία διαμετακόμισης κατά τη διάρκεια επίσκεψης υψηλού επιπέδου στην Ουκρανία στα τέλη Ιανουαρίου, προτού διαψευστεί δημόσια από το Κίεβο.

«Προέκυψε συμφωνία ότι η διαμετακόμιση ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας πιθανότατα θα συνεχιστεί, κάτι που είναι σπουδαία νέα», είχε σπεύσει να τονίσει ο Φίκο μετά την επίσκεψη.

«Η σύμβαση μεταφοράς λήγει στο τέλος του 2024», αντέδρασε το Κίεβο , προσθέτοντας: «Δεν πρόκειται να διαπραγματευτούμε με τους Ρώσους και να επεκτείνουμε τη σύμβαση και ο Πρωθυπουργός της Ουκρανίας ενημέρωσε τον Σλοβάκο ομόλογό του σχετικά».

Διαβάστε επίσης:

Entersoft: Εξαγοράζεται το 53,73% από τον Όμιλο Olympia του Πάνου Γερμανού
Όλες οι αλλαγές στις φορολογικές δηλώσεις και τους ελέγχους – Τι προβλέπει το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών
Βαγγέλης Μαρινάκης: Στην Αlter Εgo τα σήματα της Ελευθεροτυπίας έναντι 8,1 εκατ. ευρώ