Από τα ΝΟΜΕ στο target model: Σε 9 μήνες γεννιέται η νέα αγορά ενέργειας

Ένα νέο στοίχημα έχει να αντιμετωπίσει το υπουργείο Ενέργειας τους επόμενους 9 μήνες, και ειδικότερα ο υφυπουργός κ. Γεράσιμος Θωμάς, καθώς ο ίδιος έχει αναλάβει να οδηγήσει την αγορά ενέργειας από τις δημοπρασίες ΝΟΜΕ, που καταργούνται, στην ελεύθερη λειτουργία της αγοράς μέσω του target model.

Στο μεσοδιάστημα και ειδικότερα από το Φεβρουάριο, ο στόχος είναι να λειτουργεί η αγορά προθεσμιακών προϊόντων ενέργειας, χωρίς φυσική παράδοση, που εκτιμάται ότι μπορεί να δώσει δυνατότητες hedging στους προμηθευτές ρεύματος.

Ο δρόμος για τη μεταβατική περίοδο προς το target model, ανοίγει και επισήμως  μετά την υπογραφή από τον Πρόεδρο Δημοκρατίας της σχετικής Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου που ακυρώνει την προγραμματισμένη για τις 16 Οκτωβρίου δημοπρασία  (ΝΟΜΕ) και η δυνατότητα να διενεργηθούν άλλες στο μέλλον.

Η μεγάλη πρόκληση τώρα για το υπουργείο και το Χρηματιστήριο Ενέργειας είναι να δημιουργηθεί όσο το δυνατόν νωρίτερα  η αγορά προθεσμιακών προϊόντων ενέργειας, χωρίς φυσική παράδοση, και να   τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα  λειτουργίας του target model για τον Ιούνιο του 2020.

Στο πλαίσιο αυτό η χθεσινή σύσκεψη στη Λεωφόρο Αθηνών υπό τον Γεράσιμο Θωμά, με συμμετοχή, πέραν των στελεχών της ΕΧΕ, εκπροσώπων του Χρηματιστηρίου Αθηνών, της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και του ΑΔΜΗΕ, συντόνισε τις διαδικασίες ώστε να μην υπάρξουν δυσάρεστες εκπλήξεις.

Οι μέτοχοι του Χρηματιστηρίου Ενέργειας είναι κατά πλειοψηφία του ιδιωτικού τομέα και όχι του δημοσίου και είναι ΛΑΓΗΕ (22%), ΑΔΜΗΕ (20%), ΔΕΣΦΑ (7%),  Χρηματιστήριο Αθηνών (21%), Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης( 20%) και Χρηματιστήριο Κύπρου ( 10%).

Γιατί καταργήθηκαν οι δημοπρασίες ΝΟΜΕ, η νέα δέσμη μέτρων

Το μοντέλο ΝΟΜΕ (Nouvelle Organisation du Marché de l’Electricité) επιβάλλει σε κάθε επιχείρηση παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας την υποχρέωση να πουλάει ορισμένη ποσότητα της ενέργειας που παράγει στους ενδιαφερόμενους προμηθευτές για ορισμένο χρονικό διάστημα.

Στην Ελλάδα τα NOME υιοθετήθηκαν με το 3ο μνημόνιο και επέβαλαν στη ΔΕΗ την υποχρέωση να πουλάει φθηνά (με τιμή εκκίνησης που ορίζεται από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας – ΡΑΕ στο κόστος παραγωγής ) συγκεκριμένη ποσότητα ηλεκτρικού ρεύματος που προέρχεται από τη λιγνιτική και υδροηλεκτρική παραγωγή της, με στόχο την ανακατανομή μεριδίων στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και τη σταδιακή μείωση των μεριδίων της ΔΕΗ κάτω του 50% μέχρι το έτος 2020 (Ν. 4336/2015).

Λόγω των ΝΟΜΕ η ΔΕΗ αναγκαζόταν να πουλάει «φθηνά» στους ανταγωνιστές της όμως, καθώς το μερίδιό της στην λιανική ρεύματος ήταν υψηλότερο από το μερίδιό της στην παραγωγή, αναγκαζόταν να αγοράζει ακριβά για να καλύψει τη ζήτηση, με αποτέλεσμα να σημειώνει ζημιές. Εκτιμάται ότι στη ΔΕΗ προκάλεσαν ζημίες της τάξης των 600 εκατ. ευρώ τα τελευταία 3,5 χρόνια προς όφελος των ανταγωνιστών της και όπως έχει επισημάνει πολλές φορές ο υπουργός ακόμη κι αν τους κοστίζει η κατάργησή τους, θα κόστιζε σε όλους περισσότερο μια ενδεχόμενη χρεοκοπία της ΔΕΗ.

H κατάργηση των δημοπρασιών ρεύματος ΝΟΜΕ – με τις οποίες οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ αγόραζαν ρεύμα σε τιμή χαμηλότερη του κόστους – ήταν ένα από τα βασικά μέτρα για την εξυγίανση της επιχείρησης που έχει ανακοινώσει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστής Χατζηδάκης και για το οποίο προηγήθηκε διαβούλευση με τη ΡΑΕ και τους αρμόδιους φορείς.

Ταυτόχρονα όμως το υπουργείο επεξεργάζεται πρόσθετη δέσμη μέτρων, ώστε και να βελτιωθεί το πλαίσιο λειτουργίας της λιανικής αγοράς ηλεκτρισμού και να μειωθούν τα κόστη για τους προμηθευτές ενέργειας.

Στις τελευταίες συναντήσεις στελεχών του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με εκπροσώπους της Κομισιόν, η ελληνική πλευρά παρουσίασε την απόφαση κατάργησης των ΝΟΜΕ  και το πακέτο μέτρων που θα  τις αντικαταστήσει  μέχρι να λειτουργήσει πλήρως το Χρηματιστήριο Ενέργειας και να εφαρμόσει το target model.

Τις ΝΟΜΕ θα αντικαταστήσει η αγορά προθεσμιακών προϊόντων ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και η υλοποίηση ενός μίνι πακέτου τεχνικών μέτρων που ζητάνε οι προμηθευτές, κυρίως σε ό,τι αφορά τη βελτίωση των συναλλαγών τους με τους Διαχειριστές.

Η αγορά προθεσμιακών προϊόντων πρόκειται να λειτουργήσει τον Φεβρουάριο και σε αυτή η ΔEH θα πουλά προϊόντα ρεύματος σε τιμές λίγο κάτω από τη χονδρεμπορική τιμή αλλά και οι άλλοι παραγωγοί ενέργειας θα μπορούν να συμμετέχουν.

Τα στελέχη της Κομισιόν έχουν ζητήσει από την ελληνική πλευρά να παρουσιάσει τεκμηριωμένα την πρότασή της, κάτι που θα γίνει το επόμενο διάστημα.