Η Εγνατία Οδός περνά σε νέο καθεστώς, καθώς ολοκληρώθηκε εχθές το χρηματοοικονομικό κλείσιμο της παραχώρησης και από σήμερα, ξημερώματα της 31ης Δεκεμβρίου, τη λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση του αυτοκινητοδρόμου αναλαμβάνει επισήμως η «Νέα Εγνατία Οδός Α.Ε.» η εταιρεία του σχήματος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Egis Projects. Με την εξέλιξη αυτή ενεργοποιείται πλήρως η σύμβαση παραχώρησης διάρκειας 35 ετών.

Κεντρικό σημείο της συμφωνίας είναι το εφάπαξ τίμημα ύψους 1,275 δισ. ευρώ, το οποίο καταβλήθηκε με την ολοκλήρωση του financial closing με αντισυμβαλλόμενους το Ελληνικό Δημόσιο και το Υπερταμείο, κλείνοντας έναν κύκλο μεταβατικότητας που κρατούσε επί σειρά ετών και οδηγώντας άμεσα στην ενίσχυση των δημόσιων εσόδων, καθώς έχει ήδη ενσωματωθεί στις προβλέψεις του κρατικού προϋπολογισμού για το 2025.

1

Ταυτόχρονα, αλλάζει ουσιαστικά και η μετοχική ισορροπία στο σχήμα. Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ αναδεικνύεται πλέον κυρίαρχη στην παραχώρηση, καθώς αυξάνει τη συμμετοχή της στο 90%, ενώ η γαλλική Egis Projects περιορίζεται στο 10%. Μέχρι πρόσφατα, τα ποσοστά διαμορφώνονταν σε 75% και 25% αντίστοιχα.

Την ίδια στιγμή, αναθεωρήθηκε προς τα πάνω το εύρος των παρεμβάσεων που θα υλοποιήσει ο παραχωρησιούχος. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, το συνολικό πακέτο επενδύσεων ανάταξης και βαριάς συντήρησης ανέρχεται πλέον σε 3,8 δισ. ευρώ, έναντι 1,8 δισ. ευρώ που προβλεπόταν έως πρότινος.

Υπενθυμίζεται πως προηγήθηκαν σημαντικές θεσμικές παρεμβάσεις, με πιο καθοριστική την έγκριση της Επιτροπής Ανταγωνισμού στις 18 Δεκεμβρίου για την απόκτηση αποκλειστικού ελέγχου από τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στη λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση του άξονα και των καθέτων του, καθώς κρίθηκε ότι η συναλλαγή δεν προκαλεί ουσιαστικούς περιορισμούς στον ανταγωνισμό. Είχε επίσης προηγηθεί η κύρωση από τη Βουλή της τροποποιημένης σύμβασης παραχώρησης που προώθησε το ΤΑΙΠΕΔ, με στόχο να διευθετηθούν χρόνια τεχνικά και θεσμικά ζητήματα.

Τα 180 εκατ. για τις σήραγγες

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στις σήραγγες της Εγνατίας, που αποτέλεσαν ένα από τα βασικά «αγκάθια» για την εκκίνηση της παραχώρησης. Η νέα σύμβαση προβλέπει ειδικό χρηματοδοτικό μηχανισμό ύψους 180 εκατ. ευρώ, ένα «μαξιλάρι» που αφορά αποκλειστικά τις απαιτούμενες παρεμβάσεις ασφάλειας και αδειοδότησης. Το ποσό μεταφέρεται από το Υπερταμείο σε ειδικό λογαριασμό του Δημοσίου στην Τράπεζα της Ελλάδος, ώστε να χρηματοδοτηθούν οι εκκρεμείς εργασίες και, αν χρειαστεί, να καλυφθούν τυχόν αποζημιώσεις. Με αυτόν τον τρόπο, το Δημόσιο αναλαμβάνει το βάρος των υφιστάμενων εκκρεμοτήτων, επιτρέποντας στον νέο παραχωρησιούχο να ξεκινήσει χωρίς να «φορτωθεί» προβλήματα που προϋπήρχαν.

Στο τεχνικό σκέλος, η σύμβαση όπως τροποποιήθηκε προβλέπει όλες οι σήραγγες πρέπει να αδειοδοτηθούν τουλάχιστον ως Κατηγορίας Ε, ενώ σε δεύτερη φάση ο παραχωρησιούχος αναλαμβάνει την πλήρη αναβάθμισή τους στην Κατηγορία Α. Ο στόχος είναι να ευθυγραμμιστεί ο αυτοκινητόδρομος με τα αυστηρότερα ευρωπαϊκά πρότυπα και να καταστεί δυνατή, όπου επιτρέπεται, η διέλευση επικίνδυνων φορτίων χωρίς τους σημερινούς περιορισμούς.

Η οικονομική αρχιτεκτονική της παραχώρησης περιλαμβάνει, πέρα από το εφάπαξ τίμημα, και Χρηματοδοτική Συμβολή του Δημοσίου ύψους 60 εκατ. ευρώ, στοιχείο που συνδέεται με συγκεκριμένες ανάγκες και ρυθμίσεις της σύμβασης. Παράλληλα, προβλέπονται ρυθμίσεις για το προσωπικό της Εγνατία Οδός Α.Ε., με αναλυτική πρόβλεψη για μεταφορά εργαζομένων σε υπηρεσίες του Δημοσίου και στο Υπουργείο Υποδομών, ώστε η μετάβαση στο νέο καθεστώς να γίνει χωρίς αιφνίδιες ανατροπές και με θεσμικές δικλείδες.

Παρεμβάσεις 3,8 δισ. ευρώ

Στην «καρδιά» της παραχώρησης βρίσκεται το επενδυτικό πρόγραμμα. Στα πρώτα πέντε χρόνια, οι επενδύσεις αναμένεται να ξεπεράσουν τα 820 εκατ. ευρώ, συνιστώντας τη μεγαλύτερη οργανωμένη αναβάθμιση της Εγνατίας από την περίοδο της αρχικής κατασκευής.

 Προτεραιότητα δίνεται στην αναβάθμιση του τμήματος Χαλάστρα–Εύζωνοι σε πλήρη αυτοκινητόδρομο, αλλά και σε παρεμβάσεις στους καθέτους άξονες με νέα τεχνικά έργα, σύγχρονα ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα, αναβάθμιση κόμβων και συνολική ανανέωση της σήμανσης και των μέτρων οδικής ασφάλειας.

Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται και οι υποδομές εξυπηρέτησης και τα διόδια. Προβλέπεται η κατασκευή 16 νέων Σταθμών Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών, 12 χώρων στάθμευσης και αναψυχής, καθώς και νέος μετωπικός σταθμός διοδίων στον Πλάτανο. Επιπλέον, δρομολογείται η ανάπτυξη υβριδικού συστήματος διοδίων, που θα συνδυάζει ηλεκτρονικές γέφυρες με τεχνολογικό εξοπλισμό νέας γενιάς, οπτικές ίνες και αυτοματοποίηση, ώστε να αλλάξει σταδιακά ο τρόπος είσπραξης και ελέγχου.

Συνολικά σε βάθος 35ετίας,το σύνολο των επενδύσεων ανάταξης και βαριάς  συντήρησης μπορεί θα αγγίξει τα 3,8 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 820 εκατ. θα υλοποιηθούν κατά την πρώτη πενταετία της και τα υπόλοιπα στη διάρκεια της παραχώρησης.

Η Εγνατία, με μήκος περίπου 900 χιλιομέτρων και με τους τρεις καθέτους άξονες να ανεβάζουν το συνολικό δίκτυο πάνω από τα 1.000 χιλιόμετρα, αποτελεί τον μεγαλύτερο εν λειτουργία αυτοκινητόδρομο της χώρας και έναν από τους μεγαλύτερους ενιαίους άξονες στην Ευρώπη, συνδέοντας την Ηγουμενίτσα με τα ελληνοτουρκικά σύνορα και λειτουργώντας ως βασική ραχοκοκαλιά μεταφορών για τη Βόρεια Ελλάδα.

Στο σκέλος των διοδίων, η σύμβαση θέτει αυστηρά ρυθμιζόμενο πλαίσιο. Για τα επιβατικά οχήματα, ως βασική τιμή αναφέρεται το 0,017 ευρώ ανά χιλιόμετρο, ενώ στην πρώτη φάση η πραγματική χρέωση διαμορφώνεται στα 0,04 ευρώ ανά χιλιόμετρο. Μετά την τρίτη επέτειο της παραχώρησης, ο τρόπος τιμολόγησης των βαρέων οχημάτων θα συνυπολογίζει και την περιβαλλοντική κλάση EURO, επιβαρύνοντας περισσότερο τα παλαιότερα και πιο ρυπογόνα φορτηγά. Οι ετήσιες αναπροσαρμογές συνδέονται με τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, ενώ το Δημόσιο διατηρεί δικαίωμα παρέμβασης στην κατηγοριοποίηση των οχημάτων, ώστε να υπάρχει θεσμικός έλεγχος στο πλαίσιο λειτουργίας.

Διαβάστε επίσης: