Μπερνίτσας Δικηγορική Εταιρεία: Μεγάλο το ενδιαφέρoν ξένων επενδυτών για την αγορά ενέργειας στην Ελλάδα

Τεράστιες αλλαγές στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα είναι σε εξέλιξη τα τελευταία χρόνια. Η Μπερνίτσας Δικηγορική Εταιρεία  με πελάτες από όλο τον κόσμο αλλά κυρίως την Ευρώπη, την Αμερική, το Ισραήλ, τις αραβικές χώρες μεταφέρει στο mononews.gr τις τελευταίες εξελίξεις στον χώρο της ενέργειας αλλά και το δαιδαλώδες πλέγμα κανονισμών που καλείται να αντιμετωπίσει, ώστε να προσαρμόσει τα μοντέλα των διεθνών πελατών τους στην ελληνική πραγματικότητα, η οποία βρίσκεται ακόμα υπό διαμόρφωση.

«Τα τελευταία χρόνια υπάρχει σημαντικό επενδυτικό ενδιαφέρον από πελάτες, που προέρχονται απ’ όλο τον κόσμο», αναφέρει η senior associate της Μπερνίτσας Δικηγορικής Εταιρείας, κ. Ελένη Σταζίλοβα, η οποία ειδικεύεται στο δίκαιο της Ενέργειας.

«Μεγάλο μέρος της δουλειάς μας προέρχεται από πελάτες μας που ενδιαφέρονται να αναπτύξουν ή αποκτήσουν projects ΑΠΕ. Έργα ΑΠΕ, κυρίως φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα, που είναι υπό ανάπτυξη αποτελούν στόχους εξαγοράς από σημαντικούς διεθνείς επενδυτές με εμπειρία στην ανάπτυξη και λειτουργία ΑΠΕ».

Υπό διαμόρφωση το θεσμικό πλαίσιο

Όπως εξηγεί η κ. Σταζίλοβα, τα τελευταία χρόνια έχουν συντελεστεί μεγάλες θεσμικές αλλαγές στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα, με σημαντικότερη εξ αυτών την ίδρυση και λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας. Σταδιακά εδώ και περίπου τρία χρόνια, έχει ξεκινήσει η συμμετοχή των παραγωγών ενέργειας στο Χρηματιστήριο. «Όπως κάθε τί καινούριο, διαμορφώθηκε ένα πλαίσιο με ελλείψεις και αντιφάσεις που σταδιακά μεταβάλλεται διορθώνοντας τα κακώς κείμενα», αναφέρει.

Ως αποτέλεσμα των θεσμικών αυτών αλλαγών και ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη είναι η δυνατότητα σύναψης διμερών συμβάσεων πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ παραγωγών και μεγάλων καταναλωτών, των λεγόμενων (ιδιωτικών ή corporate) ΡΡΑs. «Άνοιξε ο δρόμος για τα ιδιωτικά PPAs και η αγορά έχει πλέον και άλλες εναλλακτικές πλην της κρατικής ενίσχυσης (κρατικά ΡΡΑ) που αποτελούσε μονόδρομο μέχρι πρότινος» εξηγεί η κ. Σταζίλοβα.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα  των ιδιαιτεροτήτων στην αγορά ενέργειας που θα συναντήσει κανείς στην Ελλάδα σε σχέση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη, είναι η υποχρεωτική συμμετοχή προμηθευτή σε όλες τις ιδιωτικές συμβάσεις αγοράς ηλεκτρικής  ενέργειας – με άλλα λόγια μια τριμερής σχέση (παραγωγός, προμηθευτής, καταναλωτής) που επιβάλει το ελληνικό πλαίσιο, σε αντίθεση με άλλες χώρες του εξωτερικού στην χονδρική αγορά ενέργειας. Για παράδειγμα, σε χώρες όπως η Ισπανία ή η Πορτογαλία, ένα εργοστάσιο μπορεί να συνάψει απευθείας συμβόλαιο παροχής ρεύματος με έναν παραγωγό ΑΠΕ, ώστε να τροφοδοτείται από αυτό σε συνδυασμό ιδίως με ταυτόχρονη αποθήκευση ενέργειας με τη βοήθεια μπαταριών για την κάλυψη των αναγκών του όταν ο σταθμός ΑΠΕ δε λειτουργεί ή όταν δεν παράγεται ενέργεια (π.χ. κατά τις νυχτερινές ώρες για τα φωτοβολταϊκά ή όταν δε φυσάει για τα αιολικά). Στην Ελλάδα το πλαίσιο είναι αρκετά πιο δύσκαμπτο, με αποτέλεσμα να απαιτείται η μεσολάβηση προμηθευτή (και άρα η τροφοδότηση και από άλλους σταθμούς παραγωγής), ώστε να μην υπάρξει δυσλειτουργία στην συστηματική παροχή ρεύματος, όπως για παράδειγμα σε περίπτωση κάποιας βλάβης.

Ακόμα, στην Ελλάδα, δεν προβλέπεται η σύναψη PPAs εκτός χρηματιστηρίου. Όλες οι συναλλαγές γίνονται ενδοχρηματιστηριακά, ένα μοντέλο που στις περισσότερες χώρες του εξωτερικού συνδυάζεται και με τη δυνατότητα εξωχρηματιστηριακών deals. Στη χώρα μας προβλέπεται σύναψη συμβολαίου είτε με χρηματοοικονομική εκκαθάριση (fixed τιμή για την παροχή ενέργειας σε διάστημα που ορίζεται μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών, η οποία δεν επηρεάζεται από την αστάθεια της αγοράς), είτε με φυσική παράδοση, και πάλι, ωστόσο, μέσω των μηχανισμών της χρηματαγοράς.

«Πολλοί ξένοι επενδυτές έρχονται να δραστηριοποιηθούν στην Ελλάδα, έχοντας ένα διαφορετικό μοντέλο στο μυαλό τους, το οποίο θεωρούν δεδομένο ότι θα λειτουργεί και εδώ. Εμείς, ως δικηγόροι, καλούμαστε να εξηγήσουμε τους περιορισμούς που υπάρχουν αλλά και να διαμορφώσουμε τον σχεδιασμό τους κατά τέτοιον τρόπο ώστε να συμμορφώνεται με το ελληνικό μοντέλο», εξηγεί η κ. Σταζίλοβα, σημειώνοντας ότι σταδιακά το πλαίσιο θα αλλάξει, όμως ακόμα η αγορά είναι σε αρχικό στάδιο και δεν διαθέτει ούτε την υποδομή ούτε την τεχνογνωσία για να ενσωματώσει όλες τις διεθνείς πρακτικές.

«Γι’ αυτόν τον λόγο έχουμε τελευταία κάθε δύο με τρεις φορές την εβδομάδα, αλλαγές, καθώς και πλήθος νομοσχεδίων, τροπολογιών, ακόμα και σκόρπιων διατάξεων στο κομμάτι της ενέργειας, η συνεχής παρακολούθηση των οποίων είναι μια εξαιρετικά απαιτητική άσκηση που απαιτεί μόνιμη εγρήγορση. Νομίζω ότι ο κλάδος της ενέργειας παρουσιάζει σήμερα μοναδική κινητικότητα, που μόνο με το φορολογικό δίκαιο θα μπορούσε να συγκριθεί ως προς τη συχνότητα των αλλαγών», σχολιάζει η κ. Σταζίλοβα.

«Σχεδόν κάθε μήνα έχουμε νέους παίκτες στον κλάδο της ενέργειας»

Για τα επόμενα πέντε χρόνια, η αγορά των διμερών συμβάσεων πώλησης ενέργειας αναμένεται να κυριαρχήσει στον κλάδο της ενέργειας. Ήδη, όπως αναφέρουν από την Μπερνίτσας Δικηγορική Εταιρεία, οι παίκτες αυξάνονται σημαντικά.

«Μετά την κατάργηση του προηγούμενου μοντέλου αγοράς που κατά βάση ήταν κεντρικά και κρατικά οργανωμένο, περάσαμε στην εποχή του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, όπου στην αρχή είχαμε ένα σχεδόν πιλοτικό πλαίσιο με περιορισμένη συμμετοχή, το οποίο σιγά-σιγά ενισχύεται, ώστε να διαμορφωθούν και οι όροι του ανταγωνισμού. Περιμένουμε, λοιπόν, πολλές αλλαγές ακόμα», αναφέρει η κ. Σταζίλοβα.

Ο στόχος είναι τα corporate PPAs να προσελκύσουν νέους ανεξάρτητους  παραγωγούς, εκτός από τους ήδη γνωστούς μεγάλους παίκτες της αγοράς.

«Οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι της χώρας, ειδικά όσοι δραστηριοποιούνταν και στο retail της προμήθειας μπόρεσαν πιο εύκολα και με ευνοϊκότερους όρους να πάρουν ρεύμα από τους παραγωγούς του ίδιου ομίλου, ώστε να απευθυνθούν στον καταναλωτή με ανταγωνιστικά τιμολόγια. Αυτό ήταν μια φοβερή τομή για την αγορά και σταδιακά η αγορά ανοίγει ώστε να μπορούν να εκμεταλλευτούν τέτοια εργαλεία και άλλοι αυτόνομοι παραγωγοί» εξηγεί.

Οι επενδυτές που ενδιαφέρονται για την αγορά της Ελλάδας, βάσει των πελατών που εξυπηρετεί η Μπερνίτσας  Δικηγορική Εταιρεία, προέρχονται από την Ευρώπη, το Ισραήλ, τις αραβικές χώρες, την Κίνα ενώ υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον και από infrastructure funds της Αυστραλίας και των ΗΠΑ.

«Το υπό διαμόρφωση τοπίο της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας αναμένεται να εξελιχθεί ραγδαία, όταν δημιουργηθεί η πολυαναμενόμενη πλατφόρμα των διμερών συμβάσεων αλλά και ο νέος μηχανισμός greenpool, τα οποία ακόμα βρίσκονται σε στάδιο οριστικοποίησης, και μέσω των οποίων οι παραγωγοί και οι πελάτες θα συνάπτουν PPA βάσει εξατομικευμένων αναγκών και με κριτήριο την τιμή πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας. Με αυτόν τον τρόπο θα διαμορφωθεί μία σύγχρονη αγορά που θα λειτουργεί πλέον όπως και οι περισσότερες αγορές ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης», καταλήγει η κ. Σταζίλοβα.