Κώστας Βαρώτσος: «Ο Ορίζοντας κοιτάζει το μέλλον» στην Γκίζα

Ο Κώστας Βαρώτσος στις μεγαλειώδεις πυραμίδες της Γκίζας. Στην πρώτη διεθνή έκθεση τέχνης στα 4.500 χρόνια ιστορίας περιοχής: Το οροπέδιο της Γκίζας, δυτικά του Νείλου. Εκεί όπου δεσπόζουν τα τρία εμβληματικά μαυσωλεία, οι πυραμίδες του 26ου αιώνα π.Χ..

Ο περίφημος έλληνας γλύπτης έχει παρέμβει με δημόσια τέχνη σε όλο τον κόσμο. Τώρα συμμετέχει στη μεγάλη έκθεση με τη μοναδική του εγκατάσταση που τιτλοφορείται, Ορίζοντας, Horizon.

Αθανασία, κίνηση, ακινησία

Οκτώ μνημειώδεις μεταλλικοί κύκλοι ύψους 1,85 μέτρων έχουν τοποθετηθεί ένας δίπλα στον άλλον μπροστά στον γεωμετρικό όγκο των πυραμίδων. Μεγάλη επιφάνεια γυαλιού καλύπτει μέχρι τη μέση κάθε κύκλο. Η τραχιά επιφάνεια του γυαλιού αντανακλά, απορροφά, εμποτίζεται από το αμείλικτο φως και το ενιαίο χρώμα της ερήμου.

Δημιουργείται έτσι η ψευδαίσθηση ότι μέσα στους τροχούς ρέει υγρό στοιχείο, ρευστότητα, πηγές νερού μπροστά στις πυραμίδες. Ενώ η κυκλική μορφή μοιάζει να συμβολίζει ξανά την αίσθηση της ροής και της κίνησης. Όλα αυτά σε αντίθεση με την ακινησία της μνήμης στην πυραμίδα ή αλλιώς με το αιώνιο ταξίδι, μία ωδή στην αθανασία της ψυχής με παντελή έλλειψη πεισιθάνατου τόνου.

Μια ονειροφαντασία

Το γλυπτό εν ολίγοις ξεφυτρώνει από το έδαφος, μεσουρανεί σαν οφθαλμαπάτη. Η γνώριμη λειτουργία στο περιβάλλον της ερήμου, που ταυτόχρονα αποτελεί σταθερό προβληματισμό στην ιστορία της τέχνης. Πού άραγε βρίσκεται η αλήθεια; Είναι αληθινό ή φαίνεται; Μήπως τελικά η ίδια η ζωή συνιστά ένα όνειρο, όπου το παράλογο μοιάζει εντελώς λογικό;

Ο Ορίζοντας -θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει- συμπυκνώνει το μακρόπνοο πνεύμα, το μακροσκοπικό βλέμμα ή την πνευματική εγγύτητα των Πυραμίδων με τον ποταμό Νείλο, τη φύση, την αιωνιότητα.

«Η σημασία του καλλιτεχνικού έργου σχετίζεται με την ικανότητά του να συνάπτει συνδέσεις ανάμεσα σε όλα τα φυσικά στοιχεία του περιβάλλοντος χώρου», είχε δηλώσει επ’ ευκαιρίας της έκθεσης ο Κώστας Βαρώτσος.

«Για μένα, ο ορίζοντας πάντα εκφράζει μία πρόβλεψη για το μέλλον, τείνοντας προς κάτι που έρχεται, εκφράζοντας την έννοια του ορίζοντα στο χώρο και παράλληλα καθορίζοντας μια θετική στάση ζωής». (For me, the horizon has always been a prediction of the future, towards something coming, defining the concept of the horizon in space, but at the same time determining the position toward life).

Το αιώνιο υπάρχει τώρα

Οι μεγάλες επετειακές εκθέσεις Forever is Now διοργανώνονται από τις πλατφόρμες CulturVator και Art D’Égypte -με ιδρύτρια την Ναντίν Αμπντέλ Γκαφάρ (Nadine Abdel Ghaffar). Αποσκοπούν στην ανάδειξη του παγκόσμιου μνημείου της Unesco μέσα από το βλέμμα της σύγχρονης τέχνης, την επικοινωνία αυτών των διαφορετικών εκφάνσεων σε όλο τον κόσμο.

Η φετινή έκδοση Forever is Now πρόκειται για την τρίτη και μεγαλύτερη της Forever is Now. Παρουσιάζει δέκα τέσσερα μεγάλης κλίμακας γλυπτά που βρίσκονται ατάκτως εριμμένα γύρω από τις τρεις πυραμίδες. Καθένα από αυτά υποδηλώνουν την αέναη ροή του χρόνου, από το παρελθόν στο παρόν. Ιχνηλατώντας το κοινό λεξιλόγιο στις παραδόσεις, στην πνευματικότητα, στο μύθο και στην τεχνολογία κάθε εποχής.

Όπως επισημαίνει η Ναντίν Αμπντέλ Γκαφάρ, η ιστορία ενός πολιτισμού θα συγκινήσει το σύγχρονο κοινό και θα βρεθούν πνευματικές συγγένειες με την εποχή των ραγδαίων τεχνολογικών αλλαγών.

Η Art D’Égypte συνεργάζεται με την Unesco για να εξασφαλίσει ότι η έκθεση δεν θα προκαλέσει φθορές στον περιβάλλοντα χώρο παγκόσμιας κληρονομιάς. Όλες οι εγκαταστάσεις έχουν τοποθετηθεί σε ειδική κατασκευή από συμπιεσμένη άμμο ύψους πενήντα μέτρων από την επιφάνεια της γης.

Όλα τα έργα μέσα στο οροπέδιο της Γκίζας εντυπωσιάζουν. Εξαιρετικά εντυπωσιακή και η εγκατάσταση του γλύπτη από τη Σαουδική Αραβία Rashed AlShashai, Ρασέντ Αλ Σασάι, που δημιουργεί την διάφανη πυραμίδα, σε φυσικό μέγεθος. Χρησιμοποιώντας φυτικές ίνες και μια παραδοσιακή τεχνική από τη χώρα του, δημιούργησε μία δική του πυραμίδα, δίπλα στις πραγματικές.

Λαμπερό πάρτι Αίγυπτος Ελλάδα

Υπό την αιγίδα του υπουργείου Εξωτερικών της Αιγύπτου και του υπουργού Σαμέ Σουκρί (Sameh Shoukry), καθώς και με την παρουσία του αιγύπτιου Πρέσβη στην Ελλάδα Ομάρ Αμέρ Γιουσέφ (Omar Amer Youssef), η ιδρύτρια του Culturvator /Art D’Egypte Nadine Abdel Ghaffar και η ιδρύτρια της γαλλοελληνικής πολιτιστικής κίνησης Le Soleil Foundation Άντα Ηλιοπούλου διοργάνωσαν μια ιδιαίτερη βραδιά με θέα στην Ακρόπολη στο εστιατόριο La Suite Lounge στο ξενοδοχείο St. George Lycabettus.

Διάφοροι λαμπεροί καλεσμένοι: Η Ειρήνη Νταϊφά, η Μαίρη Φίξ, η Κατερίνα Παναγοπούλου, η Τζιοβάνα Τσικούτο Κουίν (Giovanna Cicutto-Quinn, μέλος της οικογένειας του Άντονι Κουίν και αδερφή του προέδρου της Μπιενάλε της Βενετίας Roberto Cicutto), ο γενικός διευθυντής της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών (Ε.ΕΝ.Ε)  Παύλος Ευθυμίου, η Φιλιώ Φούρλα, η διευθύντρια της Egypt Air Ελλάδας-Κύπρου Ingi Salam, η Ειρήνη Βασιλοπούλου, η Δανάη Μπεζεντάκου, η εικαστικός Εριέττα Βορδώνη, μέλη της οικογένειας Κωνσταντίνου Σπανού, ο σχεδιαστής Δημήτρης Ντάσιος, ο Γιάννης Λεμπέσης, η Ντομένικα Δανιήλ-Τσοπελογιάννη, η Σοφία Πετρέλη, η Νίκη Παξιμαδάκη, η Aline Farah, η Λώρα Τσουκαλά της VST, μεταξύ πολλών άλλων.

Στο δείπνο προς τιμήν της ελληνικής τέχνης, δόθηκε ως δώρο σε κάθε έναν από τους καλεσμένους ένα φλιτζάνι espresso THEMIS•Z και ένα λεύκωμα από τον διάσημο εκδότη Αλέξ Ασουλίν (Alex Assouline), της εκδοτικής Assouline με τίτλο “Cairo Eternal”.

Πολλοί καλεσμένοι ονειρεύτηκαν έτσι το ταξίδι τους στο Κάιρο. Αρκετοί, το πραγματοποίησαν κιόλας. Φευ, μοναδική εμπειρία.

Πρωταγωνιστής της δημόσιας τέχνης

Ο Κώστας Βαρώτσος αποφοίτησε το 1976 από την Ακαδημία Καλών Τεχνών της Ρώμης. Τρία χρόνια αργότερα αποφοίτησε με πτυχίο αρχιτεκτονικής από το πανεπιστήμιο Πεσκάρα. Έτσι εξηγείται ότι εξ απαλών ονύχων φιλοτέχνησε γλυπτά του λειτουργούσαν σαν αισθητικές επεμβάσεις στη δημόσια ζωή. Από το 1999 διδάσκει στο τμήμα αρχιτεκτόνων στο Αριστοτέλειο πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Επέστρεψε στην Αθήνα το 1982 αλλά η διεθνής αισθητική του επέτρεψε ακαριαία σχεδόν την αναγνώρισή του εκτός Ελλάδας.

Εγκατέλειψε οριστικά το τελάρο (τα διάφανα υλικά, ζελατίνες και ριζόχαρτα βελατούρες) για τη γλυπτική το 1984 όταν ο διορατικός μαικήνας Δάκης Ιωάννου χρηματοδότησε τον Ποιητή, όπως τιτλοφορήθηκε το πρώτο του έργο μνημειακών διαστάσεων. Ο Ποιητής τοποθετήθηκε στην πύλη της Αμμοχώστου στην Κύπρο ενώ τριάντα πέντε χρόνια αργότερα μετακινήθηκε στον προμαχώνα του δημαρχείου της πόλης.

Κάτι για πάντα φευγαλέο

Τον εμβληματικό Δρομέα από γυαλί και σιδερένιο σκελετό, φιλοτέχνησε αρχικά το 1988 για την πλατεία Ομόνοιας στο πλαίσιο καλλιτεχνικής δράσης επί δημαρχίας Μιλτιάδη Έβερτ, με πρόταση από τον τότε αντιδήμαρχο για τον Πολιτισμό Σταύρο Ξαρχάκο. Το 1994 μεταφέρθηκε (και αυτό) στη σημερινή του τοποθεσία απέναντι από το Χίλτον.

Ο πολυβραβευμένος Κώστας Βαρώτσος έχει συμμετάσχει σε πολλές σημαντικές Μπιενάλε ανά τον κόσμο. Οι μεγάλων διαστάσεων δημιουργίες του κοσμούν δημόσιους χώρους ή μουσεία στην Ελλάδα, στην Ιταλία, στην Κύπρο, στις ΗΠΑ (για παράδειγμα το Washington Convention Center στη Ουάσινγκτον), στην Ισπανία και στην Ελβετία.

Τα πλαστικότητα των μορφών του, η στιλπνότητα, η ευκρίνεια, η φευγαλέα στάση τους, ασκούν τεράστια γοητεία στον θεατή. Τέμνουν με καίριο, ποιητικό τρόπο το μπανάλ θέαμα της δημόσιας σφαίρας. Εκφράζουν αυτό το αέναα φευγαλέο, το πάντα γοητευτικό, ανείπωτο, αχαρτογράφητο της ανθρώπινης ύπαρξης.

Πληροφορίες

Η έκθεση Forever is Now στην οποία συμμετέχει ο Κώστας Βαρώτσος θα διαρκέσει έως τις 18 Νοεμβρίου.