Η Δανία είναι από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες με αναπτυσσόμενη οικονομία, και αυτό οφείλεται εν μέρει στην εντυπωσιακή άνοδο του εγχώριου φαρμακευτικού κολοσσού, Novo Nordisk. Η εκρηκτική επιτυχία της Novo συνέβαλε σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,5% πέρυσι, ξεπερνώντας τις περισσότερες χώρες της περιοχής.

Όμως, μετά από μια σειρά αποτυχιών, η εταιρεία αγωνίζεται να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία της στην ιδιαίτερα ανταγωνιστική αγορά απώλειας βάρους των ΗΠΑ.

1

Αυτό έχει προκαλέσει ανησυχίες για το κατά πόσο τα προβλήματα της εταιρείας θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μαζικές απολύσεις ή να επιβαρύνουν την ευρύτερη οικονομία της Δανίας.

Η χρηματιστηριακή αξία της Novo μειώθηκε σχεδόν κατά 100 δισ. δολάρια αυτή την εβδομάδα, όταν η εταιρεία αναθεώρησε καθοδικά τις προβλέψεις κερδοφορίας της, επικαλούμενη αυξανόμενο ανταγωνισμό και φθηνά αντίγραφα φαρμάκων στις ΗΠΑ. Ήταν η δεύτερη φορά φέτος που η εταιρεία μείωσε τις προσδοκίες της, με τη μετοχή της να σημειώνει βουτιά 23% – η μεγαλύτερη ημερήσια πτώση στην ιστορία της – και να συνεχίζει την καθοδική πορεία τις επόμενες ημέρες.

Η αρνητική αυτή εξέλιξη είχε άμεσο οικονομικό αντίκτυπο για τα νοικοκυριά της Δανίας. Εκτός των συνταξιοδοτικών ταμείων, οι Δανοί είδαν απώλειες 38 δισ. κορώνες (περίπου 5 δισ. δολάρια) από απλά επενδυτικά χαρτοφυλάκια σε μια μόνο μέρα, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Sydbank A/S — ποσό που αντιστοιχεί σχεδόν στο 3% της ετήσιας ιδιωτικής κατανάλωσης.

«Θα υπάρξουν μέτοχοι που έχασαν σημαντικά ποσά», δήλωσε ο Mikael Bak, διευθύνων σύμβουλος της Ένωσης Μετόχων Δανίας. «Είναι πολύ πιθανό να δούμε επενδυτές να αναβάλουν αγορές, όπως ένα καινούργιο αυτοκίνητο ή ένα ακριβό ταξίδι».

Λόγω του μεγέθους της, η κρίση της Novo μπορεί να ξεπεράσει τα χρηματιστήρια. Οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι μια παρατεταμένη πτώση της εταιρείας θα μπορούσε να επηρεάσει τις εξαγωγές, κάτι που έχει ήδη απασχολήσει και την κρατική εποπτική αρχή, η οποία μείωσε την πρόβλεψη για τις εξαγωγές τον Μάιο, μετά από παλαιότερη προειδοποίηση κερδών της Novo. Ακόμη και τα επιτόκια ενδέχεται να επηρεαστούν.

Επειδή η παραγωγή της Novo υπολογίζεται στο ΑΕΠ της Δανίας, κάθε μείωση στις προβλέψεις επηρεάζει «σχεδόν μηχανικά» τους δείκτες ανάπτυξης, εξηγεί ο Las Olsen, επικεφαλής οικονομολόγος της Danske Bank.

«Μικρότερη ανάπτυξη για τη Novo σημαίνει μικρότερη ανάπτυξη για τη Δανία. Τόσο απλά», τονίζει.

Πράγματι, μείωση στις πωλήσεις φαρμάκων προκάλεσε ήπια συρρίκνωση του ΑΕΠ στο πρώτο τρίμηνο, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της Δανίας, ενώ τα στοιχεία για το δεύτερο τρίμηνο αναμένονται στις 20 Αυγούστου. Ο Olsen επισημαίνει ότι η εταιρεία συνεχίζει να αναπτύσσεται, όμως αν φτάσει σε σημείο στασιμότητας, η Δανία ίσως χάσει τη θέση της στις κορυφαίες οικονομίες της Ευρώπης.

Ο Soren Kristensen, επικεφαλής οικονομολόγος της Sydbank, προειδοποιεί να μην εξάγονται βιαστικά συμπεράσματα, καθώς οι προβλέψεις για τα έσοδα και τα κέρδη της Novo παραμένουν θετικές έως το τέλος της δεκαετίας. Ωστόσο, παραδέχεται ότι η εταιρεία είναι πλέον σε πιο ευάλωτη θέση.

«Αν τα πράγματα επιδεινωθούν, οι συνέπειες θα φανούν σε πολλούς τομείς», τονίζει, δείχνοντας κυρίως την βιομηχανική παραγωγή και τις εξαγωγές.

Η τεράστια παραγωγή της Novo συνέβαλε σημαντικά στο πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών και στην ενίσχυση της κορόνας, αναγκάζοντας την κεντρική τράπεζα της Δανίας να διατηρεί χαμηλότερο επιτόκιο από την ΕΚΤ, ώστε να προστατεύσει τη νομισματική ισοτιμία. Αν οι εξαγωγές δεχτούν ισχυρό πλήγμα, ίσως χρειαστεί αναστροφή πορείας και αύξηση επιτοκίων.

Στο εσωτερικό, μια παρατεταμένη ύφεση της Novo θα μπορούσε να περιορίσει τη χρηματοδότηση ερευνών, της υγείας και της κοινωνικής πολιτικής, εξαιτίας της μείωσης των κερδών του Ιδρύματος Novo Nordisk, που κατέχει την πλειοψηφία της εταιρείας και έχει ενισχύσει σημαντικά τη χρηματοδότηση επιστημονικών και κοινωνικών πρωτοβουλιών μέσω των επιτυχημένων φαρμάκων Wegovy και Ozempic. Περίπου 9.500 επιστήμονες εργάζονται σε έργα που υποστηρίζονται από το Ίδρυμα.

Η ραγδαία άνοδος της Novo τα τελευταία χρόνια έχει προκαλέσει ανησυχία για την υπέρμετρη εξάρτηση της Δανίας από μια μόνο εταιρεία. Οι τελευταίες εξελίξεις θύμισαν σε κάποιους την πτώση της Nokia, της φινλανδικής τεχνολογικής εταιρείας που παρέσυρε την οικονομία της Φινλανδίας στις αρχές του 2000.

Η πρωθυπουργός της Δανίας, Mette Frederiksen, είχε παραδεχθεί πέρυσι ότι πρέπει να παρακολουθούνται οι κίνδυνοι που συνδέονται με την ισχυρή θέση της Novo, αλλά απέρριψε τις συγκρίσεις με τη Nokia, σημειώνοντας πως η οικονομία της Δανίας δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τον φαρμακευτικό τομέα.

Ο Olsen της Danske Bank συμφωνεί. Η Novo συνεχίζει να αναπτύσσεται, σε αντίθεση με τη Nokia που κατέρρευσε, και η Δανία έχει πιο ευέλικτη αγορά εργασίας, προσαρμοστικές μισθολογικές δομές και ικανότητα προσαρμογής των ροών ξένων εργαζομένων. Επίσης, η Novo έχει περιορισμένη επίδραση σε απασχόληση και μισθούς, παρά τον οικονομικό της αντίκτυπο.

Ωστόσο, η εταιρεία απασχολεί πάνω από 30.000 άτομα στη Δανία, και αν υπάρξουν απολύσεις, όπως έχει αφήσει να εννοηθεί ο νέος CEO Maziar Mike Doustdar, τότε οι βασικές εγκαταστάσεις της σε Kalundborg και Bagsværd θα επηρεαστούν σημαντικά.

Η Novo ευθύνεται για το 50% της ανάπτυξης θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, εκτός της γεωργίας, μεταξύ 2023 και 2024, σύμφωνα με την κρατική δημοσιονομική αρχή.

«Σε τοπικό επίπεδο, ο αντίκτυπος μπορεί να είναι σοβαρός, ακόμα κι αν δεν αντικατοπτρίζεται στα εθνικά μεγέθη», αναφέρει ο Kristensen, καθώς περικοπές και μειωμένες επενδύσεις θα πλήξουν και το δίκτυο προμηθευτών και συνεργατών της Novo.

Η περιοχή που έχει ωφεληθεί περισσότερο είναι το Kalundborg, όπου βρίσκονται οι κύριες μονάδες παραγωγής της εταιρείας. Οι φόροι που καταβάλλει η Novo εκεί έχουν δεκαπλασιαστεί από το 2011, η ανεργία έχει μειωθεί δραστικά και η τοπική οικονομία έχει γνωρίσει άνθηση, με νέες επιχειρήσεις, επενδύσεις σε στέγαση, πανεπιστήμια και ερευνητικά έργα.

«Ποια είναι η επίδραση της εκρηκτικής ανόδου της Novo Nordisk;» αναρωτιέται ο Olsen.

«Ανάπτυξη του ΑΕΠ, αποδόσεις για τους μετόχους, φορολογικά έσοδα και εξαγωγικό πλεόνασμα. Αν τώρα τα πράγματα αλλάξουν, όλα αυτά θα αντιστραφούν».

Διαβάστε επίσης

Novo Nordisk: Πώς εκτοπίστηκε από το «top 10» των πιο πολύτιμων εταιρειών της Ευρώπης

Novo Nordisk: Βυθίζεται έως 21% η μετοχή της – Περιέκοψε το guidance πωλήσεων και κερδών για δεύτερη φορά

Novo Nordisk: Έξαλλος ο «Γουόρεν Μπάφετ της Βρετανίας» – «Αξιοσημείωτη ήττα στα φάρμακα απώλειας βάρους»