Θέλετε μια πιο δίκαιη κοινωνία; Αυτός ο οικονομολόγος λέει ότι έχει την απάντηση

Πόσο προβληματική είναι η Ευρώπη;

Με καθημερινές ειδήσεις για το Ηνωμένο Βασίλειο που εγκαταλείπει την ΕΕ και την άνοδο του λαϊκισμού σε άλλες χώρες, είναι εύκολο να απογοητευθεί κανείς. Τώρα, κάποιοι αισιόδοξοι στοχαστές δηλώνουν ότι έχουν την απάντηση: ένα νέο σώμα με ετήσιο προϋπολογισμό που αντιστοιχεί στο 4% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ για την έρευνα, την καινοτομία, την εκπαίδευση, την αειφόρο ανάπτυξη και την ένταξη των μεταναστών.

Ο γάλλος οικονομολόγος Thomas Piketty ηγείται της συμμαχίας οικονομολόγων, πολιτικών και ιστορικών, οι οποίοι έχουν δημιουργήσει ένα μανιφέστο των 50 σελίδων που ζητά υψηλότερους εταιρικούς και ατομικούς φόρους για να συγκεντρωθούν πόροι που ανέρχονται σε περίπου τέσσερις φορές τον τρέχοντα προϋπολογισμό της ΕΕ. Αυτά τα χρήματα θα χρηματοδοτήσουν τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής “βουλής” που θα κάνει “άμεση πρόοδο” στη γεφύρωση του “ζημιογόνου διχασμού” που λένε ότι απειλεί την περιοχή.

«Έπειτα από το Brexit και την εκλογή αντιευρωπαϊκών κυβερνήσεων που είναι επικεφαλής αρκετών χωρών μελών, δεν είναι πλέον δυνατό να συνεχίσουμε όπως και πριν», αναφέρουν οι υπογράφοντες. “Η Ευρώπη πρέπει να οικοδομήσει ένα νέο μοντέλο για να εξασφαλίσει τη δίκαιη και διαρκή κοινωνική ανάπτυξη των πολιτών της”.

Η ανισότητα ανέβηκε ψηλότερα στην παγκόσμια ατζέντα μετά την οικονομική κρίση του 2008, η οποία ενίσχυσε τις διαιρέσεις μεταξύ εκείνων με τα υψηλότερα και το χαμηλότερα εισοδήματα. Αν και ένα μεγάλο μέρος του έργου του Piketty διερευνά αυτά τα θέματα, η κλίμακα του προβλήματος είναι δύσκολο να μετρηθεί και η ουσιαστική πρόοδος για να καλυφθεί το χάσμα είναι αργή.

Οι ασαφείς και θεωρητικές υποσχέσεις πρέπει να εγκαταλειφθούν και όσοι έχουν πλουτίσει από την παγκοσμιοποίηση πρέπει να δεσμευτούν για τη χρηματοδότηση δημόσιων αγαθών, ανέφεραν οι συντάκτες της έκθεσης.

Το σχέδιό τους βασίζεται σε τέσσερις πανευρωπαϊκούς φόρους. Έναν επί των κερδών μεγάλων εταιρειών, ένα δεύτερο από τους μεμονωμένους πολίτες που κερδίζουν περισσότερα από 200.000 ευρώ ετησίως, έναν τρίτο σε όσους διαθέτουν πλούτο άνω του 1 εκατ. ευρώ, καθώς και ένα νέο φόρο εκπομπών άνθρακα.

Οι υψηλότεροι φόροι για μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες όπως η Amazon, η Apple, το Facebook, η Google και η Microsoft θα βοηθήσουν να συγκεντρωθεί το 4% περίπου του ΑΕΠ της ΕΕ ή περίπου τέσσερις φορές περισσότερο από τον τρέχοντα προϋπολογισμό, σύμφωνα με το μανιφέστο.

Επί του παρόντος, τα φορολογικά έσοδα ποικίλλουν ευρέως σε όλο το μπλοκ. Συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών συνεισφορών, ο μέσος όρος της ΕΕ ήταν περίπου 40% του ΑΕΠ το 2017. Οι υψηλότερες αναλογίες βρέθηκαν στη Γαλλία και στο Βέλγιο, σχεδόν στο 50%, ενώ οι χαμηλότερες καταγράφηκαν στην Ιρλανδία (24%) και στη Ρουμανία (26%).

Η δημιουργία κοινών φόρων θα εξαλείψει τον φορολογικό ανταγωνισμό μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και συνεπώς θα μειώσει την ικανότητα των φορολογουμένων ατόμων και επιχειρήσεων να μετακομίσουν σε προορισμούς χαμηλής φορολογίας, σύμφωνα με το σχέδιο.

“Η φορολογική δικαιοσύνη απαιτεί τη δημιουργία μιας κυρίαρχης Ευρωπαϊκής Συνέλευσης που θα μπορεί να υιοθετεί κοινούς φόρους για μεγάλες εταιρείες και πλούσιους φορολογούμενους”, γράφει ο Piketty σε μια ανάρτησή του στο Twitter. Το σχέδιο “μπορεί να ξεκινήσει με μερικές χώρες, και στη συνέχεια να επεκταθεί σε άλλες“.

Ο Δείκτης Περιεκτικής Ανάπτυξης του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ διερευνά παρόμοια θέματα. Σχεδιασμένος ως εναλλακτικό σημείο αναφοράς αντί του ΑΕΠ, μετρά την ανάπτυξη, την ένταξη και την ισότητα μεταξύ των γενεών και επιδιώκει να ποσοτικοποιήσει τομείς στους οποίους μπορούν να γίνουν βελτιώσεις με την πάροδο του χρόνου.

Η Νορβηγία ήταν η προηγμένη οικονομία με τις καλύτερες επιδόσεις το 2018, με τα ευρωπαϊκά έθνη να κυριαρχούν στις κορυφαίες θέσεις. Από τις οικονομίες της G7, η Γερμανία είναι η υψηλότερη στη θέση 12, ακολουθούμενη από τον Καναδά στο 17, τη Γαλλία στο 18 και τη Βρετανία στο 21. Οι ΗΠΑ ήταν 23ες και η Ιαπωνία 24η.

Σύμφωνα με το Φόρουμ, η Νορβηγία έχει τη χαμηλότερη εισοδηματική ανισότητα στον κόσμο, χάρη σε έναν συνδυασμό πολιτικών που υποστηρίζουν την εκπαίδευση και την καινοτομία. Τροφοδοτείται επίσης από τους φυσικούς πόρους της, διοχετεύοντας τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο σε ένα ταμείο κρατικών επενδύσεων που καλύπτει το οικονομικό μέλλον της.

Ο Piketty λέει ότι το μεγάλο του σχέδιο για την Ευρώπη θα μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία μέσα σε λίγους μήνες, αν τα μεγάλα ευρωπαϊκά έθνη αποφασίσουν να κάνουν το βήμα.

Ωστόσο, το σχέδιο θα απαιτούσε την πολιτική υποστήριξη κάθε χώρας και οι κοινοί φόροι μπορεί να είναι δύσκολο να συμφωνηθούν στην πράξη.

“Η δημιουργία ενός κοινού πολιτικού χώρου θα επιτρέψει στους πολίτες να ξαναγράψουν ένα κοινό αφήγημα με επίκεντρο την Ευρώπη”, γράφουν οι υπογράφοντες. “Το έργο αυτό αποσκοπεί να σπάσει το αδιέξοδο στην Ευρώπη, δημιουργώντας μια αίσθηση ευρωπαϊκής κοινότητας”.

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο world economic forum.org και συγγραφέας είναι η Emma Charlton