Στα ύψη η δυσαρέσκεια με τη δημοκρατία στον ανεπτυγμένο κόσμο (και στην Ελλάδα)

Από το 1995, το Κέντρο για το Μέλλον της Δημοκρατίας του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ καταγράφει τις απόψεις των ανθρώπων για τη δημοκρατία. Η πιο πρόσφατη έκθεσή του, που εκτείνεται σε 154 χώρες, αποκαλύπτει ορισμένα από τα υψηλότερα επίπεδα δυσαρέσκειας από τότε που ξεκίνησαν οι καταγραφές.

«Διαπιστώνουμε ότι η δυσαρέσκεια με τη δημοκρατία έχει αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου και φτάνει σε ιστορικά υψηλό επίπεδο διεθνώς, ιδιαίτερα στις ανεπτυγμένες χώρες», δήλωσε ο συντάκτης της έκθεσης, ο δρ. Roberto Foa.

Παγκόσμια δημοκρατική δυσπιστία

Στα μέσα της δεκαετίας του ’90, οι χώρες της Ευρώπης, της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής, της Ασίας και της Αυστραλίας εμφανίζονταν σχετικά ικανοποιημένες με τις δημοκρατίες τους. Έκτοτε, το ποσοστό των ατόμων που εκφράζουν δυσαρέσκεια έχει αυξηθεί από 47,9% σε 57,5%.

2019 was “the highest level of democratic discontent” since 1995, based on findings in first report from @BennettInst‘s new Centre for the Future of Democracy: https://t.co/QsVd77ZHUG @Dept_of_POLIS #democracy

— Cambridge University (@Cambridge_Uni) January 29, 2020

Ορισμένες από τις μεγαλύτερες δημοκρατικές χώρες του κόσμου, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βραζιλία, βιώνουν τα υψηλότερα επίπεδα δυσαρέσκειας, με το Μεξικό, την Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο να καταγράφουν το ιστορικά υψηλότερο επίπεδο δυσαρέσκειας. Η Ιαπωνία, η Ελλάδα και η Ισπανία πλησιάζουν επίσης σε υψηλά επίπεδα-ρεκόρ.

«Νησίδες ικανοποίησης»

Ωστόσο, δεν έχει χαθεί εντελώς η ελπίδα. Οι άνθρωποι σε ορισμένες χώρες – πρωτίστως σε μικρές δημοκρατίες υψηλών εισοδημάτων όπως η Δανία, η Ελβετία και η Νορβηγία – δείχνουν μεγάλη εμπιστοσύνη στους δημοκρατικούς θεσμούς τους.

Αυτές οι χώρες αποτελούν μέρος της επονομαζόμενης «νησίδας ικανοποίησης» – ένα μικρό υποσύνολο κρατών, το οποίο αντιπροσωπεύει μόνο το 2% του παγκόσμιου πληθυσμού, όπου λιγότερο από το ένα τέταρτο των πολιτών εκφράζει δυσαρέσκεια για τη δημοκρατία.

Σοκ και δέος

Αν και η έκθεση καταδεικνύει σημαντική αύξηση της δυσαρέσκειας, δεν καταλήγει σε συμπέρασμα ως προς το γιατί συμβαίνει αυτό. Ωστόσο, τα στοιχεία των τελευταίων 25 ετών δείχνουν μια συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων δυσαρέσκειας και των γεγονότων μεγάλης κλίμακας, όπως οι οικονομικές κρίσεις και τα πολιτικά σκάνδαλα.

Τα γεγονότα που οδηγούν στο σημερινό υψηλό επίπεδο περιλαμβάνουν την έκρηξη της προσφυγικής κρίσης στην Ευρώπη, το Brexit και την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες και του Ζαΐρ Μπολσονάρου στη Βραζιλία.

Το μέλλον της δημοκρατίας;

Οι ψηφοφόροι που απογοητεύονται από τη δημοκρατία ήταν ένα από τα θέματα συζήτησης στη φετινή ετήσια συνάντηση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.

Στη συνεδρία «Δημοκρατικός καπιταλισμός: Αδιέξοδο ή Κοινό Πεπρωμένο;» στο Νταβός, οι συμμετέχοντες συζήτησαν για το μέλλον των καπιταλιστικών δημοκρατιών.