Οι 10 μεγαλύτεροι κίνδυνοι για την παγκόσμια οικονομία

Το Economist Intelligence Unit (EIU) συνέταξε μια λίστα με αυτούς που θεωρεί ως τους 10 κορυφαίους παγκόσμιους κινδύνους του 2019. Είναι ένα ανησυχητικό ανάγνωσμα, με μια σειρά από ενεργές απειλές για τη σταθερότητα και την ασφάλεια που μόνο να επιδεινωθούν μπορούν, προτού βελτιωθούν.

«Η γεωπολιτική αβεβαιότητα αυξάνεται και θα εξακολουθήσει να αποτελεί πηγή σημαντικού κινδύνου», αναφέρει το EIU στην έκθεση παγκόσμιων κινδύνων για το 2019. Προειδοποιεί ότι η άνοδος των λεγόμενων λαϊκιστών ηγετών δεν έχει τελειώσει. Η άνοδος αυτή περιλαμβάνει πρόσωπα όπως ο Αμερικανός πρόεδρος Trump, ο πρόεδρος της Βραζιλίας Bolsonaro, μαζί με τον πρωθυπουργό της Ινδίας Narendra Modi και τον Ινδονήσιο πρόεδρο Joko Widodo, οι οποίοι κατέχουν την εξουσία στις τέσσερις πολυπληθέστερες δημοκρατίες του κόσμου σήμερα. Υπάρχουν πολλοί περισσότεροι που θα μπορούσαν να προσχτεθούν στη λίστα: ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν της Τουρκίας, ο Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας και ο Βίκτορ Ορμπάν της Ουγγαρίας για να αναφέρουμε μόνο τρεις.

Με τις εθνικιστικές πολιτικές και τις προστατευτικές προοπτικές, οι λαϊκιστές ηγέτες διαπρέπουν στο είδος της ρητορικής που έχει απήχηση στους υποστηρικτές στην εγχώρια επικράτειά τους, ενώ παράλληλα επιδεινώνει τις διεθνείς εντάσεις. Ωστόσο, μπορεί να έχει ουσιαστικό αντίκτυπο στο εμπόριο, να αποσταθεροποιήσει τις χρηματοπιστωτικές αγορές και τον πετρελαϊκό τομέα και να προκαλέσει εμπορικούς πολέμους, όπως αυτός που παρατηρείται μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ.

Εάν η τάση προς τον λαϊκισμό εξακολουθεί να κερδίζει έδαφος σε παγκόσμιο επίπεδο, τέτοιες εντάσεις είναι πιθανό να αυξηθούν.

Υπάρχουν επίσης μερικά πολύ συγκεκριμένα σημεία τριβής στον παγκόσμιο χάρτη, λέει το EIU. Ένα από αυτά είναι η επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας, ένα άλλο είναι η άνοδος της τιμής του πετρελαίου λόγω της έλλειψης προσφοράς. Το EIU επισημαίνει και τα δύο αυτά σενάρια ως χαμηλού κινδύνου, αλλά προσδιορίζει τον αντίκτυπό τους ως υψηλό (πολύ υψηλό στο παράδειγμα της Κίνας) σε περίπτωση που συμβούν, υπογραμμίζοντας τη σημασία της παγκόσμιας συνεργασίας και σύνδεσης.

Η απειλή ένοπλης σύγκρουσης μεταξύ κρατών δεν πρέπει επίσης να υποτιμηθεί. Αν και η πιθανότητα πολέμου στην κορεατική χερσόνησο δεν είναι υψηλή, μια τέτοια ανάφλεξη θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες για την περιοχή και πέρα από αυτήν. Τα πρόσφατα γεγονότα στο Κασμίρ, τα οποία είδαν την Ινδία και το Πακιστάν να ανταλλάσσουν πυρά, καταδεικνύουν την πιθανότητα ανάφλεξης καταστάσεων όπως οι μακροχρόνιες εδαφικές διαμάχες.

Οι κορυφαίοι 10 παγκόσμιοι κίνδυνοι σύμφωνα με το EIU

• Μια εμπορική σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας μετασχηματίζεται σε έναν πλήρη παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο
• Η επιβάρυνση του εταιρικού χρέους των ΗΠΑ μετατρέπει την πτωτική τάση σε ύφεση
• Η εξάπλωση δημιουργεί μια ευρεία κρίση των αναδυόμενων αγορών
• Η Κίνα υφίσταται μια άτακτη και παρατεταμένη οικονομική ύφεση
• Οι ελλείψεις εφοδιασμού οδηγούν σε μια διεθνώς επιβλαβή άνοδο της τιμής του πετρελαίου
• Οι εδαφικές διαφορές στη Θάλασσα της Νότιας ή της Ανατολικής Κίνας οδηγούν σε ξέσπασμα εχθροπραξιών
• Οι κυβερνοεπιθέσεις και οι ανησυχίες για την ακεραιότητα των δεδομένων παρακωλύουν μεγάλα τμήματα του Διαδικτύου
• Υπάρχει μια σημαντική στρατιωτική αντιπαράθεση στην κορεατική χερσόνησο
• Το πολιτικό αδιέξοδο οδηγεί σε ένα άτακτο Brexit χωρίς συμφωνία
• Η πολιτική και χρηματοπιστωτική αστάθεια οδηγεί σε μία ιταλική τραπεζική κρίση

Υπάρχει ένας ακόμη σχεδόν κρυμμένος κίνδυνος σε περιόδους αβεβαιότητας και αυξημένης έντασης. Όταν οι κυβερνήσεις και οι υπηρεσίες τους επιστούν την προσοχή τους σε αυτούς τους μεγάλους κινδύνους και τις απειλές, είναι λιγότερο επικεντρωμένοι σε άλλα θέματα. Αυτό μπορεί να φανεί στο παράδειγμα των μακρών και πολύπλοκων διαπραγματεύσεων για το Brexit μεταξύ της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την ώρα που αυτές συνεχίζονται, δεν αντιμετωπίζονται άλλα εσωτερικά και διεθνή ζητήματα. Ο ιστορικός, καθηγητής και συγγραφέας Yuval Noah Harari συνοψίζει με συντομία αυτό το σενάριο: «Κάθε λεπτό που τα βρετανικά και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα ξοδεύουν στις διαπραγματεύσεις είναι ένα λεπτό που δεν ξοδεύουν για την κλιματική αλλαγή. Και ξοδεύουν πολλά λεπτά στο Brexit».

Αυτή η σύνθετη αλληλεπίδραση μεταξύ των θεμάτων επισημάνθηκε επίσης στην Έκθεση Παγκόσμιων Κινδύνων του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ 2019. «Αυτός είναι ένας παγκοσμιοποιημένος κόσμος, ως αποτέλεσμα του οποίου έχουν επιτευχθεί ιστορικές μειώσεις της παγκόσμιας φτώχειας», γράφει ο πρόεδρος του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ Børge Brende. «Αλλά είναι επίσης όλο και περισσότερο σαφές ότι χρειάζεται αλλαγή. Η πόλωση αυξάνεται σε πολλές χώρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι κοινωνικές συμβάσεις που κρατούν δεμένες τις κοινωνίες υποχωρούν».

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο world economic forum.org και συγγραφέας είναι ο Sean Fleming