Στα 4 τρισ. ετησίως οι επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια- Τι αλλάζει η ψηφιοποίηση στον ενεργειακό τομέα

Στα 4 τρισ. ερησίως θα ανέρχονται οι επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια μέχρι το 2030, αναφέρει σε σχετικό άρθρο του ο IEA (International Energy Agency) τονίζοντας τις αλλαγές που φέρνει η ψηφιοποίηση  στον ενεργειακό τομέα, που όπως εξηγεί θα  μετασχηματίσει τα παραδοσιακά επιχειρηματικά μοντέλα του κλάδου της ενέργειας προσφέροντας σημαντικά οφέλη.

Σχεδόν το 70% των επενδύσεων θα βαρύνει τον ιδιωτικό τομέα – καταναλωτές και επενδυτές, οι οποίοι θα ανταποκρίνονται στην πορεία των τιμών και στις κυβερνητικές πολιτικές. Τα απαιτούμενα μέτρα – συμπεριλαμβανομένων των ανακαινίσεων κτιρίων, των εγκαταστάσεων υποδομής φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων (EV) και άλλες πρωτοβουλίες – συνεπάγονται υψηλές  επενδύσεις και πολλά παραδοσιακά επιχειρηματικά μοντέλα στον τομέα των ενεργειακών υπηρεσιών ενδέχεται να μην μπορέσουν να ανταποκριθούν στην πρόκληση.

Αντίθετα, τα ψηφιακά επιχειρηματικά μοντέλα που βασίζονται σε λογισμικό δίνουν πρόσβαση σε πιο αναλυτικά δεδομένα, σε συνδυασμό με την προηγμένη ικανότητα ανάλυσης, επιτρέπει στις εταιρείες που διαθέτουν ψηφιακή δυνατότητα να ποσοτικοποιούν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα οφέλη που αποφέρουν οι λύσεις τους στους πελάτες. Αυτό μπορεί επίσης να βοηθήσει στην επιτάχυνση της ανάπτυξης νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Τα ψηφιακά εργαλεία και οι πλατφόρμες μπορούν να διευκολύνουν και να επιταχύνουν την ενεργειακή μετάβαση διευκολύνοντας την αποδοτικότητα και την ευελιξία από την πλευρά της ζήτησης. Ταυτόχρονα, η ψηφιοποίηση δημιουργεί νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και νέες ροές εσόδων για τους παρόχους ενεργειακών υπηρεσιών, ενώ βοηθά τους καταναλωτές να κατανοήσουν καλύτερα τη χρήση ενέργειας και να μειώσουν τους λογαριασμούς τους.

Νέες ροές εσόδων και νέες υπηρεσίες

Ήδη, με την ψηφιοποίηση χάρη στις καινοτόμες τεχνολογίες και την πρόσβαση σε νέους τύπους δεδομένων, έχουν εμφανιστεί νέες ροές εσόδων και νέες υπηρεσίες, το κόστος έχει μειωθεί και τα εμπόδια για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά έχουν μειωθεί. Οι εταιρείες ενέργειας συνεχίζουν να βρίσκουν νέους τρόπους επιχειρηματικής δραστηριότητας και αλληλεπίδρασης με τους πελάτες τους.

Η ψηφιοποίηση διευκολύνει τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια, με ιδιαίτερη έμφαση στο πώς μπορούν να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση και την ευελιξία από την πλευρά της ζήτησης. Ο IEA συστήνει  στις κυβερνήσεις να υποστηρίξουν  την ανάπτυξη αυτών των καινοτόμων επιχειρηματικών μοντέλων.

Το ενεργειακό σύστημα υφίσταται βαθιές δομικές αλλαγές, σημειώνει,  καθώς η ηλεκτροδότηση γίνεται πιο διαδεδομένη σε όλες τις βιομηχανίες και τα πρότυπα ζήτησης ενέργειας αλλάζουν. Σύμφωνα με το Στόχο Καθαρών Μηδενικών Εκπομπών έως το 2050 (NZE) , 240 εκατομμύρια φωτοβολταϊκά συστήματα ταράτσας και 1,6 δισεκατομμύρια ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα έχουν ενσωματωθεί στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι τα μέσα αυτού του αιώνα, ενώ περισσότερο από το 85% του υπάρχοντος κτιριακού αποθέματος θα έχει μετασκευαστεί για να πληροί τα πρότυπα  για μηδενικές εκπομπές άνθρακα.

Ο μέσος ετήσιος ρυθμός βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης σε ολόκληρη την οικονομία θα διπλασιαστεί έως το 2030, σε σύγκριση με τον μέσο όρο των τελευταίων δέκα ετών έως το 2020. Για να επιτευχθεί αυτό, απαιτείται ευελιξία των μελλοντικών συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα (με βάση τις ανάγκες από ώρα σε ώρα) για να φιλοξενήσει μεταβλητές πηγές ανανεώσιμης ενέργειας. Οι μπαταρίες και η μεγαλύτερη ανταπόκριση στις realtime ανάγκες της ζήτησης θα συμβάλουν στο 50% της ευελιξίας.

Τι προσφέρουν στους καταναλωτές τα ψηφιακά επιχειρηματικά μοντέλα στην ενέργεια

Μειώνοντας τα πιο κοινά εμπόδια στις επενδύσεις ενεργειακής μετάβασης – υψηλό αρχικό κόστος, έλλειψη πρόσβασης στη χρηματοδότηση, υψηλό  ρίσκο, έλλειψη εμπιστοσύνης στις νέες τεχνολογίες, ανταγωνιστικές επενδυτικές προτεραιότητες, έλλειψη γνώσης και ευαισθητοποίησης,  – η ψηφιοποίηση στην   ενέργεια  καθιστά τις λύσεις καθαρής ενέργειας πιο προσιτές.

Το μοντέλο Energy as a Service προσφέρει τη χρέωση ηλεκτρικού οχήματος ως υπηρεσία και  για παράδειγμα, περιλαμβάνει υπηρεσίες όπως  την εγκατάσταση υποδομής έως την παρακολούθηση και συντήρηση της απόδοσης με αντάλλαγμα ένα τέλος συνδρομής. Η ENGIE στη Λατινική Αμερική προσφέρει ένα τέτοιο έξυπνο σχέδιο φόρτισης σε εταιρικούς πελάτες, το οποίο λέει ότι μπορεί να μειώσει το κόστος υποδομής και ενέργειας κατά περίπου 40%. Τα μοντέλα EaaS (Energy as a Service) βασίζονται σε έξυπνα τηλέφωνα και συσκευές οθόνης που είναι συνδεδεμένα στο διαδίκτυο ως πλατφόρμες όπου οι πελάτες μπορούν να παρακολουθούν ενεργά την ενεργειακή τους απόδοση και την οικονομική τους κατάσταση.

Το μοντέλο peer-to-peer, δίνει τη δυνατότητα σε διαδικτυακές αγορές όπου οι παραγωγοί και οι καταναλωτές μπορούν να εμπορεύονται ηλεκτρική ενέργεια χωρίς μεσάζοντα, δίνοντας τη δυνατότητα σε άτομα και κοινότητες να αναλάβουν ενεργό έλεγχο σε υποδομές που παράγουν ενέργεια. Μία πλατφόρμα ενεργειακών εμπορικών συναλλαγών στην Πολωνία επιτρέπει σε δημοπρασίες σε πραγματικό χρόνο την αγορά και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας, επιφέροντας πάνω από 970 χιλιάδες USD (4 εκατομμύρια PLN) εξοικονόμηση πόρων για τους χρήστες.

Η κρίσιμη πτυχή όλων των ψηφιακών μοντέλων είναι ότι βασίζονται σε λογισμικό. Αυτό τα καθιστά εγγενώς πιο ευέλικτα και προσιτά στους τελικούς χρήστες. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο για τους καταναλωτές στις αναδυόμενες αγορές και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες όπου η πρόσβαση στην ενέργεια είναι συχνά επείγον πρόβλημα και η υπέρβαση των φραγμών κόστους είναι μια επίμονη πρόκληση.

Τα προγράμματα Pay-as-you-go (PAYG) απαλλάσσουν τους πελάτες σε αυτές τις αγορές από το βάρος να επωμιστούν εκ των προτέρων το πλήρες κόστος. Αντίθετα, η ιδιοκτησία ηλιακών κιτ και καθαρών λύσεων μαγειρέματος μεταβιβάζεται με την πάροδο του χρόνου μέσω ενός προγράμματος περιοδικών πληρωμών. Τέτοια μοντέλα είναι ιδιαίτερα κατάλληλα για αγροτικές κοινότητες, επιτρέποντας στους πελάτες να αγοράζουν εξοπλισμό χρησιμοποιώντας ψηφιακά πορτοφόλια με δυνατότητα fintech.

Η Fenix ​​με έδρα την Ουγκάντα, για παράδειγμα, παρέχει ηλιακά συστήματα σε νοικοκυριά, αγρότες και μικρές επιχειρήσεις. Η πλατφόρμα του επιτρέπει την πρόσβαση σε εξαιρετικά αποδοτικές τεχνολογίες, όπως φώτα LED, τηλεοράσεις και άλλες συσκευές, σε συνδυασμό με ηλιακή ενέργεια εκτός δικτύου και αποθήκευση. Υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές πληρωμής για την εξυπηρέτηση πελατών χωρίς πρόσβαση σε παραδοσιακές τραπεζικές υπηρεσίες, ενώ τα χρονοδιαγράμματα δόσεων μπορούν να προσαρμοστούν για όσους τα εισοδήματα τους είναι εποχιακά ή παράτυπα.

Ομοίως, η ψύξη ως υπηρεσία καθιστά την καθαρή και αποτελεσματική ψύξη προσβάσιμη σε όσους διαφορετικά δε θα μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά το αρχικό κόστος του εξοπλισμού. Οι χρήστες πληρώνουν μηνιαία χρέωση με βάση την ποσότητα ψύξης που χρησιμοποιείται. Αυτό το μοντέλο δημιουργεί επίσης οικονομικά οφέλη πέρα ​​από την ενέργεια. Στην Ινδία, η CoolCrop, με την υποστήριξη του Οργανισμού της Βασιλείας για την Αειφόρο Ενέργεια, παρέχει ηλιακή ψύξη εκτός δικτύου με ψηφιακούς ελέγχους σε αγρότες που δε διαθέτουν υποδομές ψύξης. Οι αρχικές εκτιμήσεις της CoolCrop υποδεικνύουν ότι η κατανάλωση ενέργειας μπορεί να μειωθεί έως και 20% σε σύγκριση με τη συμβατική ψύξη χάρη σε μια απομακρυσμένη μονάδα ελέγχου που βελτιστοποιεί τη χρήση ενέργειας. Οι χαμηλότεροι λογαριασμοί ενέργειας έχουν την περαιτέρω δυνατότητα να αυξήσουν τα εισοδήματα των αγροτών κατά 50% ή περισσότερο και μπορούν να μειώσουν τη φθορά μετά τη συγκομιδή κατά περισσότερο από 20%, λέει η εταιρεία. Ομοίως, στη Νιγηρία, το ColdHubs παρέχει ένα δομοστοιχειωτό, αποδοτικό, ηλιακό-τροφοδοτούμενο κρύο δωμάτιο με δυνατότητα plug-and-play. Η εταιρεία λέει ότι η λύση της μειώνει τις απώλειες μετά τη συγκομιδή κατά 80% και αυξάνει το ετήσιο εισόδημα των αγροτών κατά 25%. (Το ColdHubs συμβάλλει επίσης στην ισότητα των φύλων στην Ινδία προσλαμβάνοντας κυρίως γυναίκες για τη διαχείριση λειτουργιών και τη συλλογή εσόδων.)

Το μοντέλο  από το όχημα στο δίκτυο που επιτρέπουν στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα να στέλνουν ισχύ στο δίκτυο όταν δεν χρησιμοποιούνται.
Το μοντέλο DER (distributed energy resources) αποκεντρωμένων πηγών ενέργειας, για τη μείωση των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας, τη μείωση της ζήτησης σε ώρες  αιχμής ή τη ρύθμιση της τάσης και της συχνότητας. Τα μοντέλα έξυπνης χρήσης ενέργειας, μπορούν επίσης να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας να σχεδιάσουν καλύτερα τις επενδύσεις τους στο δίκτυο, να μειώσουν το κόστος τους και να βελτιώσουν την απόδοση, παρέχοντας ευελιξία σε ώρες αιχμής μέσω εικονικών σταθμών παραγωγής ενέργειας και ηλεκτρικών οχημάτων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι ρυθμιστικές αρχές εκτιμούν ότι οι εφαρμογές επιστροφής της ενέργειας από το όχημα στο δίκτυο, που ενεργοποιούνται με την έξυπνη φόρτιση, εξοικονομούν περίπου 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ετησίως σε ενισχύσεις δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας.

Οι εταιρείες τεχνολογίας στον ενεργειακό τομέα

Με την ψηφιοποίηση τα επιχειρηματικά μοντέλα αξιοποιούν τις τεχνολογικές εξελίξεις για να αλλάξουν και να ενισχύσουν τις ροές εσόδων των ενδιαφερόμενων μερών, ανοίγοντας χώρο για μια σειρά από βοηθητικά οφέλη. Οι μεγάλες εταιρείες προσπαθούν όλο και περισσότερο να αξιοποιήσουν αυτές τις ευκαιρίες.

Η ψηφιοποίηση δημιουργεί νέες ευκαιρίες για παλαιού τύπου ενεργειακές εταιρείες. Προσελκύει επίσης μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας στον ενεργειακό τομέα. Όλο και περισσότερο, οι εταιρείες ενέργειας και τεχνολογίας επενδύουν σε έργα, συνεργασίες και εταιρείες ψηφιακής ενέργειας. Για παράδειγμα, στα τέλη του 2020, η Sidewalk Infrastructure Partners – μια επιχείρηση που υποστηρίζεται από τη μητρική εταιρεία της Google, την Alphabet – επένδυσε 100 εκατομμύρια δολάρια για την κατασκευή ενός εικονικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής στην Καλιφόρνια που σχεδιάζει να συγκεντρώσει 750.000 πελάτες ηλεκτρικής ενέργειας. Στις αρχές του 2021, η Enel X της Ιταλίας και ο ινδικός όμιλος μηχανικών Sterling and Wilson ανακοίνωσαν μια κοινοπραξία 50-50 για την πώληση, ανάπτυξη και διαχείριση έξυπνης υποδομής φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων σε όλη την Ινδία που χρησιμοποιεί ένα μοντέλο λογισμικού ως υπηρεσία. Επιπλέον, ο βρετανικός ενεργειακός όμιλος BP εξαγόρασε την Open Energi, μια εταιρεία με γνώμονα την τεχνητή νοημοσύνη που ενσωματώνει DER (distributed energy resources)στις αγορές ενέργειας.

Τα ψηφιακά επιχειρηματικά μοντέλα μπορούν επίσης να ξεκλειδώσουν νέες ροές εσόδων για τους προμηθευτές ενέργειας λιανικής και μπορούν να υποστηρίξουν τη δημιουργία νέων εταιρειών. Μέσω εικονικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, για παράδειγμα, οι προμηθευτές και οι συγκεντρωτές ηλεκτρικής ενέργειας μπορούν να αποκομίσουν έσοδα παρέχοντας υπηρεσίες εξισορρόπησης στο τοπικό δίκτυο μέσω της αντιστοίχισης των λειτουργιών των αποκεντρωμένων σταθμών με τις ανάγκες του δικτύου. Αυτές οι εταιρείες μπορούν επίσης να συναλλάσσονται στη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και να παρέχουν λιανική τροφοδοσία, όπως στην περίπτωση του έργου εικονικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής της Centrica ύψους 23 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ στην Κορνουάλη, στη νοτιοδυτική Αγγλία.

Κάποιες επιχιερήσεις αξιοποιούν την ψηφιοποίηση και τα καινοτόμα μοντέλα που βασίζονται σε τεχνολογίες που έχουν αναπτυχθεί από άλλους. Ορισμένοι, για παράδειγμα, έχουν αξιοποιήσει τις υπάρχουσες τεχνολογίες έξυπνων κτιρίων για να αναπτύξουν νέα κανάλια πιστότητας πελατών (συμπεριλαμβανομένων των οθονών και εφαρμογών στο σπίτι), δημιουργώντας έσοδα και εξοικονόμηση κόστους μέσω πιο αποδοτικής χρήσης ενέργειας.

Με τη μείωση των αρχικών επενδύσεων και του κινδύνου και συμβάλλοντας στη βελτιστοποίηση των κεφαλαιουχικών δαπανών, η ψηφιοποίηση μπορεί επίσης να επιταχύνει την υιοθέτηση προηγμένων τεχνολογιών και να προωθήσει την καινοτομία μεταξύ των επιχειρήσεων κοινής ωφελείας και των φορέων εκμετάλλευσης δικτύου. Σε περιοχές όπου η κυβερνοασφάλεια είναι επαρκώς ισχυρή, για παράδειγμα, οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας μπορούν να στραφούν σε λογισμικό ως υπηρεσία (SaaS) –δηλαδή να αγοράζουν διαδικτυακές άδειες ή συνδρομές αντί να επενδύουν εκ των προτέρων στο ίδιο το λογισμικό– για να βελτιώσουν τον προγραμματισμό του δικτύου και να παρακολουθούν δυναμικά τις υποδομές τους. Επιπλέον, έτσι διευκολύνονται οι αναβαθμίσεις ή άλλες αλλαγές συστήματος καθώς εξελίσσονται οι τεχνολογίες.