Έστω και την ύστατη ώρα, η είσοδος της Ελλάδας στο πρόγραμμα (πλατφόρμα κατ’ άλλους) SAFE ήταν σωστή και επιβεβλημένη από τις γεωπολιτικές συνθήκες κίνηση. Σε ένα γεωπολιτικό περιβάλλον πιο απρόβλεπτο, πιο ασταθές και δυνητικά πιο επικίνδυνο από ποτέ, η Ευρώπη καλείται να αναπτύξει κοινό βηματισμό για να ενισχύσει τις αμυντικές της δυνατότητες γρήγορα και αποτελεσματικά επιτέλους.

Η πλατφόρμα SAFE προσφέρει ευνοϊκούς όρους χρηματοδότησης για δάνεια συνολικού ύψους 150 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε αυτό να πραγματοποιήσουν δαπάνες για αμυντικούς εξοπλισμούς σε μέσα, πυρομαχικά και συστήματα τεχνολογιών αιχμής, όπως για παράδειγμα αντιπυραυλική άμυνα, drone και αντι-drone συστήματα, συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου και άλλα.

1

Είναι προφανές ότι η χώρα δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοεί και την παραμικρή ευκαιρία ενίσχυσής της με χρήση κάποιου εργαλείου ευνοϊκής χρηματοδότησης, ιδίως όταν αυτή η ευκαιρία προσφέρεται στο πλαίσιο μιας οργανωμένης προσπάθειας αναβάθμισης της συνολικής αμυντικής δυνατότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

H προοπτική ενδεχόμενης συμμετοχής τρίτων χωρών, και ειδικά της Τουρκίας, στο SAFE δεν θα μπορούσε να είναι λόγος αυτοαποκλεισμού της Ελλάδας από την πλατφόρμα, καθώς το μείζον διακύβευμα είναι η αμυντική ενίσχυσή της σε κρίσιμους τομείς. Άλλωστε η πρόβλεψη συμμετοχής τρίτης χώρας υπό πολύ αυστηρές προϋποθέσεις, με κυριότερη την ομοφωνία των κρατών μελών, πρέπει να θεωρείται ικανοποιητική δικλείδα ασφαλείας αλλά και επιτυχία της Ελλάδας στη διαπραγμάτευση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τώρα όμως που η απόφαση συμμετοχής είναι ειλημμένη, απαιτείται συστηματική και ταχύτατη προετοιμασία από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, με την απαραίτητη συνδρομή από το Γενικά Επιτελεία. Ζητούμενα είναι η εκπόνηση προτάσεων, η πρόσκληση εταιρειών της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας για συμμετοχή στην πλατφόρμα και η αναζήτηση συνεργειών με άλλα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την από κοινού προμήθεια αμυντικού υλικού.

Εκ πρώτης όψεως τα 787,7 εκατομμύρια ευρώ που λαμβάνει η χώρα από την αρχική κατανομή του συνολικού κονδυλίου των 150 δις ευρώ μετά την πρώτη φάση εξέτασης των σχετικών αιτημάτων από τα κράτη μέλη, φαίνονται πολύ λίγα. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι αυτά δεν συνιστούν χαριστική παροχή αλλά δάνειο, έστω και με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους, από την Κομισιόν.

Συνεπώς, αφενός είναι σωστό η Ελλάδα να δανειοδοτείται εντός των δημοσιονομικών της δυνατοτήτων και αφετέρου να σχεδιάζει την βέλτιστη αξιοποίηση αυτών των κονδυλίων.

Εφόσον υπάρξει σωστός σχεδιασμός, τα κονδύλια αυτά είναι υπεραρκετά για την κάλυψη λόγου χάρη αναγκών σε πυρομαχικά ειδικών κατηγοριών και συστήματα drone και αντι-drone που χρειαζόμαστε επειγόντως.

Και βέβαια ας σημειωθεί ότι τα 2/3 του συνόλου της χρηματοδότησης, κατά την αρχική κατανομή, κατευθύνονται σε δέκα χώρες της ανατολικής Ευρώπης, εξαιτίας της άμεσης απειλής ασφαλείας που εκτιμάται ότι αυτές αντιμετωπίζουν λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Αυτή τη στιγμή είναι σαφές ότι οι προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκονται σε αυτή την κατεύθυνση.

Είναι απολύτως αναμενόμενο ότι η Τουρκία θα εξακολουθήσει να πιέζει τις ευρωπαϊκές χώρες για την είσοδό της στο πρόγραμμα SAFE  ως τρίτη χώρα, απαραίτητη, όπως ισχυρίζεται, για τη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας. Είναι όμως και απολύτως λογικό και εύλογο η ελληνική πλευρά να αξιώνει από την Τουρκία άρση του casus belli ως βασική και απαράβατη προϋπόθεση, όχι για να συναινέσει αλλά για να αρχίσει να συζητάει αυτό το ενδεχόμενο. Οποιαδήποτε χώρα που αξιώνει ρόλο στην ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια δεν μπορεί ταυτόχρονα να την υπονομεύει, απειλώντας με τόσο άμεσο τρόπο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο πρωθυπουργός έχει διατυπώσει με τρόπο ξεκάθαρο την εθνική θέση. Πρέπει και οι εταίροι μας στην Ε.Ε. να τοποθετηθούν με σαφήνεια. Η δυσκολία τους να κατανοήσουν αυτή τη συνθήκη καταδεικνύει ότι έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε μέχρι να κατισχύσει στην πράξη το όραμα της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας και ασφάλειας. Και τούτο γιατί αυτό το όραμα είναι, στην ουσία, ο τελικός σκοπός για την ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια με όρους συναντίληψης και κατανόησης όλων των προκλήσεων ασφαλείας που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα κράτη-μέλη από κοινού, ενώ το πρόγραμμα SAFE, ως χρηματοδοτικό εργαλείο, δεν είναι παρά ένα από τα μέσα επίτευξής του.