Το Διάστημα ως νέος πυλώνας της εθνικής άμυνας

Τα τελευταία χρόνια, η χώρα έχει προχωρήσει σε στοχευμένες επιλογές για την ανάδειξη του Διαστήματος ως στρατηγικού τομέα εθνικής σημασίας. Σε αυτό το πλαίσιο, και η Εθνική Άμυνα αντιμετωπίζει πλέον το Διάστημα όχι ως ένα μακρινό τεχνολογικό πεδίο, αλλά ως κρίσιμο παράγοντα ενίσχυσης των επιχειρησιακών της δυνατοτήτων.

Τα πρόσφατα δημοσιεύματα των κυριακάτικων εφημερίδων ανέδειξαν ότι το Διάστημα καταλαμβάνει ουσιαστική θέση και στη λίστα των έργων που κατατέθηκαν στις ευρωπαϊκές δομές για τον κανονισμό SAFE, στις 30 Νοεμβρίου. Πρόκειται για πρωτοβουλίες που αποτυπώνουν μια σαφή στροφή προς την ευρωπαϊκή συνεργασία σε διαστημικές εφαρμογές με αμυντικό αποτύπωμα, με στόχο σύγχρονες επιχειρησιακές ικανότητες σε συνδυασμό με μια εγχώρια βιομηχανική βάση ικανή να τις υποστηρίζει σε βάθος χρόνου. Η θεσμοθετημένη εξάλλου συμμετοχή της ελληνικής βιομηχανίας σε ποσοστό 25% στις αμυντικές προμήθειες ευρύτερα συνιστά μια έμπρακτη πολιτική επιλογή ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγικής βάσης.

Σε αυτό το περιβάλλον, η ελληνική διαστημική βιομηχανία κάνει κι ένα βήμα παραπέρα. Προσδοκά ότι οι αποφάσεις θα συνεχίσουν να στηρίζονται στην εμπιστοσύνη προς τους Έλληνες μηχανικούς και τις ελληνικές εταιρείες, όχι μόνο όμως ως «συμπληρωματικούς παίκτες» των μεγάλων ευρωπαϊκών βιομηχανιών, αλλά και με δυνατότητα ουσιαστικού και ηγετικού ρόλου σε εξειδικευμένα πεδία υψηλής στρατηγικής σημασίας.

Καθοριστικός σε αυτή την πορεία είναι ο ρόλος τόσο της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΘΑ όσο και του ΓΕΕΘΑ και των Γενικών Επιτελείων ΓΕΝ, ΓΕΣ και ΓΕΑ, τα οποία τα τελευταία χρόνια αποδεικνύουν στην πράξη ότι διαθέτουν στρατηγική αντίληψη, επιχειρησιακή ωριμότητα και βαθιά κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι νέες τεχνολογίες μετασχηματίζουν τη σύγχρονη μορφή πολέμου, καθώς και του ρόλου που διαδραματίζει σε αυτό το Διάστημα. Ταυτόχρονα, καθίσταται σαφές ότι οι αποφάσεις που ενισχύουν την ελληνική τεχνολογική βάση δεν προσθέτουν απλώς επιμέρους ικανότητες· δημιουργούν υποδομές, παράγουν γνώση, καλλιεργούν ανθρώπινο δυναμικό και επιτρέπουν στη χώρα να αποκτήσει ουσιαστικό αποτύπωμα και ασφάλεια εφοδιασμού σε κρίσιμες διαστημικές εφαρμογές με καθαρό αμυντικό χαρακτήρα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της μετάβασης αποτελούν συγκεκριμένες σύγχρονες διαστημικές ικανότητες Πληροφοριών, Επιτήρησης και Αναγνώρισης (ISR), που αναβαθμίζουν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο μια χώρα αντιλαμβάνεται, παρακολουθεί και προλαμβάνει τις απειλές.

Η νέα διάσταση της επιχειρησιακής επίγνωσης

Οι ικανότητες συγκεκριμένων διαστημικών ISR συστημάτων αποτελούν σήμερα έναν από τους σημαντικότερους πολλαπλασιαστές ισχύος για τις σύγχρονες Ένοπλες Δυνάμεις. Μέσα από τη συνεχή συλλογή και ανάλυση δεδομένων από το Διάστημα, διαμορφώνεται ένα ανώτερο επίπεδο επιχειρησιακής επίγνωσης, που επηρεάζει άμεσα όλα τα πεδία επιχειρήσεων: ξηρά, θάλασσα, αέρα, κυβερνοχώρο και το ίδιο το Διάστημα.

Σε πρακτικό επίπεδο, οι δυνατότητες συγκεκριμένων διαστημικών ISR συστημάτων επιτρέπουν την αποτύπωση της δομής και της λειτουργίας των δυνάμεων του αντιπάλου, μέσα από την ανάλυση των τηλεπικοινωνιακών του δικτύων. Παρέχουν τη δυνατότητα εντοπισμού παρεμβολών σε κρίσιμα συστήματα πλοήγησης, παρακολούθησης ναυτικών μονάδων μέσω εκπεμπόμενων σημάτων, ανίχνευσης κινητών ραντάρ στο πεδίο επιχειρήσεων και αποτύπωσης της δραστηριότητας εναέριων πλατφορμών έγκαιρης προειδοποίησης. Όλα αυτά συνθέτουν μια ενιαία, δυναμική εικόνα του επιχειρησιακού χώρου, καθιστώντας εφικτή την εξαγωγή κρίσιμων συμπερασμάτων για τη σύνθεση, τις δυνατότητες και τη διάταξη μάχης των μονάδων του αντιπάλου (order of battle).

Η αξία αυτών των δυνατοτήτων δεν αφορά μόνο το «τι» γνωρίζουμε, αλλά κυρίως το «πότε». Η ταχύτερη λήψη αποφάσεων αυξάνει την αποτρεπτική ισχύ και μειώνει σημαντικά την τρωτότητα ιδίων και φίλιων δυνάμεων και μέσων.

Στο ίδιο πλαίσιο, η κυριότητα τέτοιων διαστημικών μέσων από τις Ένοπλες Δυνάμεις αναβαθμίζει το στρατηγικό βάρος της χώρας και ενισχύει τη διαπραγματευτική της θέση σε διμερή και πολυμερή σχήματα συνεργασίας. Μέχρι τώρα, μόνο ελάχιστες τεχνολογικά προηγμένες χώρες διαθέτουν αντίστοιχες ολοκληρωμένες διαστημικές ικανότητες ISR, συχνά με επιμέρους επιχειρησιακά κενά, γεγονός που καθιστά την ανάπτυξή τους σαφή στρατηγική προτεραιότητα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Σήμερα, η τεχνολογική ωριμότητα των σύγχρονων λύσεων, που βασίζονται σε δοκιμασμένες πλατφόρμες με επιχειρησιακή προϊστορία, επιτρέπει τη γρήγορη μετάβαση σε αρχική επιχειρησιακή ικανότητα με ελεγχόμενο τεχνικό ρίσκο. Παράλληλα η ταυτόχρονη αξιοποίηση Εθνικών Κέντρων Ελέγχου και Καθοδήγησης Δορυφόρων που χρησιμοποιούν Τεχνητή Νοημοσύνη, Edge Computing, υπερ-υπολογιστές και άλλες προηγμένες τεχνολογίες επιτρέπει την ανάλυση σημάτων σε πραγματικό χρόνο αλλά σε ελεγχόμενο εθνικά χώρο, ενισχύοντας την τεχνολογική αυτονομία και περιορίζοντας την εξάρτηση από τρίτες χώρες.

Λόγω της εξαιρετικής ευαισθησίας των δεδομένων και του επιχειρησιακού τους χαρακτήρα, η ανάπτυξη και η συναρμολόγηση τέτοιων συστημάτων προϋποθέτουν στρατιωτικές εγκαταστάσεις και πλήρη εθνικό έλεγχο. Σε αυτό το πεδίο, καθοριστικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει και η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ), ως θεσμικός πυλώνας της αμυντικής βιομηχανικής βάσης, λειτουργώντας ως γέφυρα ανάμεσα στις επιχειρησιακές ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων και το εγχώριο παραγωγικό οικοσύστημα.

Το ζητούμενο, πλέον, δεν είναι αν αυτές οι ικανότητες είναι αναγκαίες. Είναι αν η χώρα διαθέτει τα τεχνολογικά και βιομηχανικά εργαλεία για να τις υλοποιήσει με εθνικές δυνατότητες.

Από την επιχειρησιακή απαίτηση στην εθνική λύση: η Planetek Hellas

Σε αυτό ακριβώς το σημείο, η εμπειρία της Planetek Hellas αποκτά ακόμη μεγαλύτερη αξία. Η εταιρεία αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της δυναμικής που έχει αναπτυχθεί στη χώρα τα τελευταία χρόνια. Με σχεδόν 20 χρόνια εμπειρίας, έχει εξελιχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους ελληνικούς φορείς διαστημικής τεχνογνωσίας, με συνεργασίες που εκτείνονται από την ESA, τη DG DEFIS, τη Frontex και το EU SatCen στο θεσμικό επίπεδο έως τις Airbus, Leonardo, Indra και Rheinmetall στο βιομηχανικό επίπεδο.

Η Planetek Hellas έχει ηγετικό ρόλο σε έργα εθνικής σημασίας όπως ο κυβό-δορυφόρος OptiSat με σύστημα ασφαλούς επικοινωνίας λέιζερ, ο Ελληνικός Κυβερνητικός Κόμβος Δορυφορικών Δεδομένων και το Payload Data Ground Segment του εθνικού διαστημικού προγράμματος Παρατήρησης Γης.

Η εταιρεία, μαζί με περισσότερες από δεκαπέντε ελληνικές εταιρείες και πανεπιστήμια που συνεισφέρουν σε άνω του 40% του τεχνικού αντικειμένου, υλοποιεί επιτυχημένα περίπου το 12% του Εθνικού Προγράμματος Δορυφόρων Παρατήρησης Γης της ESA και του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αναδεικνύοντας μια ώριμη εγχώρια βιομηχανική βάση υψηλής αξιοπιστίας.

Σε επίπεδο καινοτομίας, η Planetek Hellas επενδύει συστηματικά σε Έρευνα και Ανάπτυξη, με χαρακτηριστικό αποτέλεσμα την ευρωπαϊκή πατέντα EP3347852 για συμπίεση δορυφορικών δεδομένων εν πτήσει, που την κατατάσσει σε μια μικρή ομάδα ελληνικών εταιρειών με κατοχυρωμένη τεχνολογία και εξαγωγική παρουσία.

Σε βιομηχανικό επίπεδο, η ένταξή της στον ευρωπαϊκό όμιλο D-Orbit από τον Απρίλιο του 2025 ενισχύει περαιτέρω τη διεθνή της εμβέλεια. Ο όμιλος απασχολεί πλέον περισσότερους από 600 εργαζομένους ενώ διαθέτει και ιδιόκτητο εργοστάσιο παραγωγής δορυφόρων. Την ίδια στιγμή, η συμμετοχή του Ελληνικού Επενδυτικού Ταμείου Φαιστός 5G Ventures, υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Οικονομικών, προσδίδει θεσμικό βάθος και εθνική αναφορά στη σχέση της με το ελληνικό κράτος. Τέλος, το ιδιόκτητο Κέντρο Ελέγχου και Καθοδήγησης Δορυφόρων στην Αθήνα, που εγκαινιάστηκε πρόσφατα, συνιστά μια ακόμη υποδομή στρατηγικής σημασίας σε άμεση επιχειρησιακή διάθεση των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.

…αντί επιλόγου

Η Ελλάδα εισέρχεται σε μια περίοδο όπου το Διάστημα αποκτά σταθερά επιχειρησιακό ρόλο στην άμυνα και την ασφάλεια. Η επένδυση σε εγχώρια τεχνογνωσία και υποδομές δεν ενισχύει μόνο την ετοιμότητα· δημιουργεί συνθήκες ασφάλειας εφοδιασμού και ουσιαστικής επιχειρησιακής αυτονομίας των Ενόπλων Δυνάμεων, θωρακίζοντας τη χώρα σε ένα περιβάλλον αυξανόμενων προκλήσεων από ανατολικά.

Σε αυτό το πλαίσιο, συγκεκριμένα διαστημικά συστήματα Πληροφοριών, Επιτήρησης και Αναγνώρισης αποκτούν ιδιαίτερη στρατηγική σημασία. Δεν πρόκειται απλώς για μια ακόμη τεχνολογική ικανότητα, αλλά για μια υποδομή που επηρεάζει άμεσα τον σχεδιασμό, την εκτέλεση και την υποστήριξη των επιχειρήσεων.

Η έγκαιρη πληροφόρηση, ο πλήρης εθνικός έλεγχος των κρίσιμων δεδομένων και η αυτονομία στην ανάλυσή τους ενισχύουν την αποτρεπτική ισχύ και εδραιώνουν στρατηγική υπεροχή για τη χώρα.

Η Planetek Hellas θα συνεχίσει να υπηρετεί έμπρακτα αυτή την αρχή: ότι η Ελλάδα πρέπει να παράγει η ίδια την τεχνολογία που χρειάζεται, να επενδύει στους ανθρώπους της και να διαμορφώνει η ίδια τις κρίσιμες υποδομές της. Με έργο, με συνέπεια και με συνεργασία με το ευρύτερο ελληνικό οικοσύστημα, θα συνεχίσουμε να συμβάλλουμε υπεύθυνα στη συλλογική αυτή εθνική προσπάθεια.