Ένας γιατρός, της οποίας η κόρη σκοτώθηκε στη σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών, έχει αναδειχθεί σε απρόσμενη επικεφαλής ενός κύματος διαμαρτυριών ενάντια στο πολιτικό κατεστημένο στην Ελλάδα, αναφέρει ανάλυση του POLITICO για την Μαρία Καρυστιανού.

Πολλοί θέλουν η Μαρία Καρυστιάνου να θέσει υποψηφιότητα για πολιτικό αξίωμα, πιστεύοντας ότι ένα άτομο εκτός του συστήματος θα ήταν το καταλληλότερο για να ταρακουνήσει μια χώρα που έχει συγκλονιστεί από μια σειρά σκανδάλων και όπου η εμπιστοσύνη στους πολιτικούς έχει καταρρεύσει.

1

Η Καρυστιάνου, 52 ετών, παιδίατρος, είναι πρόεδρος του Συλλόγου Συγγενών Θυμάτων των Τεμπών, ο οποίος επιδιώκει δικαιοσύνη για όσους ενεπλάκησαν στο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών τον Φεβρουάριο του 2023, όπου 57 άνθρωποι — κυρίως φοιτητές — έχασαν τη ζωή τους. Η 19χρονη κόρη της, Μάρθη, ήταν ανάμεσά τους, σε αυτό που θεωρείται το πιο θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην ελληνική ιστορία — μια τραγωδία που ανέδειξε βαθιά προβλήματα στη λειτουργία του κράτους και προκάλεσε μαζικές διαδηλώσεις.

«Η Ελλάδα έχει εκτροχιαστεί και παραμένει εκτροχιασμένη», είπε η Καρυστιάνου, συσχετίζοντας το δυστύχημα με την κατάσταση της ελληνικής πολιτικής.

«Δεν μπορώ να ζήσω σε μια τέτοια κοινωνία και δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα συνεχίσουμε να ζούμε με ένα τόσο διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα. Πρόκειται για μια επείγουσα ανάγκη της κοινωνίας, την οποία το υπάρχον πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να καλύψει.»

Ενώ οι φήμες ότι η Καρυστιάνου ενδέχεται να ξεκινήσει πολιτική καριέρα οργιάζουν στα τοπικά μέσα, η ίδια αρνείται να τις επιβεβαιώσει ή να τις διαψεύσει — ακόμη και όταν μίλησε στο POLITICO.

Οποιαδήποτε νέα πολιτική κίνηση θα έμπαινε σε ένα κατακερματισμένο πολιτικό τοπίο, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ένα τοπίο που επισκιάζεται από βαθιά δυσπιστία προς την κυβέρνηση και χαμηλή υποστήριξη προς το κυβερνών κόμμα, τη Νέα Δημοκρατία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Με την αντιπολίτευση επίσης διχασμένη και ανίκανη να εκμεταλλευτεί την κατάσταση, ορισμένες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ένα νέο πολιτικό κίνημα υπό την Καρυστιάνου θα μπορούσε να συγκεντρώσει την υποστήριξη έως και του 25% των ψηφοφόρων.

«Θέλω να δω κάτι νέο, όπως και ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας. Ανήκω κι εγώ σε αυτό το 25%,» δήλωσε.

Το θανατηφόρο δυστύχημα των Τεμπών «παραμένει στην επικαιρότητα κυρίως επειδή κατάφερε να διαμορφώσει μια φωνή αντιπολίτευσης και να εκφράσει τη διαμαρτυρία κατά της κυβέρνησης και του πολιτικού συστήματος γενικότερα. Η διαμαρτυρία δεν είναι απαραίτητα αντισυστημική, αλλά μάλλον μια φωνή απόγνωσης απέναντι στη χρόνια ανικανότητα της κυβέρνησης», σημείωσε η Λαμπρινή Ρόρη, επίκουρη καθηγήτρια πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Η τραγωδία που στοιχειώνει την κυβέρνηση

Το δυστύχημα άφησε βαθύ τραύμα στην Ελλάδα. Δύο τρένα, που κινούνταν με μεγάλη ταχύτητα σε αντίθετες κατευθύνσεις στην ίδια γραμμή — το ένα με τουλάχιστον 150 επιβάτες και το άλλο με εμπορεύματα — συγκρούστηκαν μετωπικά, σκοτώνοντας 57 ανθρώπους και τραυματίζοντας 85.

Η τραγωδία έφερε στο φως την απαρχαιωμένη σιδηροδρομική υποδομή της Ελλάδας, μήκους 2.550 χιλιομέτρων, που είχε από χρόνια δεχθεί επικρίσεις για κακοδιαχείριση, ακατάλληλο εξοπλισμό και ελλιπή συντήρηση.

«Πρόκειται για ανοιχτή πληγή, ένα έγκλημα που διέπραξε το ίδιο το κράτος,» είπε ο Κώστας Ελευθερίου, επίκουρος καθηγητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και συντονιστής πολιτικής ανάλυσης στο Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ. «Ένας σιδηρόδρομος που ποτέ δεν λειτούργησε με βάση τις απαιτούμενες προδιαγραφές, μια ηγεσία του υπουργείου που διαβεβαίωνε ότι ήταν ασφαλής, και μετά συνθήκες όπου δεν αποδίδεται δικαιοσύνη.»

«Αφού ούτε η κυβέρνηση ούτε η αντιπολίτευση μπορούν να επιλύσουν το πρόβλημα, βρισκόμαστε σε αδιέξοδο.»

Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων πιστεύει πως η κυβέρνηση προσπαθεί να συγκαλύψει τι πραγματικά συνέβη και ποιος φέρει την ευθύνη. Υπάρχουν ισχυρισμοί ότι μεταφέρονταν εξαιρετικά εύφλεκτα χημικά. Τον Μάρτιο του 2024, η κυβέρνηση Μητσοτάκη επέζησε πρότασης δυσπιστίας, αλλά ο τρόπος διαχείρισης της υπόθεσης προκάλεσε ακόμη μεγαλύτερη δυσπιστία, καθώς η Αθήνα απέρριψε αίτημα της Ευρωπαίας εισαγγελέως να αναλάβει δράση για την πιθανή ποινική ευθύνη δύο πρώην υπουργών Μεταφορών — κάνοντας χρήση συνταγματικής διάταξης που παρέχει ασυλία στους υπουργούς.

Εκεί έρχεται η Καρυστιάνου. Προερχόμενη από μεσοαστικό περιβάλλον, έχει αποκτήσει πανελλήνια αναγνωρισιμότητα και έχει γίνει σύμβολο της αναζήτησης δικαιοσύνης, αποκτώντας φήμη για τον σαφή αλλά συγκινητικό της λόγο. Κάθε της λέξη πλέον παρακολουθείται στενά από υποστηρικτές και επικριτές.

«Ντρέπομαι που ένας Ευρωπαίος εισαγγελέας έρχεται και λέει ότι το Σύνταγμά μας προστατεύει τους υπουργούς από τη λογοδοσία. Αυτή η συνταγματική διάταξη καταχράται από τους πολιτικούς, ακόμη και σε περιπτώσεις κακουργημάτων, όπως τα Τέμπη,» δήλωσε η ίδια.

Ο σύλλογος των θυμάτων έχει οργανώσει διαδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και συναυλίες και άλλες εκδηλώσεις ώστε να κρατήσει την υπόθεση ζωντανή στη δημόσια σφαίρα. Η Καρυστιάνου και άλλοι συγγενείς των θυμάτων έχουν λάβει εκατοντάδες μηνύματα από πολίτες που ενθαρρύνουν τη δημιουργία ενός νέου πολιτικού κινήματος. Το τηλέφωνό της, όπως λέει, δεν σταματά να χτυπά από βουλευτές και πολιτικούς που υπόσχονται να στηρίξουν μια τέτοια προσπάθεια.

«Η τεράστια έλλειψη εμπιστοσύνης προς το κυβερνών κόμμα και τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχει δημιουργήσει μια κοινωνική ανάγκη για μη συμβατική πολιτική,» είπε ο Ελευθερίου. «Όταν οι ψηφοφόροι σκέφτονται τις οικογένειες των θυμάτων, λένε: “Αυτοί είναι άνθρωποι σαν εμάς, που διεκδικούν τα δικαιώματά τους.” Μπορούν να κατανοήσουν τον στόχο τους, να ταυτιστούν μαζί τους και να τους στηρίξουν.»

Σε απεργία πείνας

Οι τελευταίες διαδηλώσεις ήταν μέρος της εκστρατείας των οικογενειών των θυμάτων να εκταφούν οι σοροί των αγαπημένων τους, τόσο για ταυτοποίηση όσο και για τη διενέργεια τοξικολογικών και άλλων εξετάσεων προκειμένου να ελεγχθεί η ύπαρξη εύφλεκτων υλικών.

Ο Πάνος Ρούτσι, του οποίου ο γιος Ντένις σκοτώθηκε στο δυστύχημα, πραγματοποίησε 23ήμερη απεργία πείνας, κατασκηνώνοντας έξω από τη Βουλή για να πιέσει την κυβέρνηση να αποδεχθεί το αίτημα. Οι δικαστικές αρχές, που αρχικά είχαν απορρίψει το αίτημα, τελικά συμφώνησαν να πραγματοποιηθεί η εκταφή.

Μια ομάδα με την ονομασία “Μέχρι Τέλους” έχει δημιουργήσει έναν αυτοσχέδιο χώρο μνήμης για τα θύματα των Τεμπών, γράφοντας τα ονόματα των 57 νεκρών με κόκκινη μπογιά μπροστά από το Κοινοβούλιο. Κάθε βράδυ, εδώ και οκτώ μήνες, στις 11:18 μ.μ. — την ώρα του δυστυχήματος — οι διαδηλωτές διαβάζουν τα ονόματα των θυμάτων. Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι θα καταθέσει τροπολογία για να σταματήσει αυτές τις συγκεντρώσεις, απόφαση που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις.

«Οι συστηματικές και τεκμηριωμένες προσπάθειες των συγγενών των θυμάτων να εντοπίσουν στοιχεία διοικητικής ανεπάρκειας στην κυβερνητική αντίδραση ενίσχυσαν τη λαϊκή αντίθεση προς το κυβερνών κόμμα,» είπε ο Ιωάννης Κωνσταντινίδης, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. «Οι συγγενείς των θυμάτων — έχοντας ήδη το ηθικό πλεονέκτημα — απέκτησαν και το πολιτικό πλεονέκτημα απέναντι σε μια κυβέρνηση που θεωρείται το λιγότερο ανεπαρκής.»

Ωστόσο, πρόσθεσε, η ηθική υποστήριξη δεν μεταφράζεται αυτόματα σε εκλογική: «Οι πολιτικοί τους αντίπαλοι μπορούν να τους επιτεθούν όχι στο ηθικό πεδίο, αλλά ως προς την εμπειρία ή την ικανότητα διακυβέρνησης. Τότε το ηθικό και συμβολικό τους κεφάλαιο θα αποδειχθεί ανεπαρκές.»

Τέτοιες επιθέσεις είναι κάτι που η Καρυστιάνου θα πρέπει να μάθει να αντιμετωπίζει, αν αποφασίσει να μπει στην πολιτική.

«Κανείς μας δεν μπορεί να απαντήσει σε όσα λέει η Καρυστιάνου,» είπε ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης στον ραδιοφωνικό σταθμό Παραπολιτικά. «Τη σέβομαι ως μητέρα που έχασε το παιδί της. Όμως αν αύριο γίνει πολιτική μας αντίπαλος, δεν θα έχει την ίδια ασυλία και μεταχείριση. Θα είναι πολιτική μας αντίπαλος.»

Ένα ακόμη πρόβλημα, σύμφωνα με τη Ρόρη στο ΕΚΠΑ, είναι ότι τα νέα κόμματα στην Ελλάδα σπάνια επιβιώνουν, ακόμη και αν καταφέρουν να μπουν στη Βουλή για μία ή δύο εκλογικές αναμετρήσεις.

«Η έντονη συζήτηση για το ενδεχόμενο νέου κόμματος υπό την Καρυστιάνου δείχνει την ανάγκη για εκπροσώπηση της αντιπολίτευσης και μια πιθανή πολιτική ευκαιρία για έναν νεοεισερχόμενο στην πολιτική σκηνή. Ωστόσο, είναι πιο πιθανό ένα τέτοιο κόμμα να αποδειχθεί βραχύβιο — άλλη μια “φούσκα” κόμματος.»

Περισσότερα νέα κόμματα

Παρά τη μείωση των ποσοστών της Νέας Δημοκρατίας — που υποδηλώνει ότι δεν θα μπορούσε να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση αν γίνονταν τώρα εκλογές — δεν έχει εμφανιστεί σοβαρός αντίπαλος του Μητσοτάκη.

Εν τω μεταξύ, ο πρώην αριστερός πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας παραιτήθηκε πρόσφατα από βουλευτής, καθώς εντείνονται οι φήμες ότι σχεδιάζει τη δημιουργία νέου κόμματος. Οι δημοσκόποι εκτιμούν ότι ένα ενδεχόμενο κόμμα του Τσίπρα θα μπορούσε να προσελκύσει έως και το 20% των ψηφοφόρων.

Αν και δεν έχει επιβεβαιώσει επίσημα τις φήμες, ο Τσίπρας υπαινίχθηκε κάτι τέτοιο στην ομιλία παραίτησής του προς τα πρώην στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ: «Δεν θα είμαστε αντίπαλοι. Ίσως σύντομα να ταξιδέψουμε ξανά μαζί προς πιο όμορφες θάλασσες.» Ο ίδιος ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να εκδώσει βιβλίο μέχρι το τέλος του έτους για τη θητεία του ως πρωθυπουργός.

Από τη δεξιά πλευρά του πολιτικού φάσματος, ένα ακόμη κόμμα αναμένεται να προέλθει από τον πρώην πρωθυπουργό και ηγέτη της Νέας Δημοκρατίας Αντώνη Σαμαρά. Ο Σαμαράς αποπέμφθηκε από το κόμμα πέρυσι, αφού επέκρινε έντονα κυβερνητικές πολιτικές — μεταξύ άλλων για τις σχέσεις με την Τουρκία και για αυτό που θεωρεί «woke» προσεγγίσεις, όπως η αναγνώριση του γάμου μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου.

Υπάρχουν δημοσιεύματα που αναφέρουν ότι η Καρυστιάνου θα μπορούσε να συνεργαστεί με τον Σαμαρά για τη δημιουργία νέου πολιτικού κινήματος, καθώς ένας συνεργάτης της υπήρξε σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού.

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, περίπου 9% των ψηφοφόρων θα μπορούσαν να στηρίξουν ένα νέο κόμμα υπό τον Σαμαρά, το οποίο αναμένεται να υιοθετήσει μια ατζέντα που θυμίζει έντονα αυτή του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

Διαβάστε επίσης:

Γεραπετρίτης: H ευρωπαϊκή οικογένεια ο μόνος βέβαιος δρόμος για τα Δυτικά Βαλκάνια

Ιράν: Οποιαδήποτε επίθεση σε εμάς θα «οδηγήσει σε μια ακόμη αποτυχία»

Βασίλης Κικίλιας: «Κρινόμαστε από τη δουλειά μας – Τα υπόλοιπα είναι λόγια