Η ελληνική αγορά ενέργειας βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή. Καθώς οι επενδύσεις σε νέα έργα ΑΠΕ περιορίζονται λόγω περικοπών, κορεσμένων δικτύων και ανακλήσεων αδειών, το ενδιαφέρον στρέφεται πλέον μαζικά στην αποθήκευση. Η πρόσφατη ημερίδα της ΡΑΑΕΥ στη 89η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης ανέδειξε τον διττό χαρακτήρα αυτής της στροφής: από τη μία τις μεγάλες δυνατότητες, από την άλλη τα ερωτηματικά για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα.

Ο καθηγητής ΕΜΠ Σταύρος Παπαθανασίου στην παρουσίασή του στην εκδήλωση της ΡΑΑΕΥ προειδοποίησε ότι τα πρώτα έργα αποθήκευσης θα εμφανίσουν υπερκέρδη, τα οποία θα οδηγήσουν σε μαζική είσοδο νέων επενδυτών και τελικά ακολούθως σε μεγάλη πτώση εσόδων. «Οι επενδύσεις που θα ακολουθήσουν δε θα είναι βιώσιμες, και το κόστος θα το επωμιστούν οι καταναλωτές», σημείωσε, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για κατάλληλο καθεστώς στήριξης.

1

Η απάντηση, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ένα κατάλληλο καθεστώς στήριξης. Σε διαφορετική περίπτωση, είναι ορατός ο κίνδυνος να μην αναπτυχθεί ο απαιτούμενος όγκος έργων για την επίτευξη των στόχων διείσδυσης των ΑΠΕ και την προστασία τους από περικοπές και αρνητικές τιμές.

Όπως τόνισαν οι ομιλητές, αυτό ήδη συμβαίνει στην αγορά των ΑΠΕ, όπου ο κορεσμός που έχει έρθει φέρνει τις περικοπές στη λειτουργία τους με αποτέλεσμα να μην είναι πια ελκυστικές επενδυτικά για πολλούς. Αν και η Ελλάδα έχει το δυναμικό να πρωταγωνιστήσει στην πράσινη μετάβαση, είναι απαραίτητο να ακολουθεί μια στρατηγική,  συνεργασίες και –κυρίως– η ταχύτητα.

Η εποχή της αποθήκευσης ενέργειας

Το 2026 θα είναι η χρονιά που θα ξεκινήσουν να λειτουργούν τα πρώτα έργα αποθήκευσης ενέργειας στην Ελλάδα. Τα έργα αποθήκευσης με ενίσχυση από διαγωνισμούς, όπως ανέφερε ο κ.  Σταύρος Παπαθανασίου, ότι θα λάβουν παράταση έως το πρώτο εξάμηνο του 2026 στη διορία για την ενεργοποίηση της σύνδεσής τους, που λήγει στο τέλος Σεπτεμβρίου. Πρόκειται για έργα από τρεις διαγωνισμούς, συνολικής ισχύος 900 MW και χωρητικότητας 2,2 GWh. Παράλληλα, εξετάζεται παράταση και για την προθεσμία κατάθεσης αιτήσεων merchant έργων χωρίς ενίσχυση, που λήγει επίσης στις 30 Σεπτεμβρίου 2025.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι άδειες αποθήκευσης φτάνουν τις 1.585, εκ των οποίων οι 1.489 αφορούν μπαταρίες και οι 96 αντλησιοταμίευση. Η συνολική ισχύς έγχυσης αγγίζει τα 67,54 GW, με 53,12 GW από μπαταρίες και 14,42 GW από αντλησιοταμίευση. Η χωρητικότητα φτάνει τις 254,33 GWh, σχεδόν μοιρασμένη ανάμεσα σε μπαταρίες (133,58 GWh) και αντλησιοταμίευση (120,75 GWh

Με ανακλήσεις αδειών οι ΑΠΕ

Αντίθετα με την αποθήκευση, οι ΑΠΕ δείχνουν να χάνουν δυναμική. Οι αιτήσεις για νέα έργα μειώθηκαν δραστικά: από 45,5 GW τον Δεκέμβριο του 2020 σε μόλις 1,2 GW τον Ιούνιο του 2025. Στα φωτοβολταϊκά η πτώση είναι εντυπωσιακή, από 36,3 GW αιτήσεων το 2020 σε μόλις 0,05 GW το 2025, με έργα μικρής ισχύος κάτω του 1 MW.

Σήμερα, λειτουργούν περίπου 15 GW ΑΠΕ στο δίκτυο – 9,2 GW φωτοβολταϊκά και 5,4 GW αιολικά. Σύμφωνα με το ΕΣΕΚ, ο στόχος για τα αιολικά είναι τα 10,8 GW, κάτι που μοιάζει δύσκολο λόγω εμποδίων, ενώ για τα φωτοβολταϊκά ο στόχος των 13,5 GW αναμένεται να ξεπεραστεί, καθώς μόνο οι νέοι όροι σύνδεσης περιλαμβάνουν 15 GW, εκ των οποίων τα 11 GW φωτοβολταϊκά.

Οι βεβαιώσεις παραγωγού αγγίζουν τα 92 GW, ενώ οι αιτήσεις σύνδεσης που έχουν κατατεθεί φτάνουν τα 50 GW. Αν υλοποιηθούν, το συνολικό δυναμικό θα αγγίξει τα 80 GW, όταν ο σημερινός ηλεκτρικός χώρος είναι 19 GW, με προοπτική να ανέλθει στα 30 GW το 2030.

Στην ημερίδα της ΡΑΑΕΥ παρουσιάστηκαν οι διαφορετικές πτυχές της αγοράς και των προκλήσεων. Και τονίστηκε ότι ενώ η Ελλάδα έχει όλα τα εχέγγυα να αναδειχθεί σε περιφερειακό ηγέτη στις ΑΠΕ και την αποθήκευση αυτό έχει προϋποθέσεις. Το ερώτημα είναι αν θα υπάρξουν οι αναγκαίες επενδύσεις σε δίκτυα, στρατηγική στήριξη και γρήγορη υλοποίηση, ώστε η ισχυρή δυναμική να μετατραπεί σε πραγματική, αξιόπιστη και οικονομικά βιώσιμη παραγωγή.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν για τις ΑΠΕ λειτουργούν περίπου 15 GW από ΑΠΕ αυτή τη στιγμή στο δίκτυο. Από αυτά τα 9,2 GW είναι φωτοβολταϊκά και τα 5,4GW αιολικά. Σύμφωνα με το ΕΣΕΚ ο στόχος είναι τα αιολικά να φτάσουν τα 10,8 GW κάτι που φαίνεται δύσκολο καθώς αντιμετωπίζουν περισσότερα εμπόδια για την υλοποίησή τους,  και 13,5 GW από φωτοβολταϊκά στόχος που φαίνεται πως θα ξεπεραστεί αφού από τους νέους όρους  σύνδεσης που έχουν δοθεί, που είναι συνολικά 15 GW ακόμα,  τα 11 GW αφορούν φωτοβολταϊκά. Σήμερα, οι συνολικές   βεβαιώσεις παραγωγού είναι για  92 GW.

Συνολικά οι αιτήσεις σύνδεσης που έχουν κατατεθεί είναι για περίπου 50 GW, οι οποίες αναμένουν έγκριση και αν προστεθούν στο δίκτυο στο μέλλον,  το συνολικό δυναμικό σύνδεσης θα φτάνει …τα 80 GW.   Ο συνολικός ηλεκτρικός χώρος του δικτύου σήμερα είναι 19 GW, δίνοντας δυνατότητα για επιπλέον 4 GW ΑΠΕ να συνδεθούν μεσοπρόθεσμα. Ο ηλεκτρικός Χώρος το 2030, σύμφωνα με το πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ  θα φτάσει τα 30 GW.

Στην ημερίδα συμμετείχαν οι:

  • Ιωάννης Χαραλαμπίδης, Προϊστάμενος της Διεύθυνσης ΑΠΕ και Αποθήκευσης, παρουσίασε την πορεία αδειοδότησης, τον ρόλο των διαγωνισμών και το νέο ΕΣΕΚ που ανεβάζει τον πήχη για το 2030 και το 2050. «Η μετάβαση δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς μαζικές επενδύσεις σε αποθήκευση», τόνισε.

  • Ματίνα Λαμπράκη, μηχανικός της ΡΑΑΕΥ, ανέδειξε το υδρογόνο ως το «νέο καύσιμο της καθαρής εποχής», εξηγώντας το θεσμικό πλαίσιο και τον ρόλο της αδειοδότησης.

  • Ελένη Πολίτη, στέλεχος της ΡΑΑΕΥ, παρουσίασε το πλαίσιο αδειοδότησης για έργα αποθήκευσης, τονίζοντας πως χωρίς αυτά, οι στόχοι του ΕΣΕΚ θα μείνουν θεωρητικοί.

  • Γιώργος Πετσίνης παρουσίασε την εμπειρία από τους πρώτους διαγωνισμούς αποθήκευσης, σημειώνοντας ότι έδωσαν πολύτιμα μαθήματα για τις επόμενες φάσεις.

  • Σταύρος Παπαθανασίου, καθηγητής ΕΜΠ, εστίασε στις τεχνολογίες αποθήκευσης, από τις μπαταρίες λιθίου μέχρι το υδρογόνο, επισημαίνοντας ότι «αν οι μπαταρίες λύνουν το πρόβλημα της ημέρας, το υδρογόνο λύνει το πρόβλημα της εποχικότητας».

  • Παντελής Μπίσκας, καθηγητής ΑΠΘ, μίλησε για τη λειτουργία του συστήματος, τη σημασία της πρόβλεψης και την ανάγκη για εξελιγμένους μηχανισμούς εξισορρόπησης.

  • Βασιλική Μουρτζίκου, εκπρόσωπος της ΡΑΑΕΥ, παρουσίασε το όραμα της Αρχής για μια δίκαιη και βιώσιμη μετάβαση, υπογραμμίζοντας ότι η πράσινη μετάβαση είναι και κοινωνικό ζήτημα.