Μέσα σε μια τετραετία —από το 2020 έως και το 2024— οι προμήθειες στα αμοιβαία κεφάλαια δεν αυξήθηκαν απλώς. Εκτινάχθηκαν. Μέχρι και 87,5% επάνω. Αυτά καταγράφουν τα επίσημα στοιχεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και δημιουργούν ερωτήματα, προβληματισμούς αλλά και την αίσθηση πως, πίσω από τις καλές ειδήσεις της ανόδου του Χρηματιστηρίου, κρύβονται και κόστη που δύσκολα φαίνονται με την πρώτη ματιά.

Η άνοδος των προμηθειών δεν είναι ανεξήγητη. Όταν η αγορά δείχνει κέρδη –φέτος ο γενικός δείκτης κινείται κοντά στο +35%– τα διαχειριστικά κόστη ανεβαίνουν, οι επενδυτές επανέρχονται, και οι εταιρείες διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων (ΑΕΔΑΚ) βλέπουν την ευκαιρία για αύξηση χρεώσεων. Ωστόσο, τι ακριβώς πληρώνει ο επενδυτής; Και με ποιο αντάλλαγμα;

1

Ας δούμε τα στοιχεία:

Το 2024, δραστηριοποιήθηκαν στην ελληνική αγορά 13 ΑΕΔΑΚ – όσες και το 2023. Λίγο πιο κάτω από τα επίπεδα της προηγούμενης πενταετίας. Οι διαθέσιμοι οργανισμοί συλλογικών επενδύσεων έφτασαν τους 315, εάν μετρήσει κανείς και τις διαφορετικές κατηγορίες μεριδίων. Χωρίς την κατηγοριοποίηση, πρόκειται για 219 αμοιβαία κεφάλαια, έναντι 193 την προηγούμενη χρονιά.

Ανά κατηγορία, κυριάρχησαν τα ομολογιακά (130), ακολουθούμενα από τα μετοχικά (78), τα μικτά (49), ενώ υπήρξαν επίσης 31 FoFs (Funds of Funds) και 10 της αγοράς χρήματος. Σε κάθε περίπτωση, η εικόνα δείχνει αύξηση στη διαφοροποίηση και στον αριθμό προϊόντων — ειδικά στα ομολογιακά, που για δεύτερη χρονιά σημείωσαν εντυπωσιακή άνοδο.

Η κρυφή αύξηση του κόστους

Οι προμήθειες διάθεσης –αυτές που πληρώνει κανείς όταν αγοράζει συμμετοχή σε ένα αμοιβαίο κεφάλαιο– έφτασαν το 0,37% το 2024. Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης: ήταν μόλις 0,30% το 2020. Σχεδόν 25% αύξηση μέσα σε τέσσερα χρόνια. Παρόμοια εικόνα και στις προμήθειες εξαγοράς (όταν ο επενδυτής ρευστοποιεί): από 0,24% το 2020, στο 0,45% το 2024, ποσοστό που παραπέμπει σε αύξηση 87,5%!

Οι τρέχουσες επιβαρύνσεις (δηλαδή το συνολικό ετήσιο κόστος διαχείρισης) ακολουθούν και αυτές ανοδική τροχιά: 1,84% φέτος, από 1,63% πριν τέσσερα χρόνια (+13%). Μια αύξηση που μπορεί να μοιάζει μικρή, αλλά έχει σωρευτική επίδραση στην απόδοση της επένδυσης, ειδικά για κεφάλαια μεγάλου ορίζοντα.

Αντίθετα, οι αμοιβές απόδοσης –που καταβάλλονται μόνο αν το αμοιβαίο κεφάλαιο πιάσει συγκεκριμένους στόχους– εμφανίζονται μειωμένες. Από 0,43% το 2021, στο μόλις 0,07% το 2024. Ίσως επειδή τα αποτελέσματα δεν ευνοούν πλέον τόσο τις προϋποθέσεις επιβράβευσης των διαχειριστών, ή γιατί οι εταιρείες «έριξαν» αυτόν τον δείκτη για να αντισταθμίσουν τις αυξήσεις σε άλλα σημεία.

Κέρδη για ποιον;

Σε μια εποχή που οι επενδυτές αναζητούν αποδόσεις και στρέφονται ξανά προς την κεφαλαιαγορά, το ερώτημα είναι σαφές: η άνοδος των δεικτών πράγματι αποδίδει. Όμως για ποιον τελικά είναι κερδοφόρα; Για τον επενδυτή ή για τον διαχειριστή;

Ίσως, όπως συχνά συμβαίνει, η απάντηση να βρίσκεται… στη μέση.

Διαβάστε επίσης:

Ευρωπαϊκά χρηματιστήρια: Σκέψεις για 24ωρο trading – Στο επίκεντρο οι ιδιώτες επενδυτές

Euroxx για ΕΧΑΕ: Ανεβάζει την τιμή στόχο στα €8,10 – Κομβικός ο ρόλος της Euronext και των όγκων συναλλαγών

Χρηματιστήριο: Και πάλι στο κόκκινο οι τράπεζες, πάνω από 2% η πτώση σε ΕΤΕ και Πειραιώς