ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Την ημέρα των εγκαινίων, στη Gagosian Αθήνας, ο Oscar Murillo ήταν εκεί, ήσυχος, σχεδόν αθέατος. Δεν επιζητούσε το βλέμμα. Στεκόταν δίπλα στα έργα του σαν να ήταν φίλοι του, όχι δημιουργήματά του. Δεν μιλούσε πολύ. Και όταν μιλούσε, οι λέξεις έβγαιναν αργά, μετρημένα – σαν να ήξερε πως το σημαντικό ήδη ειπώθηκε με άλλα μέσα.
Τον πλησίασα χωρίς προσδοκία. Δεν ήθελα απαντήσεις· ήθελα την ενέργεια. Και αυτό που εισέπραξα ήταν αυτό ακριβώς που νιώθει κανείς μπροστά στα έργα του: μια βαθιά, ποιητική βαρύτητα που δεν έχει ανάγκη από λέξεις.
Η γραφή ως εικόνα, η εικόνα ως επιτάφιο
Η έκθεση Ένα Τηλεγράφημα στην αγαπημένη μου Suki είναι αφιερωμένη στη Suki Seokyeong Kang (1977–2025), φίλη του καλλιτέχνη, που έφυγε πρόωρα από τη ζωή. Ο τίτλος προδίδει την πρόθεση: δεν πρόκειται για ένα μνημείο, αλλά για μια απόπειρα επικοινωνίας μετά τη σιωπή. Μια χειρονομία που αιωρείται, σαν γράμμα που στάλθηκε αλλά δεν έχει ακόμα παραλήπτη.
Η κεντρική χειρονομία της έκθεσης είναι η γραφή – όχι μόνο ως λέξη, αλλά ως ύλη. Οι πίνακες της σειράς Telegram (2013–2025) είναι επιφάνειες επαναλαμβανόμενων γραφών, με μολύβια, στυλό, διορθωτικά, μαρκαδόρους, κραγιόνια και συνδετήρες. Οι λέξεις δεν είναι πάντα ευανάγνωστες. Συχνά διακόπτονται, εξαφανίζονται, μετατρέπονται σε ίχνη. Είναι σαν ο Murillo να καταγράφει, να διαγράφει και να θρηνεί την ίδια στιγμή. Η ύλη γίνεται γραφή. Και η γραφή γίνεται σιωπή.
Ανάλυση έργων – Telegram και η ένταση της επιφάνειας
Από κριτικής άποψης, η σειρά Telegram είναι ίσως η πιο συγκινητική και σύνθετη της έκθεσης. Τα έργα μοιάζουν με προσωπικά αρχεία – όχι απαραίτητα αναγνώσιμα, αλλά απολύτως βιωματικά. Ο θεατής δεν διαβάζει· παρατηρεί, περιφέρεται, βυθίζεται.
Το σημαντικό εδώ δεν είναι η κατανόηση, αλλά η αποδοχή της σύγχυσης. Το καλλιτεχνικό λεξιλόγιο του Murillo μοιάζει να εφευρίσκεται κάθε φορά απ’ την αρχή – με μέσα καθημερινά, φτηνά, «σχολικά», αλλά μεταμορφωμένα από την πυκνότητα της χειρονομίας του.
Αυτά τα έργα φέρουν την αισθητική του palimpsest – ένα γράμμα πάνω από άλλο γράμμα, μια ανάμνηση πάνω από άλλη. Εξ ου και η έντονη υλικότητα: στρώσεις, βάρη, επαναλήψεις. Είναι έργα που μιλούν όχι για τη φιλία, αλλά μέσα από τη φιλία.
Flight drawings – ανάσες σε έναν πυκνό κόσμο
Σε αντίστιξη με τα Telegram, η σειρά Flight είναι πιο ανάλαφρη, αλλά όχι λιγότερο φορτισμένη. Εδώ, ο Murillo δουλεύει με μολύβι, στυλό, γραφίτη – σε μικρότερα χαρτιά, κάποια πλαισιωμένα, σαν προσωπικές σημειώσεις ενός ταξιδιού. Δεν έχουν την εκρηκτική ένταση των προηγούμενων έργων, αλλά λειτουργούν σαν ψίθυροι. Είναι τα έργα που στέκονται ανάμεσα στην εξομολόγηση και την απόσυρση.
Η τεχνική τους, φαινομενικά απλή, κρύβει μια εσωτερική παρόρμηση – το χέρι δεν ζωγραφίζει «κάτι», αλλά διατηρεί την πράξη της επιβίωσης. Μια πράξη που λέει: είμαι εδώ, θυμάμαι, συνεχίζω.
Surge (social cataracts) – το μπλε ως πλημμύρα
Στην ενότητα Surge, η χρωματική παλέτα μειώνεται δραματικά. Το μπλε κυριαρχεί. Αδιαπέραστο, συμπαγές, με παχύ στρώμα υλικών και ιζημάτων. Είναι σαν ο Murillo να έχει καταβυθιστεί στον βυθό της θλίψης και να μας καλεί να βουτήξουμε κι εμείς.
Κριτικά, η σειρά αυτή καταλύει τη φόρμα. Δεν υπάρχει γραφή, δεν υπάρχει σύμβολο – μόνο μπλε. Ένα μπλε που δεν ησυχάζει. Είναι θόρυβος, ένταση, βύθισμα, κατάρρευση και εξιλέωση μαζί.
Ο θεατής δεν κοιτάει απλώς – αισθάνεται την πίεση της επιφάνειας, όπως θα ένιωθε κανείς το βάρος του νερού στα αυτιά του, λίγα μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Η συνάντηση
Η θάλασσα. Τα κύματα, η διάβρωση, η αναγέννηση. Αυτά τα στοιχεία δεν είναι απλώς επαναλαμβανόμενα μοτίβα στο έργο του∙ είναι σχεδόν φιλοσοφικές του σταθερές. Όταν τον ρωτώ πώς αυτά τα στοιχεία συναντούν το ελληνικό τοπίο, μου απαντά με στοχασμό:
«Αν δούμε την ιστορία σε βάθος χιλιετιών, γίνεται ένα εργαλείο. Ένα μέσο για να κατανοήσουμε τις δυνατότητες του μέλλοντος. Η διάλυση και η απώλεια μπορούν να γεννήσουν κάτι νέο. Η φθορά δεν είναι πάντα τέλος – είναι και αρχή».
Η έκθεσή του έχει τίτλο “Dear Suki”. Ένα όνομα. Μια απουσία. Μια φίλη που έφυγε από τη ζωή νωρίτερα μέσα στη χρονιά.
«Η έκθεση είναι αφιερωμένη σε εκείνη. Ήταν φίλη μου. Ήταν φιλία αυτό που με ενέπνευσε», μου λέει. Η σιωπή που ακολουθεί δεν είναι κενή· είναι γεμάτη.
Μπροστά σε έναν από τους πίνακές του, Surge, που ξεχώρισα τον ρωτώ ποιο είναι το αγαπημένο του έργο και μου έδειξε εκείνο, χαμογελώντας ελαφρά. Τα χρώματα που κυριαρχούν; Το μπλε. Η απόχρωση της θάλασσας, του ονείρου, του αποχωρισμού.
«Το μπλε είναι το αγαπημένο μου. Είναι το χρώμα της θάλασσας. Το κουβαλώ μέσα μου», εξομολογείται.
Τον ρωτώ πόσος χρόνος του χρειάζεται συνήθως για να ολοκληρώσει ένα έργο. Η απάντηση είναι αποκαλυπτική του ρυθμού του:
«Περίπου έξι μήνες. Ξεκινάω, σταματάω… Δεν είναι γραμμική διαδικασία».
Η τέχνη του μοιάζει με παλίρροια: έρχεται, υποχωρεί, και επιστρέφει πιο ώριμη.
Όπως και πολλοί άλλοι δημιουργοί, εμπνέεται κυρίως τη νύχτα.
«Είναι η στιγμή που μπορώ να συγκεντρωθώ. Όταν η πόλη σωπαίνει», λέει. Στο έργο του, η νύχτα είναι η μήτρα. Από εκεί ξεπηδούν όλα – η γραφή, η πληγή, το πένθος, η ομορφιά.
Έχει επισκεφθεί ξανά την Ελλάδα. «Σας αρέσει εδώ;» τον ρωτώ.
«Πολύ. Είναι φανταστικά», απαντά. «Θα ξανάρθω».
Όταν τον ρωτώ ποιο είναι το αγαπημένο του μέρος για να εμπνέεται, απαντά με μία μόνο λέξη:
«Η ζωή».
Μια λέξη που εμπεριέχει και απώλεια και αρχή και πόνο και φως. Όπως και η τέχνη του.
Και έτσι μένει η συνάντησή μας: σαν ένα κύμα που ήρθε ήσυχα, ακούμπησε την ακτή και υποσχέθηκε να επιστρέψει.
Η έκθεση δεν είναι απλώς εικαστική πρόταση. Είναι μια ελεγεία για τη σιωπή, για τη φιλία, για τη μνήμη – χωρίς μελοδραματισμό, χωρίς συγκίνηση της επιφάνειας. Μόνο βάθος.
Η έκθεση “Ένα Τηλεγράφημα στην αγαπημένη μου Suki” παρουσιάζεται στην Gagosian Αθήνας από τις 20 Ιουνίου έως τις 30 Αυγούστου 2025.
Διεύθυνση: Αναπήρων Πολέμου 22, Κολωνάκι
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη – Σάββατο, 11:00 – 19:00
Διαβάστε επίσης :
Πάνος Ματθαίου: Οι Κούφιοι άνθρωποι της εποχής μας
Fenx: Ο καλλιτέχνης που ζωγραφίζει τη σιωπή του δρόμου με τα χρώματα του φωτός
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
